تلاش آیت الله تسخیری برای ایجاد وحدت مصلحتی و مقطعی نبود

به گزارش خبرنگار معارف ایرنا از مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، آیت الله محمدحسین احمدی شاهرودی روز دوشنبه در بیست و یکمین وبینار از سی و پنجمین کنفرانس وحدت اسلامی ضمن بررسی شخصیت فردی، اجتماعی، علمی و سیاسی مرحوم آیت الله محمدعلی تسخیری گفت: سزاوار است گروهی متشکل از فضلای حوزه و اساتید دانشگاه که با فرهنگ بین الملل آشنایی دارند؛ از آثار  آیت الله تسخیری الگوهایی برای تلاش های فرهنگی و تقریبی بین المذاهبی و بین الادیانی و بین المللی ارائه دهند.

وی افزود: حدود نیم قرن از دور و نزدیک با ایشان آشنایی داشتم و ویژگی های منحصر به فردی در ایشان یافتم. تسخیری متولد سال ۱۳۲۳ هجری شمسی در نجف اشرف بود؛ پس از طی تحصیلات دبستانی و دبیرستانی، وارد دانشگاه کلیة الفقه نجف می شود و همزمان به تحصیلات دروس حوزوی در حوزه علمیه نجف اشرف می پردازد؛ علاوه بر آن، جهت تامین مخارج زندگی چندین سال به کار بزازی در بازار نجف اشرف اشتغال داشته است.

احمدی شاهرودی ادامه داد: ایشان در دانشگاه کلیة الفقه نزد ادیبان و شعرای معروف عرب و اساتید بزرگ حوزه مانند سید مصطفی جمال الدین، شهید محمدرضا مظفر  و محمد امین زین الدین، علوم و فنون مختلف را کسب کرد و پس از اتمام دروس مقدماتی حوزه و کسب مدرک لیسانس از کلیة الفقه، در تحصیلات علوم حوزوی تبحر یافت.  سطوح حوزه را نزد بزرگانی امثال سید محمد تقی حکیم، شیخ صدرای بادکوبی و شیخ مجتبی لنکرانی آموخت و سپس در دروس خارج فقه و اصول اعاظم آن زمان نجف امثال آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی و آیت الله شهید سید محمد باقر صدر حاضر شد.  در حوزه علمیه قم در درس خارج فقه و اصول آیت الله سید کاظم حائری که بنده حضور داشتم، ایشان در مباحث دقیق و قابل استفاده، اشکالات و مسائلی را مطرح می کرد.  

نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: آیت الله تسخیری، علوم مکتب اهل بیت(ع) در فقه و اصول و حدیث و تفسیر و کلام و فلسفه را در حوزه های علمیه نجف و قم به خوبی کسب کرد و این سرمایه عظیم علمی ایشان موجب شد که بتواند در مجامع علمی، فقهی و فرهنگی با توانایی بالایی حضور یابد به گونه ای که همه دانشمندان جهان اسلام که ایشان را از نزدیک می شناختند، به توانایی علمی و فقهی او معترف هستند.

وی افزود: هنگامی که در مجمع فقه اسلامی جده آغاز به سخن و استدلال های فقهی می کرد، تمام فقهای حاضر در جلسه از مذاهب مختلف به سخنرانی ایشان گوش فرا می دادند؛ زیرا که ایشان ناقل علوم اهل بیت اطهار (ع) با زبان شیوا و دلنشین و با فصاحت و بلاغت عالی عربی بود و متاسفانه جای ایشان که بیش از سه دهه نماینده جمهوری اسلامی و تشیع در مجمع فقهی بود، هنوز خالی است؛ در بسیاری از مجامع جهانی همچون بانک توسعه اسلامی و اتحادیه علمای مسلمان و کنفرانس های گوناگون شرق و غرب جهان اسلام و مجامع بین الادیانی و بین المللی برای ایشان  هنوز جایگزینی در این محافل نمی بینیم.

