زراعت چوب مزیتی چند جانبه در گیلان

گیلان با برخورداری از موهبت الهی بخشی از جنگل های هیرکانی را که قدمت آن به دوران سوم زمین شناسی بر می گردد در خود پرورانده است ؛ سال ۹۸ بخشی از  این جنگل ها توسط یونسکو ثبت جهانی شده است که  این موضوع اهمیت صیانت از آن ها را دو چندان می کند.

طرح تنفس جنگل از مصوبات مجلس شورای اسلامی در همین راستاست که از اواخر سال ۹۵ به اجرا گذاشته شد و  همزمان دولت در برنامه ششم توسعه کشور استان ها را مکلف کرد تا طرح زراعت چوب را اجرا کنند .

زراعت چوب یکی از بزرگ ترین طرح های سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور برای حفاظت از جنگل ها و منابع طبیعی است که بر اساس آخرین آمار در وسعتی حدود ۴۰ هزار هکتار از مستثنیات مردم گیلان انجام شده است؛ موضوعی که بر اساس نظر متولیان می تواند بر کاهش قاچاق چوب و لطمه به جنگلهای هیرکانی تاثیر گذار باشد. 

گویند در گیلان شاخه ای شکسته را بر زمین بنشانی سبز می شود ، شاید همین مزیت، و همسایگی با کشورهای حاشیه خزر  همچون روسیه سبب شده که فرصتی فراهم شود تا با واردات چوب و استحصال چوب در استان صنایع سلولزی با قوت شکل بگیرد و امروز گیلان را به قطب این صنعت بدل کند اما شاید اگر طرح زراعت چوب و تامین مواد اولیه طبق برنامه ها اجرایی نشود با دست اندازی و قاچاق چوب و تعطیلی این واحدها روبرو باشیم.

آخرین وضعیت زراعت چوب در استان و مشخص کردن راهبردهای تحقق برنامه زراعت چوب در استان، ۲۶ آبان با حضور اسدالله عباسی  استاندار گیلان مورد واکاوی قرار گرفت. 

 اجرای طرح زراعت چوب که به عنوان سیاستی راهبردی در استان پیگیری می شود با تکمیل زنجیره های ارزش آن در صنایع وابسته به چوب و ساماندهی مشاغل خرد می تواند ضمن ایجاد اشتغال منبع در آمدی خوبی در اقتصاد استان گیلان باشد.

هم اکنون صنعت پالت سازی استان گیلان با توجه به وجود بازار کار و تامین نیاز مراکز بزرگ صنعتی و وجود سرمایه گذاران فعال در این بخش به عنوان یک قطب تولیدی مورد توجه قرار دارد.

گیلان قطب صنعت سلولزی کشور  

در همین ارتباط رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان گفت: این استان در سال های اخیر مورد توجه سیاستگذاری های صنعت، معدن و تجارت بود که بدلیل استقبال خوب بخش های خصوصی از صنایع سلولزی این استان به قطب صنعت سلولزی کشور تبدیل شده است.

فرهاد دلق پوش وجود صنایع سلولزی را یک فرصت برای گیلان عنوان و خاطرنشان کرد: اگر برای این مزیت خوب برنامه‌ریزی نکنیم این فرصت تبدیل به تهدید می شود.

وی با اشاره به اینکه گیلان به کشورهایی همچون روسیه و سایر کشورهای دارای منایع اولیه چوب دسترسی دارد، تصریح کرد: در بخش استفاده مستقیم از چوب به عنوان مواد اولیه، ۸۳ واحد در حوزه صنایع سلولزی با اشتغال مستقیم ۵ هزار و ۶۱۰ نفر در گیلان فعالیت دارند.

دلق پوش افزود: در بخش صنایع اوراق فشرده چوبی نیز  هفت واحد با اشتغال هزار و ۵۱۰ نفر، در بخش کاغذسازی ۶ واحد با اشتغال یکهزار و ۵۰۰ نفر و در بخش پالت‌سازی و چوب‌بری نیز  ۷۰ واحد با اشتغال ۲ هزار و ۶۰۰ نفر در گیلان مشغول فعالیت هستند.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان با اشاره به منابع و مواد اولیه در استان گفت: ظرفیت اسمی تولید اوراق فشرده استان حدود یک میلیون و ۶۸۱ هزار متر مکعب است .

