حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، چهارشنبه شب طی سخنانی در این همایش در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار داشت: از سال گذشته مقرر شد که همایش فوق در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شود و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و مراکز دیگر از جمله موسسه آموزشی و پژوهشی امام (ره) نیز در برگزاری آن نقش مهمی را ایفا کردند.
وی ادامه داد: پس از اعلام شورای عمومی ۶۶ مقاله دریافت شد و ۲ کتاب تخصصی به همراه ۱۹ مصاحبه علمی ملی و بین‌المللی به همراه ۲۴ کرسی علمی ترویجی و سه پیش همایش نیز در این خصوص برگزار شده است.
خسروپناه بیان کرد: در این همایش جمعی از استادان بزرگ حوزه حضور دارند، همچنین یک میزگرد تخصصی نیز در این همایش برگزار خواهد شد.
دبیر همایش ملی علامه مصباح همچنین تصریح کرد که آیت الله مصباح یزدی که جزو موسسان گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه بود، حق بزرگی به گردن این مرکز دارد.
وی گفت: خوشبختانه مقاله‌ها و مصاحبه‌های بسیار خوبی برای این همایش تهیه شده و قطعا با انتشار آثار، اهل قلم از آثار گرانسنگ آن بهره‌مند می‌شوند.
چرخه اسلامی سازی علوم انسانی از نظر آیت الله مصباح یزدی(ره)
در ادامه ایه نشست، فرزند آیت الله مصباح یزدی به تشریح چرخه اسلامی سازی علوم انسانی از منظر این عالم فقید پرداخت.
حجت الاسلام و المسلمین علی مصباح یزدی گفت: برای اداره یک جامعه در طراز اسلام، مساله تعیین کننده، علوم انسانی است که در تنظیم روابط اجتماعی، سیاست گذاری و برنامه ریزی و تامین ارزش های اجتماعی و فردی، باید راهنمای تصمیم گیران و مردم در رفتار فردی و اجتماعی باشد.
وی افزود: در همان سالهای ابتدایی پیروزی انقلاب، فکر اسلامی سازی این علوم انسانی که عمدتا از کشورهای غربی یا شرقی آمده بود، نظراتی که بر اساس مبانی سکولار و بعضا ضد دینی استوار شده بود، تعیین کننده ساحت های مختلف زندگی اجتماعی، در تعلیم و تربیت، در نظامات اقتصادی و تنظیم روابط بین المللی و... نقش بازی می کردند، احساس شد که برای اینکه این علوم، با تعالیم دینی و اسلامی سازگار و یا بهتر بگوییم بر اساس مبانی دینی ساخته شده باشد، نیازمند یک حرکت و فعالیت سترگ هستیم که باید در جامعه علمی ایران اسلامی شکل بگیرد تا به تدریج در درازمدت ثمراتش را به جامعه اسلامی عرضه کند.
مصباح یزدی بیان کرد: در این زمینه علم دینی در جمع های علمی، چه دانشگاهی و چه حوزوی به یک مساله روز مبدل شد و تلاش های زیادی برای تبیین معنا و لوازم و روش اسلامی سازی این علوم و سایر حواشی این کار انجام شد.
وی اظهارکرد: اگر بخواهیم به چارچوب های کلی در زمینه علوم اجتماعی اسلامی اشاره کنیم، در ابتدا می توانیم از رویه ایشان پیروی کنیم که در هر بحثی، ابتدا به مفهوم شناسی هر مساله همت می کردند زیرا معتقد بودند که بسیاری از مباحثات و منازعات علمی که رخ می دهد به دلیل عدم مفهوم شناسی، افراد دیگر در این مباحث را دچار سوتفاهم می کند و در آخر سر هم نتیجه مطلوب حاصل نمی شود.
وی گفت: در بحث علوم اجتماعی اسلامی نیز بحث علم، علم انسانی، اسلامی بودن، معیار اسلامی بودن یک علم، پیش نیازهای مفهومی و تصوری است که برای یک اقدام دراز مدت برای تولیدات علمی اسلامی لازم است.
وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: اسلام شامل سه جزء عقاید، اخلاق و احکام است. آیت الله مصباح یزدی در این نظریه خود سه ویژگی ارتباطی و ارگانیک را مد نظر دارد. یعنی اصول عقاید، ریشه های درخت علوم انسانی هستند. تنه این درخت، ارزش های راهبردی و اصولی هستند که ما را به جهت رسیدن به هدف خلقت راهنمایی می کنند و شاخ و برگ و میوه های درخت، علومی هستند که ما را در جهت انجام دادن یا ندادن رفتارها راهنمایی می کنند که در هر لحظه و شرایطی چه کاری ما را به سعادت حقیقی انسان نزدیک می کند.
مصباح یزدی، افزود: ایشان بیان می کنند، که علمی که علاوه بر داشتن مسایل و مرزهای مشترک با اسلام مبانی و اهداف و منابع آن با آموزه های اسلام موافق باشد یا دست کم با آن مخالف نباشد. اگر چنین علمی تولید کردیم، این علم اسلامی است. پس اگر این شرایط در دو شاخه دستوری و توصیفی باشد، این علم اسلامی است. پس از آن با آموزه های علمی باید سازگار باشد یا حداقل ناسازگار نباشد.
وی بیان کرد: مصداق کامل و ایدآل علم اسلامی آن است که دستورالعمل هایش مطابق با ارزش های اسلامی باشد. منابع معرفتی، مبانی نظری، اصول ارزشی علوم دستوری باید مطابق با اسلام باشد یا دست کم با اسلام تنافی نداشته باشد.
مصباح یزدی اظهارکرد: مرحوم آیت الله مصباح یزدی، پنج مرحله را برای اسلامی سازی علوم پیشنهاد می دهند. نخست نقد علوم انسانی رایج بر اساس مبانی خود این علوم. قدم دوم، تبیین و نقد مبنای این علوم است. مرحله بعد تبیین و اثبات مبانی علوم انسانی بر اساس اصول اسلامی است. قدم بعدی آن است که بر اساس این مبانی صحیح مسایل مورد نیاز جامعه اسلامی را شناسایی کنیم که برای اداره جامعه اسلامی چه سوالاتی را باید پاسخ دهیم؟ در گام بعدی نیز مسایل را با مبانی اسلامی، پاسخ می دهیم.
مناظره علمی آیت الله مصباح و شهید مطهری از افتخارات حوزه علمیه است
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نیز در این همایش گفت: آیت الله شهید مطهری و آیت الله مصباح یزدی در خصوص ماهیت و ترکیب جامعه ۲ نظر متفاوت داشتند، این مساله نیز از نقاط افتخارآمیز حوزه‌های علمیه است که این نزاع طلبگی همراه با احترام و شایستگی بود.
حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر رشاد افزود: این ۲ شخصیت در عین همسویی در یک حوزه دو نظریه را مطرح می‌کردند.
وی بیان داشت: آیت الله مصباح یزدی از یک فیلسوف فراتر و یک حکیم بود، و فکر و فعل و عمل حکیمانه داشت.
رشاد یادآور شد: آیت الله مصباح یزدی سراسر تواضع بود، وقتی به بزرگی از هم ترازان خود می رسید به اصرار دست او را می بوسید و این مسایل جز در تعلیم‌های اسلامی تولید نمی‌شود.
وی گفت: رئیس فقید موسسه آموزش عالی امام در مقابل توهین‌هایی که به او می‌شد، اصلا پاسخ کسی را نمی‌داد و مظلومانه رفتار می‌کرد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: آیت الله مصباح در مواقع سنگین، همیشه به دلیل اخلاص خاصی که داشت، وجودی عظیم را متجلی می‌شد، او زاهد و متواضع و بی‌ادعا بود و همیشه خود را کمتر از دیگران می انگاشت.
آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی عضو مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ۱۲ دی ماه ۱۳۹۹ به دلیل بیماری دارفانی را وداع گفت و پیکرش در حرم حضرت فاطمه معصومه (س) به خاک سپرده شد./
نظر شما