پرنده نگری پدیده نوظهور صنعت گردشگری در کهگیلویه و بویراحمد

پرنده نگری (bird-watching) فعالیتی است تفریحی که در آن به مشاهده پرندگان در زیستگاه طبیعی خودشان پرداخته می شود. پرنده نگری به شکل های مختلفی برگزار می گردد و گستره آن بر خلاف دیگر شاخه های مشاهده حیات وحش (wildlife observation )  به شهرها و پارک های شهری نیز کشیده شده و از همین رو طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است. 

دستگاه های اجرایی میراث فرهنگی و محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد برای رونق پرنده نگری با انجام چهار اقدام آستین همت را بالا زده اند تا بتوان به آینده روشن این شاخه از گردشگری در استان امیدوار بود.

برپایی دوره های آموزشی معرفی پرنده نگری ، حمایت از سرمایه گذاران متقاضی راه اندازی سایت های پرنده نگری ، ثبت ملی ۲ تالاب مهم کهگیلویه و بویراحمد و اقدام برای ثبت این تالاب ها در کنوانسیون رامسر ،  گام های برداشته شده برای بهره وری از پرنده نگری و درآمدزایی از طریق آن در استان بشمار می رود.

ظرفیت های پرنده نگری

در حالی که پرنده‌نگری به عنوان یکی از شاخه‌های جذاب گردشگری در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از کشورهای دارای ظرفیت بوده و سود قابل توجهی به صنعت توریسم آنان تزریق می‌کند ،کهگیلویه و بویراحمد نیز با داشتن ظرفیت های طبیعی شرایط رونق پرنده نگری را دارد و فرصت خوبی برای مشارکت سرمایه گذاران بخش خصوصی فراهم شده تا ضمن ثروت آفرینی به اشتغالزایی نیز کمک کنند.

وجود یکهزار و ۴۰۰ کیلومتر ساحل رودخانه در مناطق گرمسیری و سردسیری کهگیلویه و بویراحمد و اختلاف دمای ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتیگراد زمینه برای رونق پرنده نگری در گونه های مختلف آبزی و کنار آبزی در کهگیلویه و بویراحمد فراهم کرده است.

برنامه ها ی توسعه پرنده نگری

مسئول روابط عمومی و کارشناس میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه فصول پاییز و زمستان تعداد پرشماری از علاقه مندان و پژوهشگران حیات وحش به منظور مشاهده پرندگان مهاجر آسیایی به تالاب های استان سفر می کنند، گفت: میراث فرهنگی برای بهره گیری بهتر از این شاخه از گردشگری برنامه های متنوعی در دست اقدام دارد .

علی  اکبر پاک اضافه کرد: در زمان حاضر یک دفتر گردشگری فعال در استان با دارا بودن مجوز رسمی دوربین های پیشرفته اقدام به برگزاری تورهای پرنده نگری در کهگیلویه و بویراحمد می کند.

وی تاکید کرد: به منظور معرفی این جذابیت دومین دوره آموزشی شاخه گردشگری پرنده نگری امسال در کنار یکی از تالاب های استان برگزار می شود.

پاک تاکید کرد: شرکت کنندگان در این دوره های آموزشی با استفاده از دوربین های تخصصی پرندگان مهاجر آسیایی را مشاهده می کنند.

وی ابراز داشت: میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد آماده پرداخت تسهیلات ارزان قیمت برای راه اندازی سایت های پرنده نگری  در کنار تالاب های استان است.

آیا پرنده نگری تهدیدی  برای حیات پرندگان محسوب می شود؟

وی  با  اشاره به برخی آداب پرنده نگری که این گردشگران نباید به لانه پرندگان نزدیک شوند و به تخم پرنده دست بزنند و یا در تغذیه آنها دخالت کنند، عنوان کرد: این شاخه از گردشگری تهدیدی برای حیات وحش ایجاد نمی کند.

پاک تاکید کرد: آشنایی شهروندان با انواع گونه‌های پرندگان بومی و مهاجر و نحوه زیست آنان در زیستگاه، آشیان‌گزینی، تغذیه، زادآوری و بیان اهمیت و ارزش زیست محیطی پرندگان و نقش آنها در اکوسیستم‌های شهری و مهمتر از همه آرامش روحی و روانی از جذابیت های پرنده نگری است که زمینه مشارکت بیشتر شهروندان  برای صیانت از این گونه های ارزشمند را فراهم می کند.

ثبت تالاب ها زمینه ساز رونق پرنده نگری

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اهمیت ثبت تالاب ها که نخستین گام برای رونق پرنده نگری در استان است ، گفت: برم الوان و دریاچه مورد زرد زیلایی این استان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

جمشید عبدی پور اظهار داشت: مستندات مورد نیاز ثبت این تالاب ها در کنوانسیون رامسر پس از انجام مطالعات کارشناسی به سازمان محیط زیست کشور ارسال شده و قرار است درباره ثبت بین المللی این آنان تصمیم گیری شود.

