«من» را فراموش؛ ولی خود را گم نکنیم

به گزارش روز دوشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، ویژه‌برنامه‌ هفته‌ جهانی دراماتراپی با حمایت انجمن بین المللی دراماتراپی ایران DTCI، اداره کل هنرهای نمایشی و انجمن هنرهای نمایشی ایران در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر تهران برگزار و طی این برنامه از برگزیدگان و حامیان دراماتراپی تقدیر شد.

این مراسم با حضور مجید امرایی دبیر کل انجمن دراماتراپی ایران، پروفسور حسن عشایری، وحید لک نماینده انجمن هنرهای نمایشی ایران ، جمعی از روسای انجمن‌های دراماتراپی استان‌های مختلف کشور، اهالی فرهنگ و هنر و هنرمندان و اصحاب رسانه و... برگزار شد.

دراماتراپی میدانی که من خودش را فراموش می‌کند ولی خود را گم نمی‌کند

پروفسور حسن عشایری دیگر سخنران این مراسم بود که با موضوع درمان‌های غیردارویی با محوریت دراماتراپی به ایراد سخن پرداخت.

عشایری گفت: کشف سلول‌های آینه‌ای تحول عظیمی را در حوزه علم روان و عصب‌شناسی به وجود آورد و نشان داد تاثیرپذیری می‌تواند در کاهش اختلالات روانی موثر باشد.

به مدد دراماتراپی نظم بخشی به افکار؛ رفتار؛ احساسات و در نهایت ادراکات رخ می‌دهد.

او همچنین با اشاره به تحقیقات متعددی که در این عرصه انجام شده است تصریح کرد: دراماتراپی میدانی است که فرد در آن من خودش را فراموش می‌کند ولی خود خودش را گم نمی‌کند و این از جادوی بازی نقش است. شنیدن؛ لمس کردن و حتی بوئیدن و خصوصا احساس‌های فرا پنج حسی را می‌توان با دراماتراپی ترمیم و درمان کرد.

او تقویت ابعاد حرکتی را از دیگر تاثیرات دراماتراپی دانست و افزود از نظر عصب‌شناسی دراماتراپی می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تنظیم سلول‌های حرکتی فرمان مغزی داشته باشد.

این پژوهشگر با اشاره به جایگاه خاص و تعیین‌کننده هنر در کاهش مسائل روحی و روانی در جامعه تصریح کرد: هنر می‌تواند عملکردهای مغزی را تغییر دهد زیرا «اندریافت و فراتر از درک» است.

این استاد علم عصب‌شناسی با بیان اینکه هنر درمانی فراتر از ادراک است بیان داشت تغییر مغز در هنر فراتر از ادراک رخ می‌دهد و این عنصری است که بوعلی سینا هم به آن باور داشته است.

 اهمیت توجه به چرخ رابطه در روابط زوجین

براساس اعلام روابط عمومی در این مراسم زهرا سلمانی فوق تخصص سلامت زناشویی با اشاره به اینکه در رابطه زوجین چرخ رابطه عنوان نمادینی است که اگر به درستی بچرخد رضایتمندی در حد بالایی به دست می‌آید گفت: وقتی چرخ رابطه در جهت یکسان و هماهنگ بچرخد رابطه به نیازهای روحی روانی و جسمی درست پاسخ داده و رابطه‌ مطلوب مستلزم شناخت دو سوی رابطه از هم است.

سلمانی با بیان اینکه مفهوم رابطه بسیار گسترده است افزود: هر کدام از پره‌های چرخ رابطه بیانگر یک قسمت از وجود انسانی ماست از وجود جسمی تا وجود روانی که بسیار در هم تنیده و متصل به هم است. شناخت هویت جنسی زن و مرد و نقش‌های رابطه محور می‌تواند بر افکار احساسات و ادراکات انسان تاثیرگذار باشد.

این متخصص سلامت زناشویی با اشاره به نقش‌های ذاتی بین زنان و مردان یافتن نقش مطلوب دو سویه و نقاط تعاملی بین این دو جنس را راهی برای ادامه رابطه موثر دانست و افزود: اینکه مرد و زن هر کدام فقط به نیازهای خود فکر کنند مطلوب نظر ما نیست، رابطه‌ دو سویه در جایی فراتر از خودخواهی و در توجه به دو سوی رابطه نهفته است.