احمدی شاهرودی ادامه داد: تلاش آیت الله تسخیری برای ایجاد وحدت یک تلاش مصلحتی یا سیاسی و یا مقطعی نبود بلکه ناشی از پایبندی به اسلام و مکتب اهل بیت علیهم السلام بود. وی با هرگونه جهل و تعصب و افراطی گری و تندروی مقابله می کرد و به همین خاطر احیانا هم مورد حمله و تهاجم ناجوانمردانه حتی از طرف های خودی قرار می گرفت.  ایشان با تمام وجود در محافل بین المللی از مقاومت ملت های مظلوم در برابر دشمنان متجاوز امثال صهیونیست ها و استکبار جهانی حمایت می‌کرد.

وی افزود: ایشان عالمی‌ مجاهد و خستگی‌ناپذیر بود که در عراق بر علیه رژیم ستمگر بعثی شورید و روانه زندان شد و شکنجه‌ها و اذیت و آزارها را به جان و دل خرید تا اینکه محکوم به اعدام شد و برای اجرای حکم به قصرالنهایه که در آن زمان اعدامی ها را به آنجا روانه می کردند؛ اعزام گردید. با وساطت و دخالت امام راحل قدس سره از زندان رها و سپس حدود سال ۵۰ از عراق اخراج شد.

وی خاطر نشان کرد: با اینکه سکته موجب فلج کامل راستشان شد اما این امر هرگز نتوانست وی را از ادامه فعالیت و تحقق اهدافش در ایجاد توحید و وحدت اسلامی بین مسلمانان بازدارد. وی ده ها کنفرانس و صدها نشست و جلسات گفت و گو و کارگاه های مختلف علمی را اداره می کرد. از پایه گذاران حرکت تبلیغی بین المللی پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود و بهترین شاهد این مدعا تصدی معاونت بین الملل سازمان تبلیغات اسلامی توسط ایشان در روزهای نخستین پیروزی انقلاب و برگزاری کنفرانس های اسلامی و سپس کنفرانس‌های تقریبی و اهل بیتی است که منتج به تاسیس مجامع جهانی اهل بیت و تقریب المذاهب شد.

احمدی شاهردی افزود: ایشان از ارکان معاونت بین الملل دفتر مقام معظم رهبری مدظله العالی و از بنیان‌گذاران سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و همچنین  از عناصر موثر جامعه المصطفی العالمیه و دانشگاه ادیان و مذاهب بود. خلاصه سخن اینکه هرجا عنوان یک بنیان فرهنگی علمی مذاهبی و ادیانی بین المللی را ببینیم، آیت الله تسخیری همچون ستاره ای در آن می‌درخشید؛ تاثیر گذاری این شخصیت در داخل مانند دو دوره عضویت در مجلس خبرگان رهبری از استان های گیلان و تهران و تلاش های علمی ایشان در بسیاری از دانشگاه ها و حوزه های علمیه غیر قابل انکار است.  

وی ادامه داد: از ایشان تألیفات و آثار زیادی در تفسیر، فقه، عقائد، اقتصاد و روابط بین‌الملل و غیره در بیش از ۸۰ مجلد که اکثرا به چاپ رسیده به جای مانده است؛ ایشان انسانی مهربان و با عاطفه و دارای کمالات اخلاقی بود. با توجه به موقعیت و ارتباطاتی که با مقامات حکومتی داشت، اگر احیانا کسی به او مراجعه می‌کرد و نیازی داشت که بایستی به مسئولین و مقامات مافوق برسد، ایشان برای حل مشکل آن شخص نیازمند واسطه می شد و در حد مقدور، توصیه و سفارش و پیگیری می کرد.  

نماینده مجلس خبرگان رهبری گفت: با توجه به اینکه ایشان شخصیتی کم نظیر بلکه از بعضی جهات بی نظیر بوده و  در صحنه های بین المللی و جهانی حضور مستمر و موثر داشته اند، سزاوار است گروهی متشکل از فضلای حوزه و اساتید دانشگاه که با فرهنگ بین الملل آشنایی دارند، آثار باقی مانده از ایشان را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و علاوه برآثار نوشتاری، چگونگی حضور ایشان در اجلاس ها و گفت و گوهای دو جانبه و چند جانبه و مجامع بین‌المللی و نحوه تعامل ایشان با سایر مذاهب اسلامی و ادیان را مورد بررسی قرار داده و با استفاده از این آثار الگوهایی برای تلاش های فرهنگی و تقریبی بین المذاهبی و بین الادیانی و بین المللی ارائه دهند، تا نسل های آینده هم قدر شناس این شخصیت ها باشند و هم اسوه عملی برای فعالیت‌های تقریبی و بین الادیانی بوده باشد.

