کرونا هم تئاتر خراسان رضوی را از صحنه پایین نکشید

به گزارش ایرنا، دفتر سی و یکمین جشنواره تئاتر خراسان رضوی در حالی شنبه‌شب بسته شد که به گفته فعالان عرصه هنر تئاتر، آثار ارزیابی شده از کم و کیف بالایی برخوردار بود و تماشاگران نیز استقبال قابل توجهی از نمایش ها داشتند به طوری که سالن اغلب نمایش ها مملو از جمعیت شد.

گروه های تئاتر خراسان رضوی طی یکسال گذشته به دلیل محدودیت های ناشی از شیوع کرونا کمتر موفق به اجرای صحنه ای شدند و حتی مکان یا فرصت مناسبی هم برای تمرین نداشتند با این حال پرچم هنر نمایش این استان همچنان پرافتخار به اهتزاز درآمد و هنرمندان این استان سه اثر برجسته را به جشنواره تئاتر فجر ۱۴۰۰ معرفی کردند.

مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که هفته گذشته در نشست خبری سی و یکمین جشنواره تئاتر خراسان رضوی شرکت کرده بود، بر این باور بود که تئاتر و نمایش از میان رشته‌های مختلف فرهنگی و هنری، بیشترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا دیده است.

قادر آشنا، علت این موضوع را این دانسته بود که نمایش همراه با برخی دیگر از گروه‌های هنری در گروه‌های سوم و چهارم دسته‌بندی مشاغل قرار گرفت و به همین دلیل صاحبان این هنرها در شرایط نارنجی و قرمز نمی‌توانستند فعالیتی داشته باشند.

وی افزوده بود: در نهایت با تلاش‌های انجام شده و همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سالن‌های سینما و تئاتر در دسته‌بندی مشاغل از گروه سه به گروه ۲ تغییر پیدا کرد و از همین رو امکان فعالیت آن در شرایط نارنجی مهیا شد، با این حال همواره این نگرانی در میان اهالی تئاتر وجود داشت که چگونه با توجه به شیوع بیماری در سالن‌ها اجرا کنند و استقبال مردم از اجرای نمایش‌ها چگونه خواهد بود و نگرانی از این موضوعات آسیب زیادی به هنرمندان وارد کرد.

این مسوول در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تهیه فهرستی از گروه‌های تئاتری آسیب دیده از کرونا در این وزارتخانه اضافه کرده بود: مصیبت کرونا ادامه پیدا کرد و تلاش شد در حد مقدوراتی که در وزارتخانه وجود داشت با ارائه بسته کاملی از حمایت‌ها شامل اعطای هنرکارت، ارائه تسهیلات بانکی و پرداخت‌های مالی به گروه‌های نمایشی که اجرا داشتند، بتوان بخشی از ضررهای آنها را جبران کرد که البته پاسخگوی ضرر و نیازهای هنرمندان نیست.

تقاضای بالا برای شرکت در جشنواره با وجود کرونا

اما امسال نمایشهای رسیده به جشنواره تئاتر استانی خراسان رضوی از نظر کمی و نحوه اجرا متفاوت با سالهای قبل بود، در حالی که انتظار می رفت تعداد کمتری از آثار نمایشی به دبیرخانه جشنواره ارسال شود، به گفته سرپرست معاونت هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی ۸۰ گروه نمایشی تقاضای خود را برای شرکت در این جشنواره ثبت کردند.

جواد روشندل گفت: سی و یکمین جشنواره تئاتر استان خراسان رضوی با غبارروبی مزار شهدای گمنام قوچان و اجرای نخستین نمایش از ۱۵ اثر راه یافته به مرحله استانی این جشنواره آغاز شد و با هدف کشف استعدادهای جوان و بهره گیری از تجربه پیشکسوتان امسال برای نخستین بار در ۶ شهر استان شامل قوچان، خوشاب، سبزوار، نیشابور، مشهد و تربت حیدریه برگزار گردید که آیین پایانی آن در تالار اندیشه شهر تربت حیدریه برگزار شد.

وی اظهار داشت: در این دوره از جشنواره ۳۷ اثر به دبیرخانه رسید که توسط هیاتی متشکل از فرشید تمری، احسان روحی و مهدی نصیری به مدت چهار روز در موسسه هنرهای نمایشی "بابک" نیشابور بازبینی شد و ۱۵ اثر شامل هشت اثر از مشهد و هفت اثر از دیگر شهرستانهای استان برای شرکت در جشنواره انتخاب شدند.

روشندل افزود: در ایام برگزاری جشنواره "غریبستان" به کارگردانی پوریا قصابی در قوچان، "تاریخ مردم کوچه و بازار" به کارگردانی مرتضی ربیعی نسب در خوشاب، "ماخولوژی" به کارگردانی رضا بیغشی در سبزوار، "خون مردگی" به کارگردانی مهدی جلینی در سبزوار، "اتاق شماره ۴" به کارگردانی ابوالفضل عصارزاده در سبزوار، "هیچ کس را محکم بغل نکن" به کارگردانی مسعود فرهادی در نیشابور و "گره" به کارگردانی محسن مسعودی فر در نیشابور به روی صحنه رفتند.