روابط زناشویی تنها در یک خانه زندگی کردن نیست، بلکه تفهیم و تفاهم و هم فهمی است که پله نخست لذت بردن از زندگی مردان و زنان همین هم‌فهمی است؛ هم‌فهمی از نیازهای اولیه تا درک متقابل و دو سویه. دراماتراپی علم رابطه‌شناسی است یعنی فردی که در این عرصه کار می‌کند باید رابطه را خوب بشناسد تا مبتنی برآن بتواند با ایجاد موقعیت‌های نمایشی اقدام به ترمیم و یا بازسازی مسائل افراد بپردازد.

وی از کلام، احساس و ادراک به عنوان سه ضلع رابطه یاد کرد که با دراماتراپی می‌توان در بسط و گسترش روابط انسانی از آن بهره برد.

بهترین نقش زیستی ما درک رابطه بین عبد و معبود است

در این مراسم همچنین متن پیام مجید امرایی دبیر کل انجمن دراماتراپی ایران و عضو موسس اتحادیه جهانی دراماتراپی (WADTh) قرائت شد. در این پیام آمده است: بشر در ورود به هزاره جدید، خود را در مقابل ویروس عالم‌گیر کرونا دیده است. به نظر می‌رسد توجه بخشی به انسانیت انسان و از کجا آمدن و به کجا رفتن همچنان سوال بی‌پاسخی باشد که تنها فردیت ماست که می‌تواند به آن پاسخ دهد؛ زیرا تنها راه تفهیم آن درک رابطه زلال بین عبد(فرد) و معبود است.

اکنون که زندگی برای بشر اهمیت دوچندانی یافته است و همه علوم در مقابله با این ویروس نادیدنی سر در گم مانده‌اند، تنها راه آرامش «قلوب متورم» ما انسان‌های درمانده پناه به فردیات‌مان در دل شخصیات ماست، زیرا به نظر می‌رسد منشا تمام آسیب‌های روانی دوری انسان از «خود»، خود است؛ بی‌گمان شناخت خود، مهم‌ترین و ایمن‌ترین راه شناخت معبود است و انسان‌ها تنها در فردیت‌شان قادر به درک این مهم هستند.

بهترین نقش زیستی ما درک رابطه بین عبد و معبود است و تنها راه نجات ما توسل و توکل به نیروی ابدی و ازلی است که هرگز تنهای‌مان نگذاشت و نمی‌گذارد.

بیایید زندگی انسانی‌مان را دوباره نقش بزنیم. دنیای امروز ما از نقش‌های خونریز، هراساناک و مخوف خسته است، انسان معاصر دیگر از نقش آفرینی در جنگ، خونریزی، کشورگشایی، ظلم، استثمار، تبعیض و کودک‌کشی و حیوان‌کشی و طبیعت‌سوزی خسته است.

بشر معاصر نقش آرام می‌خواهد، نقش گل‌های رنگارنگ، نقش خوش‌بو و معطر، نقش کلام شیرین و شعر و ترانه، نقش عشق و دلدادگی و نقش رهبانیت و رأفت و الفت و این‌ها نقش‌های گم‌شده انسان معاصر است، نقش‌های فراموش شده‌ ما آدمیان.

به نظر تنها راه باز آفرینی نقش‌های الوان و نیکوی انسانی ما با مثبت‌اندیشی و ترجمان دوباره این کلام زیبای سعدی شیراز است که "بنی آدم اعضای یکدیگرند/که در آفرینش ز یک گوهرند/ چو عضوی به درد آورد روزگار/ دگر عضوها را نماند قرار".

نمایش‌درمانی یافتن نقش خود در هر برهه از زمان است، نقشی که الوان و رنگارنگ باشد، نقش خوش‌پوش، خوش‌عمل، خوش‌نام و خوش‌کام زیرا در این منقوش بودن نقش، لذتی نهفته است که خط‌کش و معیار ارزیابی آن رضایتمندی، سربلندی، سلامت نفس و عمل نیکوی ما انسان‌هاست.

در ادامه برنامه پنل تخصصصی تجربیات عملی دراماتراپی با حضور سه فعال این حوزه در استان ها برگزار شد.

نمایش درمانی کودکان با تاکید بر اصل بازی‌سازی

لیلا برون، رئیس انجمن دراماتراپی استان خوزستان به عنوان رئیس یکی از فعال‌ترین انجمن‌های استانی نمایش‌درمانی ایران، سخنران بعدی ویژه‌برنامه هفته جهانی دراماتراپی بود.