دلق‌پوش با بیان اینکه در حوزه‌ پالت‌سازی ۷۵۰ هزار مترمکعب ظرفیت اسمی پروانه‌های صادره وجود دارد که نیاز به مواد اولیه آن‌ها ۹۰۰ هزار مترمکعب است گفت:در مجموع حدود چهار میلیون و ۲۶۲ هزار متر مکعب ظرفیت پروانه‌های صادرشده اسمی صنایع سلولزی در استان است اما میزان واقعی تولید حدود ۲ میلیون و ۵۸۰ هزار متر مکعب است.

وی صنعت پالت سازی در غرب استان به ویژه در تالش را نیازمند توجه جدی خواند و گفت: توامان با صیانت از جنگل‌ها باید از تولید و اشتغال صنایع نیز حمایت کنیم.

قاچاق چوب از  سایر استان ها به گیلان 

 مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان  اقدامات صورت گرفته برای زراعت چوب در استان را طی یک سال و نیم گذشته جهادی دانست و اظهار داشت: براساس برنامه ششم توسعه مکلف به زراعت چوب در ۶ هزار و ۶۰۰ هکتار از اراضی ملی استان هستیم.

میرحامد اختری با بیان اینکه از ابتدای نیمه دوم سال ۹۹ زراعت چوب در استان را با جدیت آغاز کردیم، افزود: با همکاری استانداری ، جهاد کشاورزی و بسیج سازندگی سپاه استان کار زراعت چوب دنبال می شود که در همین راستا، سال گذشته یک هزار و ۸۷۵ هکتار از اراضی ملی استان برای زراعت چوب توسط مجریان عملیاتی شده است.

اختری با بیان اینکه عرصه های سنواتی با درختان کاج، توسکا و صنوبر برای زراعت چوب پاکتراشی شده است ، گفت: زراعت چوب سنواتی به دیرزیستی رسیده بود و غیر قابل استفاده بود و بنابراین عرصه ها را به مزایده گذاشتیم و تهیه طرح در قالب طرح جایگزین جنگلداری کردیم.

وی اظهار داشت: سعی کردیم مزایده ها با حضور صنایع چوبی استان باشد و تاکید بر برنده شدن افراد بومی داشتیم که محقق شده ست.

مدیرکل منابع طبیعی گیلان، نیاز چوبی کشور در سال را ۱۱ میلیون مترمکعب عنوان و اضافه کرد: ۴۵ درصد این نیاز معادل پنج میلیون مترمکعب مربوط به استان گیلان بوده و بنابراین در حوزه قاچاق چوب آلات هیچ کامیونی از گیلان خارج نمی شود، بلکه قاچاق از سایر استان ها به گیلان می آید.

وی با بیان اینکه برداشت از جنگل های طبیعی فقط ۱۵۰ هزار مترمکعب بوده و کفاف نیاز چوبی کشور را نمی داد، گفت: طرح تنفس فشاری برای صنایع چوبی ایجاد نکرده و حتی با فشار روانی آن مواجه هستیم، زیرا جنگل های هیرکانی قابلیت تامین نیاز چوبی کشور را ندارند.

اختری با بیان اینکه زراعت چوب ضربه گیر جنگل های طبیعی است ، افزود:  تامین نیاز چوبی کشور، صرفه جویی ارزی، کاهش فشار بر جنگل های هیرکانی و ایجاد فرصت شغلی از جمله مزایای زراعت چوب است.

وی زراعت چوب و برداشت چوب آلات را یک چرخه دانست و یادآور شد: سه نهالستان گیلان را به تولید صنوبر اختصاص دادیم و به زودی عرصه ها جهت کاشت آماده می شود.

وی با اشاره به فصل کاشت از اواخر پاییز و زمستان اظهار داشت: سال گذشته از محل فروش چوب آلات برداشت شده از زراعت چوب سنواتی ۸۰ میلیارد تومان به خزانه دولت واریز کردیم که ۱۲ میلیارد تومان آن به استان بازگشت.

