۷۰ درصد جویندگان کار در کشور فاقد مهارت شغلی هستند

دکتر علیرضا طاهرپور روز سه شنبه در نشست هماهنگی "اجرای مرحله دوم پروژه آموزش ایران و آلمان"، که در محل موسسه آموزشی و پژوهشی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی برگزار شد، افزود: همکاری سازمان فنی و حرفه ای با صنایع، فرصت بسیار مغتنمی برای برد- برد است زیرا هم برای کارجویان فرصت شغلی همراه با آموزش ایجاد می‌شود و هم صنایع از کارگران خبره آموزش دیده برخوردار می‌شوند که بازده اقتصادی بسیاری برای جامعه دارد.

وی گفت: ما در زمینه به‌روزرسانی تاسیسات و تجهیزات به دلیل نیاز به سرمایه فراوان دچار چالش هستیم که انجام آن در شرایط فعلی امکانپذیر نیست، باید جویندگان کار بر پایه نیازسنجی از جامعه و صنایع، آموزش داده شوند تا حداکثر بهره وری از نیروهای آموزش دیده حاصل شود.

طاهرپور گفت: در کل کشور ۱۱ هزار و ۷۵۲ واحد آموزشگاه آزاد و ۶۴۱ آموزشگاه دولتی وجود دارد که بر اساس آمار سال ۹۹ در مرکز دولتی ۵۶۰ هزار نفر و در مراکز غیردولتی ۶۷۰ هزار نفر در رشته های مختلف آموزش دیده اند و تعداد حرفه های آموزشی در بخش دولتی ۲ هزار و ۶۶۰ عنوان و تعداد حرفه های مورد آموزش در آموزشگاههای بخش خصوصی نیز هزار و ۷۶۴ عنوان است و سالانه تنها در بخش دولتی بیش از ۴۷ هزار دوره آموزشی برگزار می‌شود و شمار استانداردهای آموزشی نیز بالغ بر ۶ هزار عنوان است که در کل ۴۰ رشته در مسابقات مهارت‌های ملی مشارکت دارند.

مدیر پروژه همکاری آموزش دوگانه شغلی ایران و آلمان نیز در این نشست گفت: این طرح اکنون مرحله دوم خود را طی می کند که در مرحله نخست روی آماده سازی و معرفی سیستم‌ها کار کرده ایم که در چند استان از جمله خراسان رضوی به صورت پایلوت آغاز شده است و شورای راهبردی تشکیل شده و با شرکت های تولیدی و صنعتی زیادی در این زمینه ارتباط برقرار شده است.

دکتر علیرضا مقیدی افزود: بر پایه این طرح "طبق مدل آلمانی" شرکت های تولیدی و صنعتی ۷۰ درصد مهارتهای شغلی را به کارآموزان خود به صورت عملی در محیط کارگاه یا کارخانه آموزش می‌دهند و سازمان فنی و حرفه ای نیز در بخش تئوری ۳۰ درصد آموزش را بر عهده دارد و در نهایت پس از پایان دوره، اتاق های بازرگانی با ایفای نقش نظارتی کار برگزاری امتحانات نهایی و ارائه مدرک معتبر حرفه آموزان را بر عهده دارند.

وی هدف اصلی از اجرای این طرح را معرفی و ایجاد ساختار عناصر آموزش دوگانه شغلی در ایران با کارایی موثر در آموزش مشاغل مورد نیاز صنایع و بنگاه‌های اقتصادی عنوان کرد و افزود: این سیستم آموزشی کمک می‌کند که صنایع  در تربیت نیروی ماهر فعال شده و نیروی مورد نیاز خود را در محیط عملی کارگاه آموزش دهند و انتظار می ‌رود با تقویت روابط همکاری بین سازمان فنی و حرفه‌ای، اتاق های بازرگانی و تشکل های تخصصی، نیازهای آموزش شغلی بنگاههای اقتصادی شناخته شده و برنامه‌های آموزشی با توجه به نیاز روز صنعت تدوین و در نهایت منجر به بالا رفتن سطح مهارتی نیروی کار متخصص در کشور شود.

