چگونه‌ در مسیر خیزهای بعدی کرونا مانع ایجاد کنیم؟

تعداد شهرهای قرمز کرونایی از۳۳ به ۲۶ شهر و تعداد شهرهای نارنجی از ۹۵ به ۸۷ شهر کاهش پیدا کرده، اما با توجه به میزان اندک رعایت پروتکل‌های بهداشتی که همچنان کمتر از ۵۰ درصد است، همچنان روی لبه تیغ کرونا حرکت می‌کنیم و هر روز ممکن است این وضعیت شکننده تغییر کند. بر اساس آخرین اعلام وضعیت کرونایی توسط اپلیکیشن ماسک، تعداد شهرهای قرمز کرونایی به ۲۶، شهرهای نارنجی به ۸۷، شهرهای زرد به ۲۲۲ و شهرهای آبی به ۱۱۳ مورد رسیده است. از طرفی شهرهای اصفهان، شیراز، همدان و بجنورد در وضعیت زرد و همچنین شهرهای بوشهر و زاهدان در وضعیت آبی کرونا قرار گرفتند.

شهرهای جلفا، مرند در استان آذربایجان شرقی، اشنویه، پلدشت، پیرانشهر، چایپاره، سردشت، شوط در استان آذربایجان غربی، بیرجند، طبس، قائنات در استان خراسان جنوبی، بردسکن، خلیل آباد، کاشمر در استان خراسان رضوی، گرمه در استان خراسان شمالی، دامغان در استان سمنان، زابل در استان سیستان و بلوچستان، استهبان، جهرم، سرچهان، ممسنی در استان فارس، بانه در استان کردستان، زرند، شهربابک در استان کرمان، خاتم، مهریز در استان یزد در حال حاضر در وضعیت قرمز کرونایی به سر می‌برند.

نکته قابل توجه این‌ است که وضعیت قرمز از بعضی مناطق به شهرهای همجوار در حال گسترش است. بنابراین اعمال محدودیت‌های شدید در شهرهای قرمز کنونی برای کاهش آمار ابتلا و فوت، درگیرشدن شهرهای همجوار و پیشگیری از شروع موج ششم کرونا بسیار ضروری است. این در حالی است که حضور کامل کارکنان در محل کار، بازگشایی مدارس و میزان اندک رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌تواند وضعیت شکننده کنونی را تهدید کند. اعمال محدودیت‌های شدید در شهرهای قرمز کنونی برای کاهش آمار ابتلا و فوت، درگیرشدن شهرهای همجوار و پیشگیری از شروع موج ششم کرونا بسیار ضروری است.اعمال محدودیت‌های شدید در شهرهای قرمز کنونی برای کاهش آمار ابتلا و فوت، درگیرشدن شهرهای همجوار و پیشگیری از شروع موج ششم کرونا بسیار ضروری است.

موضوعی که جای امیدواری دارد این‌که بعضی شهرها که به تازگی قرمز شده‌ بودند از وضعیت قرمز خارج شدند و می‌توان گفت که واکسیناسیون گسترده در پیشگیری از افزایش تعداد مبتلایان به ویروس کرونا و ادامه وضعیت قرمز این شهرها بسیار موثر بوده است.

پایداری نسبی در روند بستری بیمارها

در نمودارهای روند بستری بیماران مبتلا به ویروس کرونا، پایداری نسبی وضعیت مشاهده می‌شود و شاید تنها استانی که قدری متفاوت به نظر می‌رسد، استان کرمان است. استان کرمان در هفته گذشته با افزایش موارد بستری به علت ابتلا به کووید ۱۹ مواجه بوده، اما روند پذیرش بیماران سرپایی در این استان پایدار است.

