توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر؛ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا،  احتمال کاهش عرضه گاز به نیروگاه‌های حرارتی به دنبال افزایش مصرف در بخش خانگی، نیاز بیش از حد نیروگاه‌های حرارتی به آب و انتشار بیش از حد آلاینده‌های زیست محیطی این نیروگاه‌ها، ضرورت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر برای کشورمان با وجود ارزانی سوخت‌های فسیلی را اجتناب ناپذیر کرده است.

همین ضرورت سبب تلاش بیشتر جهان برای جایگزین کردن انرژی‌های تجدیدپذیر به جای انرژی‌های فسیلی شده است.

تلاش جهان برای استفاده بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر

«محمود کمانی» رییس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران می‌گوید روند کلی جهان، رفتن به سمت تولید۹۰ درصد برق از انرژی‌های تجدیدپذیر است و بر این اساس برخی کشورها تا سال ۲۰۳۰، برخی تا ۲۰۴۰ و برخی نیز تا سال ۲۰۵۰ اتمام استفاده از سوخت‌های فسیلی را اعلام می‌کنند.

وی افزود: متوسط ظرفیت نیروگاهی جهان در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر  ۳۰ درصد است که در برخی کشورها به ۷۰ تا ۸۰ درصد نیز می‌رسد.

براساس اعلام آژانس بین المللی انرژی IEA،  پارسال تولید انرژی الکتریکی از منابع تجدیدپذیر در جهان بیشترین رشد خود را در دو دهه اخیر تجربه کرد.

در این سال ظرفیت تولید انرژی تجدیدپذیر جدید ۴۵ درصد افزایش یافته و ۲۸۰ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق افزوده شد. رقمی که بیشتر از کل ظرفیت تولید برق کشور آلمان و نزدیک چهار برابر ظرفیت ایران است.

 بیشتر این افزایش ظرفیت از طریق مزارع بادی و خورشیدی جدید بدست آمده و چین در مسیر تبدیل شدن به نخستین ابر قدرت برقی جهان به تنهایی ۸۰ درصد ظرفیت جدید نیروگاه‌های بادی و خورشیدی را به خود اختصاص داد.

ایران هنوز در اول راه

وضعیت جهانی در مقایسه با کشورمان نشان دهنده آن است که ما نیز باید تلاش بیشتری را برای استفاده از این نوع انرژی‌ها بکار ببندیم زیرا دیگر نمی‌توان تنها به انرژی‌های فسیلی برای تامین برق متکی بود.

چندی پیش «جعفر محمدنژاد سیگارودی» سخنگوی سازمان انرژی‌های تجدید پذیر و بهره‌وری برق ایران درباره ضرورت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر گفت: امروز استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر نه یک پیشنهاد بلکه ضرورتی جدی است.

وی افزود: با توجه به روند فعلی مصرف سوخت فسیلی توسط نیروگاه‌های حرارتی و میزان بالای مصرف آب در این نیروگاه‌ها، استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر دیگر یک کار نمایشی نیست و باید جدی گرفته شود.

الزام قانونی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر

براساس قانون پنج ساله برنامه ششم توسعه (۱۴۰۰- ۱۳۹۶) دولت باید سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک را تا پایان اجرای آن به دست‌کم پنج درصد برساند.

ماده ۵۰ قانون برنامه ششم توسعه تاکید دارد که دولت مکلف است سهم نیروگاه های تجدیدپذیر و پاک را با اولویت سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی (داخلی و خارجی) با حداکثر استفاده از ظرفیت داخلی تا پایان اجرای قانون برنامه (سال ۱۴۰۰ ) به‌ حداقل پنج درصد ظرفیت برق کل کشور برساند.

همچنین براساس تصویب‌نامه هیات وزیران در سال ۹۵ و با استناد به اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مقرر شده وزارتخانه‌ها، موسسه‌ها و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی، بانک‌ها، شهرداری‌ها، براساس فهرستی که وزارت نیرو تعیین و منتشر کرده،   وظیفه دارند در دو سال دست‌کم ۲۰ درصد از برق مصرفی ساختمان‌های خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر تعیین کنند.