مقیدی افزود: در اجرای این طرح مشترک کارآموزان بر پایه نیاز صنعت و بنگاههای تولیدی آموزش دیده و پس از پایان موفق دوره در همان واحدهایی که آموزش دیده اند، به عنوان نیروی ماهر استخدام می‌شوند که در حال حاضر آموزش در ۶ حرفه، بازرسی فنی جوش، تراشکاری CNC، فرزکاری CNC، کارور PLC، کارگر ماهر برق و کارگر ماهر الکترونیک با همکاری شرکت ها و بنگاههای صنعتی مد نظر است، در این روش بنگاههای تولیدی و صنعتی در درازمدت می توانند نیروهای ماهر و معتمد خود را تربیت کرده و به کار بگیرند و برای کارجویان نیز با توجه به شرایط استخدام در بنگاههایی که در آن آموزش می بینند، ایجاد انگیزه شده و شوق به یادگیری افزایش می یابد. 

اجرای پروژه همکاری آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان در اسفند ۱۳۹۶ با امضای تفاهم نامه ای میان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، سازمان فنی و حرفه ای و بنیاد آموزش و مهارت آلمان(SBH) آغاز و مرحله نخست آن به مدت سه سال پیگیری شد.

این سیستم آموزشی به این علت آموزش دوگانه خوانده می شود که بر دو پایه بنیان شده است، آموزش عملی حرفه در محیط واقعی کار (کارخانه، کارگاه، آزمایشگاه، شرکت و...)  و آموزش تئوری حرفه در مدارس فنی و حرفه ای که کارجویان  پس از اتمام مدرسه به صورت موازی آموزش دیده و در این سیستم آموزشی این فرصت استثنایی را دارند که سه تا ۴ روز در هفته در محیط واقعی کار آموزش ببینند و در کنار آن یک تا ۲ روز در هفته در مدارس آموزش تئوری مربوطه را فراگیرند.

محتوای دروس فنی و تئوری کاملا برهم  منطبق است و در چهارچوب سیاست های آموزش فنی و حرفه ای تنظیم می شود و در نهایت پس از برگزاری امتحانات نهایی، مدرک اعطا شده به کارآموزان، مورد تایید دولت، اقتصاد و جامعه است و کارفرمایان چون به طور مستقیم درگیر آموزش کارآموز هستند همواره نیروی کافی در اختیار دارند و مهم تر از آن محتوای دوره آموزش را تا حدودی با توجه به نیازهای شرکت خود تعیین می‌کنند.
ساز و کار دقیق آموزش دوگانه بدین صورت است که جوانان قبل از شروع به تحصیل یکی از رشته ها  را انتخاب می کنند و بنگاههای اقتصادی نیز ظرفیت خود را برای پذیرش کارآموز اعلام می‌کنند و جوانان جویای کار بعد از بررسی، از بنگاه مورد نظر تقاضای دوره آموزشی کرده و در صورت رضایت کارفرما، میان آنها قرارداد منعقد می‌شود.

این قرارداد شامل طول دوره آموزشی، محتوای آموزشی مطابق جدول زمان بندی، کمک هزینه تحصیل(حقوق کارآموز)، حق مرخصی و ... است، بخش عمده مفاد این قرارداد طبق چهارچوب قوانین رسمی دولت تعیین می شود و در طول آموزش دوگانه هریک از عناصر وظایف خاص خود را دارند، برای مثال تشکل های تخصصی، اتحادیه کارفرمایان و اصناف با همکاری نهادهای دولتی و استانداردهای آموزش حرفه ای را تنظیم می کنند و همچنین بر روند دوره آموزشی نظارت دارند، علاوه بر دولت و تشکل های اقتصادی که به عنوان سیاست گذار ایفای نقش می کنند، اتاق های بازرگانی هم در این میان وظیفه مهمی بر عهده دارند که ارائه مشاوره، نظارت، ارزیابی و تایید صلاحیت بنگاه های اقتصادی ارائه کننده دوره آموزش شغلی و کادر آموزشی آنها است و علاوه بر آن برگزاری آزمون نهایی نیز بر عهده اتاق های بازرگانی است. 

در این نشست مدیران صنایع و بنگاه های تولیدی بزرگ استان خراسان رضوی نیز حضور داشتند.