هرچند گمانه زنی‌ها مبنی بر آغاز خیز ششم کرونا و چسبیدن آن به خیز پنجم مطرح می‌شود و تمام این هشدارها در راستای جدی‌تر گرفتن وضعیت و اعمال محدودیت‌های به موقع است، اما به طور کلی هنوز وضعیت بستری کرونایی در میانگین کشوری به شاخه صعودی وارد نشده است.هنوز وضعیت بستری کرونایی در میانگین کشوری به شاخه صعودی وارد نشده است.

نمودارهای میانگین کشوری در وضعیت بستری کرونا حاکی از شیب ملایم نزولی است و این موضوع نمی‌تواند امیدواری چندانی ایجاد کند. با وجود واکسیناسیون گسترده، میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی به هیچ عنوان مناسب نیست و با تجمع افراد در فضاهای سربسته در فصل پاییز و در نظر گرفتن عوامل بهداشتی، می‌توان انتظار توقف این شیب ملایم نزولی را داشت.

این در شرایطی است که بلندترین خیز کرونا در کشور مربوط به همین خیز پنجم بود که به واسطه شیوع سویه جهش یافته دلتا اتفاق افتاد. از دست دادن بازه‌های زمانی مانند اردیبهشت و خرداد ۱۴۰۰ برای واکسیناسیون و مشکلات پیش آمده در روند واردات و تولید واکسن، فرآیند واکسیناسیون را در آن بازه زمانی با مشکل مواجه کرد و کشور در اوایل تیر ماه به مرور وارد خیز پنجم کرونا شد. مسیر خیز پنجم در اواخر شهریور وارد شاخه نزولی شد و همچنان تا آبان ۱۴۰۰ این روند نزولی ادامه دارد.

رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور کمتر از ۵۰ درصد 

در شرایطی که واکسیناسیون گسترده در حال انجام است، میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور همچنان کمتر از ۵۰ درصد برآورد شده و اندکی بیش از ۴۷ درصد است. این میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور به هیچ عنوان به درد مدیریت بیماری کووید ۱۹ نمی‌خورد و اگر جامعه تمایلی به بهبود شرایط نداشته باشد، در عرصه تنگانگ مبارزه با ویروس کرونا درجا خواهیم زد.

همان طور که در نمودار بالا مشاهده می‌شود، سقوط آزاد رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور از اواخر بهمن ماه ۱۳۹۹ یعنی همان زمانی که واکسیناسیون کرونا در کشور آغاز شد، تاکنون ادامه دارد و در برخی بازه‌های زمانی که محدودیت‌های شدید مانند منع تردد بین استانی اعمال شد، کمی افزایش پیدا کرد و دوباره با سقوط همراه شد.

محمد مخبر، معاون اول رییس جمهوری در جلسه روسای کمیته‌های تخصصی ستاد ملی مقابله با کرونا در همین زمینه گفت: اگرچه واکسیناسیون در کشور با سرعت در حال انجام است، اما بی توجهی به دستورالعمل‌های بهداشتی می‌تواند تمام زحمات و دستاوردهای دولت، تلاش کادر درمان و همکاری‌های خود مردم در مقابله با کرونا را از بین ببرد.

معاون اول رییس جمهور بر لزوم رعایت پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های بهداشتی در کشور تاکید کرد و از رسانه‌ها و مطبوعات خواست با آگاهی بخشی و اطلاع رسانی دقیق، هشدارهای لازم را به جامعه منتقل کنند تا سطح رعایت اصول بهداشتی کاهش پیدا نکند.

بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در جلسه اخیر کمیته‌های تخصصی ستاد ملی مقابله با کرونا در حضور معاون اول رییس جمهوری گفت: با توجه به اینکه برخی کشورها با وجود تزریق دوز سوم واکسن همچنان با موج جدید کرونا درگیر هستند، رعایت دستورالعمل های بهداشتی همچنان باید در دستور کار مردم باشد.