کنفرانس وحدت اسلامی در یک نگاه

به گزارش ایرنا، مباحث سی و پنجمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی در هشت محور جنگ و صلح عادلانه، اخوت اسلامی و مبارزه با تروریسم، آزاد اندیشی دینی، پذیرش اجتهاد مذهبی و مقابله با تکفیری و افراطی گری، همدلی و همدردی اسلامی و پرهیز از تنش ها و منازعات، احترام متقابل بین مذاهب اسلامی، رعایت ادب اختلاف و پرهیز از مشاجره، حرمت شکنی و توهین، تبیین امت واحده و اتحادیه کشورهای اسلامی، فلسطین و مقاومت اسلامی و بزرگداشت مرحوم آیت الله محمدعلی تسخیری مطرح می شود.

هدف از برگزاری کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی، ایجاد اتحاد و همبستگی در بین مسلمانان، همفکری علماء و دانشمندان جهت تقریب دیدگاه‌های علمی و فرهنگی آنان و نیز بررسی و ارائه راهکارهای عملی جهت دستیابی به وحدت اسلامی و تشکیل امت واحده در جهان اسلام و حل مسائل و مشکلات مسلمانان و ارائه راه‌ کارهای مناسب در این خصوص است.

در این کنفرانس ۵۱۴ سخنرانی شامل ۲۳۰ سخنرانی با حضور ۵۲ مهمان از ۱۶ کشور به صورت حضوری و ۱۸۰ سخنران نیز از شخصیت های فرهنگی و سیاسی داخل کشور برگزار شد. همچنین ۲۴ نشست وبیناری برای این دوره از کنفرانس تدارک دیده شده بود که هر نشست با حضور ۱۵ سخنران از شخصیت های جهان اسلام برگزار شد. مجموعه افراد خارجی از ۳۹ کشور جهان در این نشست‌ها و به طور کلی کنفرانس حضور داشتند.

کنفرانس سی و پنجم دارای ۲ بخش علمی و اجرایی است که در بخش اجرایی کارگروه های محتوا و اطلاعات ملی، محتوا و اطلاعات بین المللی، تدوین و تولید و کارگروه رسانه و تبلیغات فعالیت می کنند.

هفته وحدت در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی از سوی امام خمینی (ره) مطرح شد و همه ساله از ۱۲ ربیع الاول سالروز میلاد پیامبر اعظم (ص) به روایت اهل سنت آغاز می شود و تا ۱۷ ربیع الاول سالروز ولادت رسول خدا (ص) به روایت شیعیان ادامه دارد. این هفته و کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی امسال از ۲۷ مهر آغاز شده و روز شنبه با برگزاری اختتامیه پایان یافت ولی برگزاری وبینارها همچنان ادامه دارد.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر شهریاری:

دبیرکل مجمع تقریب با اشاره به ویژگی‌های آیت الله تسخیری گفت: آیت الله تسخیری روش تعامل و تفکری اعتدالی داشت که در بیان و زبان می‌توانست این تفکر اعتدالی را به مخاطب انتقال دهد.

به گزارش روابط عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر حمید شهریاری، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، در وبینار بزرگداشت آیت‌الله تسخیری، به بیان سابقه آشنایی خود با آیت‌الله تسخیری پرداخت و گفت: در کمتر از یک سالی که با ایشان آشنا بودم از وجودشان بسیار استفاده کردم و متوجه شدم که ایشان انباشتی از تجربه است لذا پیشنهاد دادم که مستندی از زندگی خود تهیه کنند. بنابراین جلساتی با حضور ایشان ضبط شد و سپس از ابتدای زندگی آیت الله تسخیری تا زمانی که وارد ایران شدند، تبدیل به مستند شد.