با وجود این الزام قانونی آن گونه که باید و شاید استفاده از انرژی های تجدیدپذیر جدی گرفته نشد.

رییس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران ارزان بودن و فراوان بودن سوخت‌های فسیلی را یکی از عوامل مورد توجه قرار نگرفتن استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشورمان دانست و خاطرنشان کرد: این درحالی است که باوجود فراوانی سوخت گاز نیروگاه‌های ما در زمستان با مشکل روبرو شده و تامین برق با مشکل روبرو خواهدشد و علاوه برآن آلودگی زیادی به همراه دارند.

انواع انرژی‌های تجدیدپذیر ایران

محمود کمانی رییس ساتبا انواع انرژی‌های تجدیدپذیر کشور را شامل خورشیدی، بادی، برق آبی کوچک، زیست توده و توربین انبساطی دانست و افزود: همه اینها تنها یک درصد سهم نیروگاهی کشور را به خود اختصاص داده‌اند که سهم بسیار ناچیزی است.

وی ادامه داد: اکنون ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های تجدید پذیر کشور حدود ۹۰۰ مگاوات است که ۳۱۰ مگاوات نیروگاه بادی و ۳۹۰ مگاوات خورشیدی است.

کمانی گفت: دیگر نمی‌توان با تکیه صرف به سوخت‌های فسیلی برق تامین کرد و براین اساس دولت سیزدهم و وزیر نیرو تلاش خود را برای بکارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر با اعلام احداث ۱۰ هزارمگاوات نیروگاه تجدیدپذیر نشان دادند.

ظرفیت ۱۴۰ هزار مگاواتی تولید برق از انرژی‌های خورشیدی و بادی

وی از شناسایی یکصد هزار مگاوات ظرفیت در زمینه انرژی خورشیدی و ۴۰ هزار مگاوات در زمینه انرژی بادی در کشور خبر داد که هنوز مورد استفاده واقع نشده و خاطرنشان ساخت: ۱۰ هزار مگاوات در مقابل این ظرفیت عظیم عدد چندان بزرگی نیست.

مقرون به صرفه شدن انرژی‌های تجدیدپذیر

معاون وزیر نیرو ادامه داد: دو اتفاق مهم در بخش هزینه‌های مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر رخ داده که استفاده از این نوع انرژی را مقرون به صرفه تر کرده است؛ از طرفی هزینه‌های تجهیزات مورد نیاز آن رو به کاهش است. زمانی، تجهیزات مورد نیاز برای تولید هر کیلوات ساعت برق حدود ۲ هزار دلار هزینه بود اما اکنون به این رقم به ۶۰۰ دلار به ازای هر کیلوات ساعت کاهش یافته است.

کمانی اتفاق دوم را افزایش بهره‌وری تجهیزات عنوان کرد که زمان طولانی‌تری می‌توان از آنها استفاده کرد و گفت: بر این اساس اگر نرخ گاز با نرخ صادراتی آن مورد محاسبه قرار گیرد استفاده از انرژی بادی و خورشیدی در رقابت با انرژی فسیلی مقرون به صرفه خواهد بود.

وی افزود: اکنون ضرورتی جدی است که کشور به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برود تا بتوان از مزیت‌های آن بهره گرفت.

رییس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره وری برق ایران ادامه داد: خرید تضمینی برق تولیدکنندگان انرژی‌های تجدید پذیر همچنان برای دارندگان مجوز و پروانه برقرار است و حمایت‌های لازم نیز از آنان انجام خواهد شد اما این نوع تامین سرمایه برای احداث ۱۰ هزار مگاوات جوابگو نیست بنابراین به دنبال مدل جدیدی برای تامین سرمایه مورد نیاز هستیم.