رابطه معکوس رعایت پروتکل‌ها و روند کرونا

آن‌چه در تمام طول دوران مبارزه با بیماری کووید ۱۹ بر آن تاکید شده، رابطه عکس میان رعایت پروتکل‌های بهداشتی و روند بیماری کرونا است. هرچه میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در جامعه بیشتر باشد، میزان ابتلا و به دنبال آن، بستری و فوت کاهش پیدا خواهد کرد. باید این را بدانیم که کرونا ویروسی هوشمند از نظر اجتماعی است و به وضوح به رفتار انسان‌ها نگاه می‌کند و از هر روزنه‌ای برای آسیب رساندن استفاده خواهد کرد. 

نکته قابل توجه این‌که مدیریت کرونا تابعی از عوامل مختلف از جمله واکسیناسیون گسترده و سریع، رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تصمیم گیری به موقع از طرف مسوولان و اجرای قوانین توسط جامعه است و اگر هر کدام از این موارد لنگ بزند، کرونا گردن‌کشی خواهد کرد. این موضوع تجربه‌ای جهانی است و در هر کشوری که بازگشایی‌های بی ضابطه و بدون توجه به فاصله گذاری اتفاق افتاده، موج تازه‌ای از کرونا به راه افتاده است. هرچند واکسیناسیون می‌تواند منجر به کاهش بستری بیماران و فوت آنها به دلیل ابتلا به نوع شدید بیماری کووید ۱۹ شود، اما تزریق واکسن نمی‌تواند به طور صد درصد منجر به عدم ابتلای افراد به ویروس کرونا شود.در هر کشوری که بازگشایی‌های بی ضابطه و بدون توجه به فاصله گذاری اتفاق افتاده، موج تازه‌ای از کرونا به راه افتاده است. این یک تجربه‌ای جهانی است.

پروتکل‌های بهداشتی به معنی استفاده از ماسک، رعایت فاصله گذاری فیزیکی، تهویه مناسب، پرهیز از حضور در هرگونه تجمع و بهداشت فردی و صنفی است.

ضرورت انجام واکسیناسیون در کنار  رعایت پروتکل‌های بهداشتی

آنچه نباید از آن غفلت کنیم، انجام واکسیناسیون در کنار رعایت پروتکل‌های بهداشتی است. روند واکسیناسیون در سه ماه اخیر سرعت گرفته و این موضوع نقطه امیدی برای به تاخیر انداختن خیزهای بعدی کرونا و حتی کاهش بستری و مرگ و میر است. روند واکسیناسیون در سه ماه اخیر سرعت گرفته و این موضوع نقطه امیدی برای به تاخیر انداختن خیزهای بعدی کرونا و حتی کاهش بستری و مرگ و میر است.

پیام طبرسی، متخصص عفونی و عضو کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ در این زمینه بیان کرد: در خیز قبلی کرونا در انگلستان روزانه بین ۲ تا ۳ هزار نفر فوت می‌کردند و الان با انجام واکسیناسیون، ۳۵ هزار نفر مبتلا شده و بین ۵۰ تا ۱۰۰ نفر فوت می‌کنند. دلیل کاهش مرگ در انگلستان و چین به علت کووید ۱۹، صد درصد تزریق واکسن کرونا است. در کنار ساخت واکسن، کشورها در حال کار روی دارو هستند و همه کارهای بشر برای متوقف کردن پاندمی است.

وی افزود: در اردیبهشت و خرداد زمان مناسبی برای واکسیناسیون را از دست دادیم و نباید جوری به مردم القا کنیم که فکر کنند کرونا چیزی نیست. هر روز همکاران ما کارشان این است که به چند نفر پیغام بد بدهیم که بیمارشان از دست رفته است. فرآیند واکسیناسیون کرونا در کشور با سرعت مناسبی در حال انجام است و در این مسیر علاوه بر تشویق افراد برای تزریق واکسن، باید تشویق به رعایت پروتکل‌های بهداشتی به طور حداکثری در دستور کار باشد تا بتوانیم فاصله رسیدن به خیز ششم کرونا را طولانی‌تر کنیم.