بیش از۲ سال از ورود کرونا به کشورمان می‌گذرد و در این مدت شاهد بودیم که در حوزه‌های مختلف زندگی تغییراتی ایجاد شد. تغییراتی که چندان خوشایند هم نبود و زندگی انسان‌ها را تحت تاثیر قرار داد. برای مثال، روانشناسان معتقدند در این دوران، به دلیل عدم شناخت بیماری و نحوه کنترل آن، استرس مضاعفی بر افراد وارد شد و سوگ های ابراز نیافته و پیامدهای ناشی از آن سبب شد، میزان افسردگی و ناراحتی های عصبی افزایش یابد، بطوریکه در این مدت بسیاری از متخصصان اعصاب و روان با تعدد و افزایش مراجعان رو به رو شدند. این امر هر چند در جامعه ملموس نیست، اما می‌تواند پیامدها و اثرات بسیار دیگری را نیز داشته باشد. برای کنار آمدن با استرس در دوران کرونا راهکارهایی وجود دارد که با پیش گرفتن آنها می توان روزهای بهتری را تجربه کرد. نظر به اهمیت این بحث و واکاوی ابعاد آن با نسرین سادات سیدمراغه، روانشناس به گفت و گو نشستیم که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید:
اثرات و پیامدهای روانشناختی کرونا
سیدمراغه پیرامون اثرات و پیامدهای روانشناختی کرونا، اظهار داشت: تاثیر کرونا بر اعصاب و روان اجتناب ناپذیر است. بیش از دو سال است که از شیوع کرونا گذشته و زندگی مردم در این مدت دستخوش تاثیرات مثبت و منفی آن بوده است اما تبعات روان شناختی ناشی از آسیب های اقتصادی و تبعات روحی مستقیم ناشی از بیماری بیشترین آسیب دوران پاندمی کووید ۱۹ بوده است. "ترس و نگرانی" بر سلامت روان مردم سایه افکند و زندگی کردن در "جامعه خطر" و " بحرانی" تجربه شد . اگرچه در ماه های اولیه ی شیوع کرونا اثرات جسمانی این بیماری دغدغه ی جامعه بود با گذشت زمان اختلالات روان شناختی که به طور مستقیم از ابتلا به کووید ۱۹ ناشی می شود مانند افسردگی، اضطراب، تحریک پذیری، اختلال خواب، پرخاشگری و مه آلودگی ذهن، محل نگرانی روان شناسان قرار گرفت.
وی افزود: طیف وسیعی از گروه‌های مختلف سنی از کودکان گرفته تا سالمندان درگیر مشکلات روان شناختی ناشی از دوران شیوع کرونا شدند. با بروز مشکلات اقتصادی متعدد و کساد شدن کسب و کار، سرپرستان خانواده نیز با فشار روانی بالایی مواجه شدند، بطوریکه این امر منجر به بروز پرخاشگری و تحریک پذیری در ایشان شد.
این روانشناس ادامه داد: جوانان که به نوعی در فشارهای شدید ناشی از یافتن کار و تشکیل زندگی هستند، مشکلات روان شناختی جدی‌تری مانند افسردگی، انزوا و افکار مخرب را تجربه کرده و بعضا می‌کنند. با طولانی شدن این وضعیت و مواجه شدن با مرگ‌های پی در پی، محدودیت روابط اجتماعی و دوری از فضای آموزش حضوری سبب شد تا نوجوانان بیش از سایر گروه‌ها به دلیل عمده افت تحصیلی و دیگر عوارضی مثل افسردگی و اضطراب و گوشه گیری، به روان شناسان و مشاوران مراجعه داشته باشند. از سوی دیگر پناه بردن به فضای مجازی و تبدیل شدن آن به نوعی اعتیاد و بالا رفتن سطح استرس و پرخاشگری، صدمه‌های سنگینی به روان کودک و نوجوان وارد کرده است.
راهکار چیست؟
سیدمراغه به راهکارهایی برای حفظ سلامت روان در شرایط بحران اشاره کرد و توضیح داد: اولین جایگاه امن برای حفظ سلامت روان هر فرد، خانواده است. نهاد خانواده با وفاق، تعاملات همدلانه و رویکرد حمایتی می‌تواند تاثیر بسزایی در بهبود مشکلات روانشناختی داشته باشد. با آموزش مهارت‌ها و بالابردن سطح آگاهی خانواده در مورد سلامت روان، خانواده ها تغذیه صحیح، روش‌های خودمراقبتی و مهارت‌های خودتنظیمی، مهارت‌های حل مساله، غلبه بر افکار منفی و فاجعه ساز که باعث ایجاد استرس، اضطراب، اختلال در تمرکز، اختلال خواب و کاهش انرژی و خستگی می شود را می‌آموزند. این آموزش ها منجر به حفظ سلامت روان افراد می‌شود. از سوی دیگر در جامعه ما انجمن های تخصصی مانند انجمن روان شناسی مدارس یا دیگر انجمن های مرتبط که راهگشا و راهنمای جامعه علمی و اجرایی هستند، وجود ندارند. تشکیل این انجمن ها توسط متخصصان در نهادها، اداره‌ها و مدارس می‌تواند بار مشکلات روان شناختی این دوران را کم کند. بنابراین در هر حوزه‌ی خاص نیازمند هستیم تا کمیته‌های علمی آسیب‌ها و اختلالات درون نمود و برون نمود را رصد کند و به طور خاص سلامت روان افراد را پایش کنند.
این روانشناس در پایان سخنان خود تاکید کرد: از آنجا که توجه تخصصی و مستمر به حوزه های مختلف سلامت روان در جامعه‌ی ما مورد نیاز است، ایجاد ساختار برای ارتقای خدمات سلامت روان ضروری به نظر می‌رسد که در صورت ایجاد مشکلاتی اینچنین در آینده، با آمادگی بیشتری اقدامات لازم انجام شود. ایجاد پلتفرم‌های مجازی مانند ایجاد خطوط تلفنی فوریتی و مشاوره بر خط، کارافزارهای مبتنی بر تلفن همراه و رایانه جهت آموزش روان شناختی که به ابزارهای معتبر و شناخته شده‌ی علمی و تخصصی مجهز باشند، در حوزه‌ی سلامت روان ضروری و مهم است. همچنین با تدارک ساز و کارهایی هدفمند به منظور ارتقای روابط حمایتی می‌توان پیوند و تعلق جمعی و عاطفی در شرایط بحران ایجاد کرد که در بهبود عوارض روان شناختی این دوران اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
نظر شما