مدیرکل منابع طبیعی گیلان، با بیان اینکه امسال مکلف به فروش ۲۰۰ میلیارد تومان چوب هستیم، بیان کرد: تاکنون از این میزان ۱۰۴ میلیارد تومان محقق شده، اما هنوز بازگشت به استان نداشتیم.

 زراعت چوب و تامین نیاز مواد اولیه واحدهای سلولزی کاهش قاچاق چوب را بدنبال دارد

 استاندار گیلان زراعت چوب را یکی از مزیت های نسبی استان دانست و گفت: از ظرفیت زراعت چوب  باید برای صیانت از جنگل ها، اشتغالزایی و درآمدزایی به طور بهینه استفاده کرد.

اسدالله عباسی ۲۶ آبان در جلسه ستاد زراعت چوب گیلان افزود: زراعت چوب می تواند علاوه بر صیانت از جنگل‌ها نیاز واحدهای سلولزی استان را نیز تامین کند.

 وی خاطرنشان کرد: طی۲ سال باید باقی مانده تعهدات ۶ هزار و ۶۰۰ هکتاری منابع طبیعی استان برای درختکاری انجام شود؛ ضمن اینکه از زمین‌های بلاتکلیف به ویژه در غرب استان برای زراعت چوب استفاده شود .

نماینده عالی دولت در  گیلان، بهره‌وری بیشتر برای کشاورزان را در اجرای طرح زراعت چوب بسیار حائز اهمیت دانست و افزود: به هر میزان که نیازمندی‌های صنایع سلولزی، پالت سازان و مشاغل مرتبط با چوب تأمین شود شاهد کاهش قاچاق خواهیم بود. 

عباسی ادامه داد: جهاد کشاورزی نیز باید حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار هکتار از مستثنیات را در اختیار کشاورزان و علاقمندان به سرمایه گذاری در زراعت چوب قرار دهد که علاوه بر افزایش درآمد و اشتغال ناشی از زراعت چوب موجب کاهش قاچاق چوب نیز می‌شود.

استاندار گیلان تصریح کرد: همچنین منابع طبیعی استان  اقدام به فروش چوب در نقاطی که کاج و توسکا داشتند و از رشد آنها گذشته  و از بین رفته می کند که از محل آن برای طرح های ترویجی و صیانت از جنگل استفاده می شود.

 عباسی با تاکید بر لزوم همکاری دستگاه‌های متولی برای اجرای طرح درختکاری شهید حاج قاسم سلیمانی در پنج هزار و ۲۰۰ هکتار از زمینهای گیلان گفت: باید تولید چوب از طریق زراعت میان مردم ، رقابتی شود تا شاهد منافع و درآمد بیشتر آنان باشیم.

وی با تأکید بر ضرورت قطع حداقلی درختان در مسیر توسعه استان و اجرای پروژه‌ها افزود: در اجرای طرح زراعت چوب نباید زمان را از دست دهیم و باید تلاش کنیم در کنار درختکاری، اراضی شالیزاری مورد استفاده نیز حفظ شود.

استاندار گیلان تاکید کرد: باید از اقلیم گیلان و جنگل‌های هیرکانی صیانت و مراقبت کنیم و با افزایش سطح زراعت چوب گامی مؤثر در احیاء آن برداریم.

گیلان بالغ بر یک میلیون و ۴۷۱ هزار هکتار مساحت دارد که از این میزان حدود یک میلیون و ۱۷ هزار هکتار حدود "۷۰ درصد" اراضی ملی است، ۵۶۵ هزار هکتار از اراضی ملی استان را جنگل های با ارزش هیرکانی تشکیل می دهد و حدود ۲۴۴.۹ هزار هکتار مرتع ییلاقی در بالادست است؛ اراضی ساحلی و بخشی از اراضی فاقد پوشش گیاهی نیز جزو اراضی ملی محسوب می شود.

در این میان جنگل های گیلان بعنوان بخشی از جنگل های هیرکانی شمال کشور بازمانده دوران سوم زمین شناسی شامل گونه های پهن برگ از جمله بلوط، افرا، ون، راش و انجیلی نیازمند حفاظت است.