وی به بیان ویژگی‌های شخصیتی آیت الله تسخیری پرداخت و گفت: ویژگی اول اینکه ایشان عرب زبان بود و در محیط عربی زندگی کرده بود و علاقه او به ادبیات عرب باعث شده بود که یک سخنور ادیب با فصاحت و بلاغت مثال زدنی شود. این ویژگی باعث شده بود در نشست‌ها و دیدارها از عبارات جذاب عربی استفاده کند که موجب جذب مخاطب می‌شد.

وی دومین ویژگی آیت‌الله تسخیری را تحصیلات عالیه در حوزه‌های علمیه و تحصیلات خارج از حوزه عنوان کرد و گفت: ایشان از آیات عظام و مراجع بزرگی در زمان خود مانند آیات عظام گلپایگانی، خویی، حکیم و لنکرانی بهره برده و شاگردی کرده بود. به خصوص از شهید آیت‌الله صدر بسیار استفاده کرده بود و مجذوب شخصیت ایشان بود.

دکتر شهریاری ویژگی سوم آیت الله تسخیری را منش‌های اخلاقی او دانست و گفت: ایشان با علمای مذاهب دیگر حس اخوت و رفاقت مثال زدنی داشت و این حس را می‌توانست به طرف مقابل انتقال دهد، که موجب می‌شد همه او را دوست بدارند.  

وی افزود: ویژگی چهارم ایشان این بود که بیش از ۵۰ سال در حوزه بین‌الملل فعالیت داشت و حضور مستمر ایشان در این فضا با خلقیات و جذبه نفسانی خود موجب شده بود رفقای بسیاری در جهان اسلام داشته باشد. لذا این ویژگی بسیار حائز اهمیت بود که توانسته بود با بزرگان جهان اسلام ارتباط وثیقی برقرار کند.

دبیرکل مجمع تقریب در ادامه به ویژگی پنجم آیت الله تسخیری اشاره کرد و گفت: ایشان روش تعامل و تفکر اعتدالی داشت که در بیان و زبان می‌توانست این تفکر اعتدالی را به مخاطب انتقال دهد.

وی افزود:‌ ویژگی ششم ایشان این بود که از نظر خطی فراجناحی بود و موجب شده بود از همه جناح‌های سیاسی مورد استقبال قرار گیرد. همچنین نگاه فراملی داشت که او را تبدیل به شخصیت مرتبط با جهان اسلام کرده بود. لذا به جایگاه‌هایی دست پیدا کرده بود که امروزه عجیب شمرده می‌شود مثلا عضویت در سازمان کنفرانس اسلامی، مجمع فقه اسلامی جده، اتحادیه جهانی علمای مسلمین و ...

دبیرکل مجمع تقریب ادامه داد: آیت‌الله تسخیری طی ۵۰ سال فعالیت در حوزه بین‌الملل، مؤسسات بسیاری تأسیس کرده بود از جمله مؤسسه اصلی فرهنگ بین‌الملل که ایشان پایه‌گذار آن بود.  

دکتر شهریاری تأکید کرد: آیت‌الله تسخیری به دلیل شخصیت فراملی خود فرهنگ تقریب و وحدت را با اعماق جانش پذیرفته بود و این پذیرش درونی در لسان او هم نفوذ پیدا کرده بود و می‌توانست در مخاطب تأثیر بگذارد. در حقیقت این شخصیت فراملی باعث شده بود نگاه او به تقریب و وحدت در جهان اسلام نگاهی عمیق و باور پذیر برای مخاطب شود. غیر از اینکه خودش به آن به عنوان یک اصل و راهبرد، نه به عنوان تاکتیک و امر ظاهری و تقیه، باور داشت، می‌توانست با بیان فصیح و شیوای خود آن را به مخاطب انتقال دهد و این باور را در مخاطب خود نیز ایجاد می‌کرد.

