آمریکا دیگر از تحریم ایران سود نمی‌برد

اسفندیار خدایی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا درباره اتهامات اخیر مقامات آمریکایی مبنی بر متعهد نبودن ایران به مذاکرات هسته‌ای اظهار کرد: طرح چنین صحبت‌هایی در آغاز مذاکرات طبیعی است و طرفین همدیگر را به وقت‌کشی و جدی نبودن در مذاکرات متهم می کنند. البته اکنون آمریکا در موضعی نیست که بخواهد از موضع بالا با ایران صحبت کند زیرا این آمریکاست که از توافق خارج شده و اتهام متعهد نبودن به مذاکرات در مورد ایران صدق نمی‌کند.

وی افزود: اتهام متعهد نبودن ایران به مذاکرات در حالی مطرح شده که جمهوری اسلامی به طور جدی برای رفع تحریم های ظالمانه علیه مردمش وارد مذاکرات شد و از شرایط موجود راضی نیست و این شرایط به تهران تحمیل شده است.

آمریکا در موضع ضعف است و ایران دست برتر را دارد

این کارشناس مسائل بین الملل، تحریم ایران را به نفع آمریکا نیز ندانست و افزود: غنی سازی بیشتر از طرف ایران و برداشته شدن گام های کاهش تعهدات توسط جمهوری اسلامی به نفع آمریکا نیست و دولت این کشور را برای حل این موضوع زیر فشار قرار می دهد.

خدایی درباره چشم انداز توافق و این موضوع که چه زمانی ایران می تواند با طرف غربی به توافق برسد، گفت: تیم ایرانی می توانست با دولت دونالد ترامپ رییس جمهوری پیشین ایالات متحده مذاکره کند اما زیاده خواهی ترامپ مانع از شکل گیری مذاکرات شد.

وی افزود: در مذاکرات گذشته، تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی حرفش این بود که در مقابل زیاده‌خواهی‌ها می ایستد و اگر طرف آمریکایی بخواهد به برجام برگردد ایران هم حاضر به بازگشت است ولی ایران تعهد جدید نخواهد پذیرفت و این خواسته تهران مورد تصدیق دیگر اعضای برجام هم قرار گرفت.

این کارشناس ارشد مسائل آمریکا، طرح خواسته های زیاده‌خواهانه دوران ترامپ از سوی تیم بایدن را عقلایی و اخلاقی ندانست و تصریح کرد: البته آنچه که نتیجه مذاکرات را مشخص می کند اخلاق و منطق نیست بلکه قدرت است. از نظر توازن قدرت هم، اکنون ایران در موضع ضعف نیست بلکه این آمریکاست که در موضع ضعف قرار داد و خروج این کشور از افغانستان این موضوع را اثبات می کند.

تغییر دولت و تیم مذاکرات، نقطه قوت ایران است

خدایی، خروج آمریکا از افغانستان را نشاندهنده قرار نداشتن گزینه نظامی در اولویت سیاست خارجی ایالات متحده در قبال ایران دانست و افزود: آمریکا شکست در افغانستان را پذیرفته و در مقابل طالبان عقب نشینی کرده است. رییس جمهوری این کشور در ایام انتخابات قول بازگشت به برجام را داده بود اما بدون هیچ دلیلی به عهد خود وفا نکرد.

وی با یادآوری بدعهدی بایدن به وعده های انتخاباتی در مورد بازگشت به برجام گفت: این درحالی است که هم دولت دوازدهم و هم دولت سیزدهم سر میز مذاکره ماندند. اکنون هم دولتی در ایران طرف حساب بایدن است که در گذشته منتقد برجام بوده و این موضوع به خودی خود برای مذاکره کنندگان ایرانی یک نقطه قوت است. تغییر دولت و تیم مذاکرات به تیم ایرانی انرژی مضاعف بخشیده است.

این کارشناس مسائل راهبردی درباره عملیاتی بودن تهدیدهای مقامات آمریکا مبنی بر افزایش تحریم های ایران نیز گفت: دولت بایدن انگیزه چندانی برای افزایش تحریم‌های ایران ندارد زیرا تحریم ها مستقیماً به نتیجه نمی رسند و تاثیر غیرمستقیم آنها در تعدیل مواضع هسته‌ای ایران اندک است.

خدایی افزود: اینکه آیا آمریکا می تواند تحریم های ضدایرانی را افزایش دهد باید بگویم این موضوع امکان پذیر است و آمریکا می‌تواند به طرف های معامله ایران فشار بیاورد اما بعید است این کار را انجام دهد زیرا به نفع منافع ملی آمریکا نیست و برای این کشور هزینه خواهد داشت.

فشار به شرکای تجاری ایران برای آمریکا رایگان نخواهد بود

وی تصریح کرد: آمریکا می تواند به چین و سایر طرف های تجاری ایران فشار بیاورد اما پکن و دیگر طرف ها داوطلبانه از تجارت با ایران عقب نخواهند نشست و در قبال دست کشیدن از منافع خود در تجارت با ایران خواهان گرفتن امتیاز از واشنگتن خواهند شد لذا منافع ملی ایالات متحده در این است که به تعهدات خود در توافق هسته ای برگردد.

این کارشناس مسائل آمریکا، تاثیرگذاری لابی صهیونیستی بر سیاست خارجی ایالات متحده را یادآور شد و گفت: تاثیرگذاری لابی صهیونیستی در جاهایی باعث شده کاخ سفید برخلاف منافع آمریکا تصمیم بگیرد.

خدایی با اشاره به اینکه اختلافات اقتصادی جدی بین تهران و واشنگتن وجود ندارد، خاطرنشان کرد: ایران با برخی کشورها در حوزه صادرات نفت و گاز رقابت دارد اما اختلافات ایران و آمریکا بیشتر به مسائل ایدئولوژیک و موجودیت رژیم صهیونیستی بر می گردد.