وی ادامه داد: در مشهد نیز "عبدالله" به کارگردانی فرید قادری و سپهر ملاحسینی، "سوختگی درجه سه " به کارگردانی بهنام رنجبر کلاتی، "درخشش صبحگاهی سیاره ناهید" به کارگردانی مسعود عقلی، "دون ژوآن" به کارگردانی آتنا شهیدی"، "سرور برازنده الکتراست" به کارگردانی مصطفی نصیری، "مهمانسرا" به کارگردانی سجاد جعفریان، و "هملتک" به کارگردانی مهدی احمدی ریو صحنه رفتند و "ارمون" نیز به کارگردانی امیر قربانی در تربت حیدریه از دیگر آثار جشنواره بود که به نمایش درآمد.

سرپرست معاونت هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: هیات داوران این جشنواره علی عابدی، مهدی نصیری و افشین خورشید باختری بودند که با حضور در شهرستان ها نمایش ها را ارزیابی کرده و سه اثر را برای حضور در جشنواره ملی تئاتر فجر سال ۱۴۰۰ انتخاب کردند.

روشندل این دوره از جشنواره تئاتر خراسان رضوی را قابل مقایسه با دوره قبل ندانست و گفت: پارسال تولید آثار و اجرای آنها در جشنواره تئاتر استان کاملا مجازی بود و فقط لوح های فشرده از تصاویری که از آثار ضبط شده بود به دست هیات داوران رسید، در اکثر موارد به دلیل شیوع کرونا سالنهای تئاتر در این مدت تعطیل بود و فقط از ظرفیتهای هر شهرستان و هر مکانی که امکان گرد هم آمدن اهالی تئاتر وجود داشت، استفاده شد تا گروه های نمایشی بتوانند تمرین لازم را داشته باشند.

وی اظهار داشت: در شرایط محدود ناشی از شیوع کرونا، ثبت نام برای حضور در جشنواره از سوی گروه های نمایشی مشهد و سایر شهرستانهای خراسان رضوی مطلوب بود، ۳۵ کاری که تولید شده بود مورد بازبینی قرار گرفت و هیات بازبینی ۱۵ اثر را از بین آنها برای حضور در مرحله نهایی جشنواره انتخاب کرد که اتفاق خوبی برای روشن نگه داشتن چراغ تئاتر بعد از دو سال شیوع بیماری کووید ۱۹ بود.

وی هرچند قضاوت در خصوص کیفیت آثار ارایه شده در سی و یکمین جشنواره تئاتر خراسان رضوی را معطوف به نظر هیات داوران و اهالی تئاتر دانست اما گفت: با وجود این طبق نظر هیات داوران، آثار کاملا دلی از سوی کارگردانان و بازیگران ارایه شد که با تمام وجود سعی کرده بودند کاری درخور شان جشنواره تئاتر خراسان رضوی ارایه دهند.

سرپرست معاونت هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی اظهار امیدواری کرد که در شرایط بهتری بتوان به سمت گشایش سالن های تئاتر برای مردم و نمایش تولیدات کیفی مطابق با آنچه مردم دوست دارند، پیش رفت.

روشندل همچنین استقبال تماشاگران از آثار ارایه شده در جشنواره تئاتر خراسان رضوی را مطلوب دانست و گفت: با اینکه ظرفیت سالنها در مشهد و سایر شهرستانها محدود بود، اما در هر سانس نمایش تئاتر، تقریبا سالنها پر می شد.

زیاده گویی، تنها ضعف برخی اجراهای جشنواره

آثار ارایه شده در جشنواره تئاتر خراسان رضوی قطعا بی عیب نبود، اما دست اندرکاران معتقدند که می توان با چشم پوشی از نواقص کوچک، آثار ارایه شده را از نظر کیفی مطلوب ارزیابی کرد.

رییس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی درباره کم و کیف سی و یکمین جشنواره تئاتر استان به خبرنگار ما گفت: از این همه خلاقیت گروه های نمایشی در این دوره شگفت زده شدم، آثار با جدیت ویژه ای از سوی گروه های نمایشی بویژه در شهرستانها تولید شده بود و مسوولان همه امکانات خود را در اختیار گروه های نمایشی گذاشته و از آنها حمایت کرده بودند.

کریم جشنی حضور پرشور شهرستانها در جشنواره تئاتر استان را یک اتفاق منحصر به فرد خواند و بیان کرد: از بین ۱۵ اثر راه یافته به مرحله نهایی سی و یکمین جشنواره تئاتر خراسان رضوی، هشت اثر از شهرستانها بود که به یقین آثاری چشمگیر بودند.

وی حضور کار اولی ها را از اتفاقات خوب جشنواره سی و یکم برشمرد و گفت: گروه های نمایشی که برای نخستین بار در جشنواره تئاتر استان حضور یافته بودند نیز کارهای درخور توجهی داشتند و مشخص بود که اعضای این گروه ها در دوران شیوع کرونا با جدیت و تلاش فعالیت کرده بودند.