او طی سخنانی اظهار داشت: شیوه‌های بسیاری در عرصه روانشناسی و مشاوره برای رسیدن به درکی فراگیر از کودکان و نوجوانان وجود دارد که مشاوران با بهره‌گیری از آن‌ها، سبب شکوفایی کاملتر ظرفیت‌های فردی کودک را فراهم آورند، یکی از این شیوه‌ها نمایش درمانی می‌باشد.

نمایش‌درمانی بستری را فراهم می‌آورد تا درمانگران از مشکل واقعی کودک و علت و عوامل آن مطلع شوند، اطلاعاتی در مورد چگونگی روابط کودک با افراد و همچنین تصویری جامع از افکار، هیجان‌ها، تعارض‌ها، ترس‌ها و ضعف‌های او رادر اختیار می‌گذارد. سپس از نمایش به عنوان ابزاری جهت اصلاح رفتار، رهاسازی تنش‌ها، یادگیری در محیطی ازاد و ایمن به وجود می‌آورد.

برون تاکید کرد: نمایش‌درمانی با تاکید بر اصل مشارکت و مخاطب‌محوری و با بهره‌گیری از فعالیت‌هایی همچون بازی‌سازی، داستان‌سرایی، نمایش عروسکی، بر پایه بداهه‌پردازی به کودکان کمک می‌کندکه شناختی ازخود و دنیای اطراف به دست آورند. این‌که چگونه دنیا را درک کنند، بپذیرند و راهکارهای مناسب را تدبیر نمایند. نمایش‌درمانی اثرات و نتایج غیرقابل تردیدی در زمینه آموزشی، پرورشی و درمانی دارد.

خطر مشاوره‌های چندخطی در فضای مجازی در بروز آسیب‌های فردی و میان‌فردی در مقیاس بزرگ

مریم رحیمی، رئیس انجمن دراماتراپی استان گیلان دیگر رئیس یکی از فعال‌ترین انجمن‌های استانی دراماتراپی ایران بود که در جایگاه قرار گرفت و به ایراد سخنرانی پرداخت.

این کارشناس در سخنان خود اشاره کرد: مراجعی را به خاطر دارم که در وضعیت آشفته روحی به سر می‌برد و هرگونه گفتار درمانی با ایشان به استمرار لازم نمی‌رسید. کمی گذشت تا فهمیدم او از هر گونه برون‌ریزی و تشریح ابتدایی خود نا امید بود انگار کسی که از صحبت کردن انصراف داده باشد. مراجعی دیگر، هیچ رویکردی را عملا پذیرا نمی‌شد. اگرچه در جلسات فردی در کلام و چهره بسیار تسلیم می‌دیدمش اما در اجتناب از توصیه‌های حرفه‌ای، اصرار عجیبِ غیر عامدانه‌ای داشت. شاید انگار، ناخودآگاه، با روانشناسی قهر بود. بعدا فهمیدم که گوشش پر شده است.

به نظر می‌رسد که در جامعه ما نسبت چنین افرادی به کل جمعیت در مقایسه با عرف جهانی چشمگیرتر است زیرا در سال‌های اخیر با گسترش فضای مجازی، موجی یا بهتر است گفته شود امواج بسیاری از آموزش‌هایی با مضامین روانشناسی به افکار عمومی تزریق شده است اما به دلایلی نظیر مختصرگویی، تلفیق‌های اشتباه، تفسیرهای شخصی اشتباه‌تر، رویارویی در زمان نامناسب و غیره، این مشاوره‌های چند خطی در بیشتر موارد باعث بروز آسیب‌های فردی و میان‌فردی در مقیاس بزرگی شده‌اند.

رحیمی با اشاره میزان سرانه مطالعه در ایران گفت: طبق آمارهای ملی سطح مطالعه میان عموم مردم ایران متاسفانه بسیار پایین است لذا حداقلِ تعمق معنوی و خودشناسی لازم برای بسیاری افراد محقق نیست و این مانع، نقش پررنگی در شکل‌گیری عزم افراد برای مواجهه صحیح با بحران شخصی دارد.