وی افزود: منافع آمریکا در این نیست که تحریم‌های ایران را بیشتر کند. در عین حال دولت بایدن نیز ممکن است تسلیم فشار لابی صهیونیستی و اسرائیل شود و منافع مردم این کشور را قربانی منافع صهیونیسم جهانی کند.بنابراین وادار کردن چین وسایر شرکای تجاری ایران به کاهش تجارت با جمهوری اسلامی برای واشنگتن رایگان تمام نمی شود.

همدلی دولت‌ و مردم کارت برنده ایران در مذاکرات است

این کارشناس ارشد مسائل بین الملل درباره اهرم های ایران برای وادار کردن غرب به عقب نشینی نیز گفت: جمهوری اسلامی به آسانی می تواند با طرح موضوع خروج یکجانبه ایالات متحده از برجام در عرصه بین المللی به این کشور فشار دیپلماتیک و سیاسی وارد کند.

خدایی، افزایش غنی سازی و کاهش تعهدات هسته ای ایران در چارچوب برجام را دیگر کارت برنده ایران در مذاکرات عنوان کرد و افزود: غنی سازی تنها کارت بازی ایران نیست بلکه می تواند با ارائه مشوق های اقتصادی به شرکت های بزرگ اقتصادی چین، روسیه و حتی آمریکا مذاکرات را تحت تاثیر قرار دهد.

وی، ثبات و امنیت حاکم بر ایران را کارت برنده دیگر ایران عنوان کرد و افزود: همراه بودن و همدلی دولت و مردم و اتحاد ملی و انسجامی که در کشور وجود دارد می تواند طرف غربی را به تعامل بیشتر با جمهوری اسلامی تشویق کند.

این کارشناس ارشد مسائل آمریکا، اقتدار منطقه ای جمهوری اسلامی را یادآور شد و گفت: تهران در منطقه نفوذ دارد و واشنگتن و متحدانش برای حل و فصل مسائل منطقه ای خود به کمک ایران نیاز دارند.

خروج از برجام برای ترامپ هزینه داشت

خدایی درباره تاکید جمهوری خواهان بر تداوم فشارها علیه ایران و پاره کردن توافق بایدن با ایران نیز گفت: ترامپ با وجود اینکه قول داده بود به سرعت از برجام خارج می شود اما بیش از یک سال و چند ماه بعد از ریاست جمهوری، همچنان در برجام ماند و تحریم‌ها علیه ایران را طبق توافق برجام لغو کرد زیرا خروج از برجام و قرار گرفتن در مقابل اجماع جهانی برای ترامپ هزینه داشت. بنابراین، امکان رسیدن به شکلی از توافق که خروج طرف های غربی از برجام را سخت کند امکانپذیر است.

وی افزود: بعد از امضای برجام، اگر کشورهای اروپایی، چین و بقیه طرف های برجام وارد بازار ایران شده و سرمایه گذاری سنگین کرده بودند ترامپ نمی توانست به راحتی با یک تشر و خروج از برجام، آنها را از ایران خارج کند.

این کارشناس مسائل راهبردی، وضعیت هرگونه توافقی را وابسته به گفتمان جهانی، وضعیت دیپلماسی و جایگاه سیاسی کشورها در آینده دانست و تصریح کرد: باوجود تاثیرپذیری از مسائل محیطی، این اراده دولت های ایران و آمریکاست که تعیین کننده پایداری یا اضمحلال توافق خواهد بود.

خدایی با بیان اینکه قدرت عامل تعیین کننده است نه آنچه روی کاغذ نوشته شده، خاطرنشان کرد: همانطور که شروع جنگ از طرف کشورها منطق خاصی ندارد پایبندی آنها به توافقات هم از منطق خاصی تبعیت نمی کند و برجام یا هر توافق دیگری نمی تواند مانع از تحقق اراده دولت های آینده در تهران یا واشنگتن شود.

کارت جنگ روی میز بایدن نیست

وی، ماجراجویی آمریکا علیه ایران را منتفی دانست و گفت: اینکه آمریکا بخواهد وارد یک درگیری نظامی جدید شود با منطقی که بر اساس آن، ایالات متحده از افغانستان خارج شد و از درگیر شدن با طرف های مختلف در سوریه خودداری کرد همخوانی ندارد.

این کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه کارت جنگ روی میز بایدن نیست، تصریح کرد: اکنون آمریکا روی شرق آسیا و اطراف چین تمرکز کرده زیرا منافعش در آنجاست و اینکه بخواهد جنگی را شروع کند منطقی نیست. در عین حال، نباید امکان جنگ را صفر دانست و تحت نفوذ لابی صهیونیستی یا اتفاقات غیرمنتظره، چنین احتمالی نیز ممکن است در دستور کار قرار گیرد.

خدایی خاطرنشان کرد: طرح موضوعات مرتبط با جنگ علیه ایران بیشتر از جانب مخالفان و منتقدان دولت بایدن مطرح می شود. در عین حال، اسرائیل همیشه جمهوری اسلامی را تهدید کرده و آنچه مانع عملی شدن این تهدیدات بوده، تبعات آن است.

وی، اقتدار داخلی و منطقه ای جمهوری اسلامی را یادآور شد و گفت: وارد شدن به جنگ یا حتی صحبت از آن برای اسرائیل هزینه های زیادی دارد و امنیت اسرائیل را تحت الشعاع قرار می دهد. حتی همین مانورها و رزمایش های ایران برای رژیم صهیونیستی اضطراب آور بوده و باعث فرار سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی از فلسطین اشغالی شده است.