کمانی از اعلام فراخوانی برای جذب سرمایه‌گذاران در این بخش خبر داد و گفت: تاکنون حدود ۳۲ هزار مگاوات درخواست دریافت شده و پیش‌بینی می‌شود این عدد به ۵۰ هزارمگاوات افزایش یابد.

وی ادامه داد: مسیر تازه‌ای که در نظر گرفته شده، استفاده از ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید و استفاده از تهاتر سوخت صرفه جویی شده است که کمک بسیار خوبی به سرمایه گذاران خواهد بود که اکنون درحال پیگیری مجوزها و آیین نامه های لازم هستیم تا اجرایی شود. به این ترتیب سود سرمایه گذاری طی مدت سه تا چهار سال برخواهد گشت و حدود شش تا هفت سال نیز تعهد تامین برق وجود دارد.

معاون وزیر نیرو افزود: از آن تاریخ به بعد به مدت ۲۰ سال سرمایه گذار می‌تواند برق تولیدی خود را عرضه کند به عبارت دیگر ما تعهد خرید تضمینی نداریم و خرید و فروش در بازار انجام می‌شود.

کمانی از تلاش برخی شرکت‌ها برای داخلی سازی تجهیزات مورد نیاز خبر داد که طبق برنامه داخلی سازی تجهیزات در دستور کار قرار گرفته است.

وی در باره اجازه صادرات برق توسط سرمایه گذاران بخش خصوصی انرژی تجدیدپذیر گفت: یکی از راه‌های تشویقی جهت ورود سرمایه‌گذاران به این بخش صادرات برق است به همین دلیل اکنون در حال تدوین آیین‌نامه آن هستیم تا تولیدکنندگان بتوانند بخشی از توان تولیدی خود را صادر کنند.

چندی پیش هم مدیرکل دفتر ارزیابی فنی، مهندسی و زیست محیطی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران گفت: توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر از محل اعتبار سوخت صرفه‌جویی شده، قابل تحقق است.

«رضا صمدی» در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود: اکنون ایجاد و توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر با اعتبارات مورد نیاز از محل خرید تضمینی و عوارضی که از محل قبض برق مشترکان دریافت می‌شود پیگیری و اجرا می شود.

وی  ادامه داد: اختصاص سوخت صرفه جویی شده برای سرمایه گذاران انرژی‌های تجدیدپذیر راهکار مناسبی است که کمک خواهد کرد هدف مدنظر وزیر نیرو محقق شود، زیرا این نوع نیروگاه‌ها نیازی به سوخت نداشته و صرفه‌جویی که در مصرف سوخت به همراه دارند عدد قابل ملاحظه ای است که جوابگوی سرمایه گذاری‌ها خواهد بود.

صمدی  افزود: اکنون تعدادی از شرکت‌های متقاضی با یکدیگر تشکیل کنسرسیوم داده و درخواست احداث ۲ تا ۳ هزارمگاواتی نیروگاه‌های داده‌اند که نشان از علاقمند شدن شرکت‌ها برای فعالیت در این بخش به دلیل راهکار سوخت صرفه جویی شده است.

مدیرکل دفترارزیابی فنی، مهندسی و زیست محیطی ساتبا گفت: راهکارهای قبلی نیز برای متقاضیان یک مگاواتی نیز همچنان برقرار است و آنها نیز می‌توانند از این روش‌ها برای ایجاد نیروگاه‌های کوچک بهره ببرند.

صمدی افزود: راهکار سوخت صرفه جویی شده سبب خواهد شد درصورت بروز نوسان‌های ارزی و گران شدن تجهیزات این نیروگاه‌ها باز برای متقاضیان، این فعالیت،  مقرون به صرفه باشد زیرا قیمت سوخت نیز تغییر خواهد داشت.

اکنون و با این رویکرد دولت سیزدهم باید منتظرماند و دید آیا این انرژی پاک در کشورمان از رونق لازم برخوردار خواهد شد.

۱۳۵۲