در دراماتراپی، هنر در قالب بازی یا نمایش وسیله‌ای می‌شود تا فرد بتواند با زبانی غیر از کلام، از خود و شاید مسئله ناشناخته‌اش صحبت کند. علی‌الخصوص وقتی ساختار پیچیده زبان در کنار کمبود مهارت‌های شناختی، مانع دسترسی فرد یا تراپیست به سرمنشا رنج می‌شود و یا فرد دفاع عمیقی مقابل روش‌های دیگر درمان دارد، یکی از راه‌های دسترسی به ریشه مجهول درد، که اولین گام در درمان خواهد بود، دراماتراپی است. به همین دلیل جهت انجام تغییرات بنیادین در تعالی زندگی آحاد جامعه، ترویج، حمایت و استفاده سیستماتیک از دراماتراپی بسیار لازم به نظر می‌رسد.

با دراماتراپی مراجع را به کشور پهناور وجود خودش راهنمایی می‌کنیم

حامد حجام‌زاده، رئیس انجمن دراماتراپی استان مازندران دیگر کارشناسی بود که در ویژه‌برنامه هفته دراماتراپی در ایران به ایراد سخنرانی پرداخت.

او در سخنانی گفت: ما با دراماتراپی یا نمایش درمانی مراجع را با بازی‌های تخیلی و مشکلاتی را که خود آن‌ها پیشنهاد می‌دهند و با تکنیک‌های دراماتراپی چشمان جانشان را به روی صدها حقیقت زیبای درونشان باز می‌کنیم. به او کمک می‌کنیم زیبایی‌های درونش را بشناسد و ببیند. ما با دراماتراپی مراجع را به کشور پهناور وجود خودش راهنمایی می‌کنیم و صدها شگفتی و زیبایی درونش را نشانش می‌دهیم.

چون که او فقط اختلال و مشکلات درونش را می‌بیند ولی ما دراماتراپیست‌ها با اجرای خلاقانه با داستان‌هایی که خود مراجع واگویه می‌کنند و جزء نشخوارهای فکری مراجع است که باعث آزار و اذیت اوست را بازسازی می‌کنیم و به او شگفت انگیزترین زیبایی‌های درون جان مراجع را به او می‌شناسانیم. که او فقط مشکلات و اختلالات را نبیند بلکه عظمت و زیبایی‌های شگفت‌انگیز درونش را هم ببیند و به عبارتی او را به خودشناسی دعوت می‌کنیم.

قرائت قسم‌نامه؛ یک پرفورمنس زیبا

اهدای مدرک به فارغ‌التحصیلان برگزیده با اعلام اسامی‌شان و ادای قسم‌نامه فارغ‌التحصیلی از سوی آنان به نمایندگی از تمامی فارغ‌التحصیلان انجمن دراماتراپی ایران، بخش دیگری از ویژه‌برنامه هفته‌ جهانی دراماتراپی بود که با شور و اشتیاق حاضران در مراسم، جلوه‌ای خاص و ویژه به این نشست بخشید.

در این مراسم، مدال بوعلی سینا که سالانه به یک نفر از فعالان نمایش‌درمانی و حامیان دراماتراپی از سوی انجمن دراماتراپی ایران اهدا می‌شود، به یاشلی علیزاده، متخصص نمایش‌درمانی و از فعالان این عرصه تعلق گرفت.

همچنین از روسای انجمن‌های دراماتراپی خوزستان و گیلان به عنوان فعال‌ترین انجمن‌های استانی دراماتراپی ایران تقدیر به عمل آمد.

تقدیر از خبرنگار ایرنا

در ادامه مراسم از خبرنگاران و رسانه های فعال و برتر انجمن تقدیر شد.

در این بخش از علی‌اکبر عبدالعلی‌زاده، مدیر پرتال تئاتر ایران و سردبیر ایران تئاتر، فریبرز دارایی خبرنگار خبرگزاری مهر، علی‌اکبر قزوینیان به عنوان دبیر و خبرنگار پیشکسوت و فعال خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا)، و ژاله محمدعلی تهیه‌کننده رادیو نمایش به عنوان حامیان رسانه‌ای این انجمن تقدیر شد.

همچنین پایان‌نامه مقطع دکترای لیلا جعفرپور به عنوان پایان‎نامه برگزیده معرفی شد و از دکتر زهرا سلمانی به عنوان پزشک حامی انجمن دراماتراپی ایران تقدیر به عمل آمد.

در انتهای این مراسم از انجمن هنرهای نمایشی ایران و خانه تئاتر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان نهاد های تخصصی حامی انجمن نیز تقدیر شد.