کنوانسیون رامسر یک معاهده بین المللی است که دوم فوریه سال ۱۹۷۱ میلادی در شهر رامسر به تصویب رسید، این کنوانسیون مربوط به تالاب‌های مهم بین‌المللی به ویژه تالاب‌های زیستگاه پرندگان آبزی است که در ابتدا با حضور نمایندگان ۱۸ کشور شکل گرفت و اکنون ۱۷۱ کشور عضو آن هستند.

وی ابراز داشت: در صورت ثبت این مناطق در کنوانسیون رامسر امکان اختصاص اعتبار برای ایجاد زیرساخت ها و صیانت از این گنجینه های طبیعی در استان فراهم می شود.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: استان یک تالاب کوچک دیگر به نام کوه گل دارد که شرایط لازم برای انجام ثبت ملی را ندارد. 

دریاچه برم الوان مشخصاتی از جمله یکهزار و ۱۰۰متر ارتفاع از سطح دریا در وسعت ۱۵ هکتار مساحت است و حداقل عمق آب ۱۲ متر و حداکثر ۳۰ متر عمق دارد.

دریاچه برم الوان در ۴۰ کیلومتری شهر لیکک، مرکز شهرستان بهمئی، دهستان سرآسیاب یوسفی و ۸۰کیلومتری شمال غربی دهدشت مرکز شهرستان کهگیلویه قرار دارد.

دریاچهٔ مور زرد زیلایی نیز در ارتفاع ۲ هزار و۱۸۰ متر از سطح دریا، بیش از ۳۵ هکتار مساحت دارد و حداکثر و متوسط عمق آب این دریاچه به ترتیب ۱۴ و هشت متر است.

این دریاچه در جنوب لردگان، ‌نزدیک مرز استان خوزستان و در حدود ۱۸۰ کیلومتری شمال غربی یاسوج واقع شده است.

عبدی پور با اشاره به اینکه در حال حاضر امکان پرنده نگری در منابع آبی نظیر رودخانه ها و سدهای کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد تاکید کرد: به منظور صیانت از میراث طبیعی همزمان مهاجرت پرندگان آبزی و کنار آبزی به رودخانه های استان گشت های کنترلی حریم رودخانه ها از طریق نیروهای حفاظت محیط زیست افزایش یافته است.

عبدی پور ابراز داشت: پایش منابع آبی با هدف پیشگیری از  شکار غیرمجاز در تمام زیستگاه های محل استقرار پرندگان مهاجر انجام می شود.

پرندگان مهاجر آسیایی مهمان در آبگیرهای استان از گونه‌های انواع لک‌لک، حواصیل خاکستری و سفید و مرغابی سار، چنگر، کاکانی، پرستوی دریایی، گیلانشاه و بالکان هستند.

به گفته کارشناسان ، ۷۰ درصد از پرندگان مهاجرت کننده به کهگیلویه و بویراحمد آبزی و ۳۰ در صد نیز کنار آبزی هستند.

دیگر ظرفیت های حیات وحش کهگیلویه و بویراحمد برای گردشگری

کهگیلویه و بویراحمد با ۲۴۰ گونه پستانداران، بیش از ۲۰۰ گونه پرندگان ، ۳۹ گونه خزندگان، ۹ گونه ماهیان و سه گونه دوزیستان از زیستگاه های مهم حیات وحش منطقه زاگرس محسوب می شود که ظرفیت های فراوانی برای گردشگری در انواع گونه های حیات وحش دارد.

گونه‌های مهم حیات وحش این مناطق نیز شامل کل و بز، گرگ، کفتار، شغال، روباه، تشی، کاراکال، پلنگ و پرندگانی از جمله کبک، تیهو، بحری و دلیجه است.

استان کهگیلویه و بویراحمد با ۳۱۲ هزار و ۵۰۰ هکتار منطقه حفاظت شده و موقعیت اکولوژیکی و توپوگرافی خاص خود دارای پوشش گیاهی، جانوری و منابع حیاتی متنوعی است به گونه ای که افزون بر ۲۰ درصد پوشش جنگلی زاگرس و حدود ۴۰ درصد گونه های دارویی کشور را در خود جای داده است. 

هفت منطقه حفاظت شده دنا با وسعت ۹۳ هزار و۶۶۰ هکتار، دنای شرقی با وسعت ۲۸ هزار و ۲۰۲ هکتار، خاییز سرخ با مساحت ۳۳ هزار و ۲۳۵ هکتار، خامی با وسعت ۲۵هزار و ۶۷۱ هکتار، دیل با ۱۰ هزار و ۳۸۱ هکتار، سولک با ۲ هزار ۴۲۸۷ هکتار و سیوک با ۱۲ هزار ۸۵۸ هکتار در این استان زیبای طبیعی وجود دارد. 

کهگیلویه و بویراحمد همچنین دارای پنج منطقه شکار ممنوع شامل پادنای سمیرم، خرم ناز، لار و ماغر، حاتم و کوه تلرش است.

این استان ۷۲۶ هزار نفری که یک در صد از  خاک و جمعیت کشورمان را در خود جای داده با داشتن۲۵۰ جاذبه طبیعی، تاریخی و مذهبی سالیانه میزبان سه میلیون نفر گردشگر است.