رییس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی، تنها نقطه ضعف این دوره از جشنواره را که به گفته وی در اکثر آثار به چشم می خورد، برخی زیاده گویی ها عنوان کرد که دلیل آن را می توان استفاده کمتر از مشاوره پیشکسوتان به دلیل شیوع کرونا و حضور کمرنگ آنان در کنار گروه های نمایشی دانست.

جشنی اظهار امیدواری کرد که اصل مشاوره و استفاده از نظرات پیشکسوتان و تجربیات آنان سرلوحه کار همه فعالان عرصه تئاتر قرار گیرد.

بازیگران، دارنده نمره یک جشنواره تئاتر

مولفه های مورد ارزیابی در هر جشنواره تئاتری برای انتخاب بهترین اثر یا آثار متعدد است و شامل بازیگری، نمایشنامه، کارگردانی، طراحی صحنه، طراحی لباس، گریم، نورپردازی و موسیقی می شود اما در نظر کلی می توان بازیگری را مولفه ای مهم در ارزیابی یک اثر تئاتری دانست که خوشبختانه اغلب گروه های تئاتر بازیگران مطلوبی دارند.

یکی از اعضای هیات داوران سی و یکمین جشنواره تئاتر خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار ما تاثیر تعطیلی های ناشی از شیوع کرونا بر روی کیفیت و کمیت آثار نمایشی را اجتناب ناپذیر دانست و گفت: قطعا شیوع کرونا بر کم و کیف آثار بی تاثیر نبوده است، در این مدت از یک سو افراد حرفه ای فعالیت تئاتری چندانی نداشتند و از سوی دیگر افراد جوانتر وارد عرصه شدند.

مهدی نصیری افزود: در مجموع برای جشنواره امسال گروه های نمایش مانند سالهای قبل نتوانستند تمرین کافی داشته باشند و کارها قدری شتابزده نسبت به سالهای پیش تولید شده بود اما باید گفت که سطح کیفی آثار در جشنواره تئاتر خراسان رضوی قابل قبول بود.

وی گروه های تئاتر خراسان رضوی را به لحاظ کیفی در رتبه دوم کشور بین استانهای دیگر قرار داد و گفت: در مجموع نمره آثار سی و یکمین جشنواره تئاتر خراسان رضوی خوب بود و پنج تا ۶ اثر از تنوع و قابلیت کافی برای رقابت با دیگر آثار در جشنواره تئاتر فجر برخوردار بودند.

وی خاطرنشان کرد: در فاصله بین بازبینی آثار سی و یکمین جشنواره تئاتر خراسان رضوی تا اجرای صحنه ای آنها در مرحله نهایی جشنواره، خیلی از آثار شرایط کیفی بهتری پیدا کرده بودند که قابل توجه بود.

رییس کانون منتقدان تئاتر ایران گفت: در همه استانها عموما بازیگران یک تئاتر قوی تر از سایر بخش های آن ظاهر می شوند، در خراسان رضوی نیز تقریبا همین گونه است، بازیگران گروه های نمایشی بهتر از سایر بخش ها مانند نویسندگی، کارگردانی، طراحی صحنه، موسیقی و نورپردازی و غیره عمل می کنند.

نصیری اظهار داشت: عموما بازیگران زن در جشنواره های تئاتر استانی در کشور حضور قوی تری دارند اما در جشنواره امسال تئاتر خراسان رضوی بازیگران زن و مرد، از سطح کیفی بالایی برخوردار بودند اما همانند سایر نقاط کشور سایر مولفه ها مانند طراحی صحنه، موسیقی و نورپردازی در آثار نمایشی خراسان رضوی ضعف هایی داشت، که معدود آثار نمایشی در کشور هستند که در حوزه طراحی صحنه و موسیقی و سایر عوامل جانبی قوی ظاهر شوند.

وی اظهار داشت: با این حال با توجه به امکانات محدود شهرستانها، نمی توان توقع داشت که سطح کیفی تئاتر در شهرستانها به اندازه مراکز استانها بالا باشد، مسلما گروه های نمایشی مشهد باید قوی تر از گروه های نمایشی سایر شهرستان های خراسان رضوی باشند اما در سی و یکمین جشنواره تئاتر استان ۲ اثر شهرستانی کیفیت بالایی داشتند که می توانند در رقابت با آثار مشهد یا سایر استانهای کشور پیروز باشند.

عضو هیات داوران سی و یکمین جشنواره تئاتر خراسان رضوی، استقبال تماشاگران از جشنواره و اجرای آثار را بسیار مطلوب دانست و گفت: استقبال مردم سبزوار و مشهد از اجرای تئاترها عالی بود و اجرای تئاتر در سایر شهرستانها نیز با کمی فاصله از استقبال مطلوبی برخوردار شد.

سی و یکمین جشنواره تئاتر خراسان رضوی نیز به پایان رسید و آنچه باقی ماند تلاش گروه های نمایشی برای ارتقای سطح کیفی این هنر در استان بود که قطعا نمی توان آن را در شرایط سخت کرونا از نظر دور داشت، باشد که در سالهای آینده شاهد آثار به مراتب قوی تری نمایشی در این جشنواره باشیم.