کنفرانس وحدت به یک نشان برای جمهوری اسلامی تبدیل شده است
حجت الاسلام شهریاری درباره کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی نیز خاطرنشان کرد: این کنفرانس تأثیر بسیار زیادی در رشد و توسعه اندیشه وحدت و تقریب در جهان اسلام داشته است. هرچند بسیاری از افراد از یکی از مختصات این کنفرانس انتقادهایی داشته‌اند، اما به نظر بنده، کنفرانس وحدت طی این ۳۵ دوره، تبدیل به یک نشان برای جمهوری اسلامی شده و در اذهان علما و فرهیختگان جهان اسلام نقش بسته است. این یکی از دستاوردهای بزرگ جمهوری اسلامی بوده است.

وی با اشاره به کنفرانس سال گذشته گفت:‌ کنفرانس سی و چهارم در سال گذشته در شرایط کرونایی کلا به صورت وبیناری و مجازی برگزار شد و بالغ بر ۴۶۰ نفر دعوت شدند و از میان آنها بیش از ۳۵۰ نفر سخنرانی کردند و این سخنرانی ها تا ۴۲۰ نفر هم رسید اما به دلیل کمبود زمان تعداد محدودتری ارائه شد. برای اولین بار گسترده‌ای از سخنرانان داخلی و خارجی فرصت سخنرانی پیدا کردند. چرا که در سال‌های گذشته عده محدودی فرصت سخنرانی پیدا می‌کردند و در فضای محدودی انجام می‌شد اما در کنفرانس سی و چهارم این فضا برای مدعوین ایجاد شد که بسیاری از سخنرانان داخلی و خارجی سخنرانی داشته باشند.

دبیرکل مجمع تقریب ادامه داد: تجربه کنفرانس سی و چهارم باعث شد در کنفرانس سی و پنجم نیز حضور مجازی را نشان جدیدی برای کنفرانس جدیدی برای کنفرانس وحدت تعریف کنیم. چرا که سخنرانی‌های مجازی کنفرانس سال گذشته موجب مراجعه گسترده از کشورهای مختلف به سایت کنفرانس (https://iuc.taqrib.ir) و بالا رفتن رتبه آن در بین سایت‌های کشوری شد.

وی افزود: ما این نشان را در کنفرانس سی و پنجم حفظ کردیم و تلاش کردیم افرادی که به دلیل کرونا یا شرایط محدود کشور ما توانایی حضور در کنفرانس را نداشتند با ارسال سخنرانی در بستر مجازی حضور پیدا کنند. همچنین سعی کردیم مهمانانی به صورت حضوری داشته باشیم و حدود ۶۰ نفر از مهمانان به صورت حضوری در کنفرانس شرکت کردند و برنامه‌های مستقلی برای آنان طراحی و انجام شد. لذا ترکیب بین مهمانان حضوری و سخنرانان در فضای مجازی دستاورد جدیدی برای کنفرانس وحدت خواهد بود.

دکتر شهریاری تاکید کرد: تکثر سخنران‌ها و استقبالی که از این روش در این کنفرانس شد نشان داد که فضای مجازی می‌تواند عرصه‌ای را در اختیار ما قرار دهد که بسیاری از اشکالات کنفرانس رفع شود و ما این روش را بعد از کرونا نیز ادامه خواهیم داد.

وی درباره مهمانان حضوری کنفرانس امسال نیز خاطرنشان کرد: امسال میهمانان شاخص و برجسته جهان اسلام در حد مفتی‌های اهل سنت و علمای برجسته جهان اسلام و یا سیاسیون نقش اول در جهان اسلام دعوت شده‌اند که این هم دستاورد جدیدی برای کنفرانس سی و پنجم است.

حجت الاسلام دکتر شهریاری در پایان تأکید کرد: آیت‌الله تسخیری یک پدر برای من محسوب می‌شود به دلیل اخلاق و منش شخصی و  تجربه انباشته ای که داشتند و همیشه نکات قابل استفاده و سودمندی از ایشان می‌شنیدم و همواره حس وابستگی به ایشان را در خودم احساس می‌کردم. امیدوارم که افرادی مانند آیت‌الله تسخیری در حوزه‌های علمیه تربیت شوند و پیام ائمه اطهار(ع) برای مکتب اسلام توسط افرادی که دارای اندیشه وحدت و تقریب هستند به سراسر جهان ارسال شود.