"پاندمی کرونا" در سطح جهان ۲۶۶ میلیون و ۱۲۷ هزار و ۱۹۱ نفر را بیمار کرده و جان پنج میلیون و ۲۷۰ هزار و ۹۳۳ نفر را گرفته است. ۲۳۹ میلیون و ۷۵۷ هزار و ۳۵ نفر از افراد مبتلا به ویروس کرونا هم تاکنون در سطح جهان درمان شده‌اند.
آمریکا در این میان با ۴۹ میلیون ۹۶۹ هزار ۸۵۶ بیمار مبتلا به کووید ۱۹ و همچنین ۸۰۸ هزار و ۷۶۳ قربانی ویروس کرونا، بیشترین آمار ابتلا و تلفات ناشی از پاندمی کرونا را در جهان به خود اختصاص داده است. پس از آمریکا کشورهای هند، برزیل و انگلیس بیشترین شمار افراد مبتلا به ویروس کرونا را دارند.
ایران بر اساس آخرین آمارهای رسمی جایگاه هشتم را در جدول بیشترین جمعیت مبتلایان به کرونا در میان کشورهای جهان دارد.
پیش از شیوع کرونا، به خاطر تلاش های دولت جمهوری اسلامی ایران و دست‌اندرکاران حوزه گردشگری در ایجاد امنیت خاطر میان گردشگران خارجی، سازمان جهانی گردشگری اعلام کرد که ایران ظرف سه سال منتهی به پایان سال ۱۳۹۸ در جایگاه دوم دنیا از نظر سرعت رشد صنعت گردشگری و در مسیر جهشی چشمگیر قرار گرفته است، اما ظهور ناگهانی و شیوع سریع ویروس کرونا، نه تنها مُهر پایانی بر این موفقیت بود بلکه تداوم آن خسارتهای هنگفتی را به صنعت گردشگری ایران وارد کرد که همچنان ادامه دارد.
طبق آخرین اعلام رسمی وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در دولت دوازدهم، بیش از ۱.۵ میلیون نفر در حوزه گردشگری کشور فعالیت داشتند که بیش از نیمی از آنان به دنبال شیوع کرونا بیکار قطعی و یا خانه‌نشین شده‌اند و تا پایان شهریورماه امسال میزان خسارت وارده ناشی از کرونا به صنعت گردشگری کشور بیش از ۱۴۰ هزار میلیارد ریال بوده است.
خراسان رضوی که سالانه میزبان یک سوم از کل جمعیت گردشگران خارجی ورودی به ایران بوده است از این حیث متحمل آسیب فراوانی شد. این استان به عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری ایران، به دلیل وجود حرم مطهر رضوی، میعادگاه دلهای عاشقان، دارنده بیشترین شمار تاسیسات گردشگری و نیز بیشترین ظرفیت اقامتی در کشور است که متناسب با آن از هجمه خسارتبار کرونا نصیب بیشتری برده است.
کلانشهر مشهد با محوریت "گردشگری زیارت" همیشه مورد استقبال میلیونها زائر و مسافر داخلی و خارجی بوده و همین امر صنعت گردشگری را به یکی از پایه‌های مهم اقتصاد در استان خراسان رضوی بدل کرده بود اما اینک نه تنها میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری انجام شده در حوزه صنعت گردشگری مشهد و خراسان رضوی به خاطر شیوع کرونا در معرض نابودی قرار گرفته است بلکه ارتباط نزدیک و موثر این صنعت با صنایع و بخشهای دیگر همچون صنایع دستی و میراث فرهنگی، آن حوزه‌ها را نیز مبتلا به مشکلات و خسارات مشابه کرده است.
علاوه بر آن کسبه، شاغلان بخش خدمات، حمل و نقل و بهداشت که در ارتباط تنگاتنگ با گردشگران قرار داشتند دچار چالشی بحران‌گونه شدند.
کشف واکسن کرونا و آغاز روند جهانی واکسیناسیون علیه این ویروس، نور امیدی را در دل داغداران صنعت گردشگری روشن کرد و در ادامه با گسترش روند واکسیناسیون در ایران، کاهش شیوع بیماری و به تبع آن رفع محدودیتها و آغاز دوره جدیدی از سفرها، صفحه جدیدی در صنعت گردشگری گشوده شده و حرکت برای احیای این صنعت آغاز شده است.
۷۳ هزار میلیارد ریال لطمه کرونا به گردشگری
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی بیان کرد: پیامدها و محدودیت های ناشی از شیوع ویروس کرونا در مجموع خسارتی به ارزش ۷۳ هزار و ۴۶۴ میلیارد ریال در بخش گردشگری و اشتغال این استان بر جای گذاشته است.
یوسف بیدخوری افزود: خسارت هزاران میلیارد ریالی بخش گردشگری، کسب و کارها و اشتغال این حوزه خراسان رضوی مربوط به بازه زمانی اسفند ۱۳۹۸ تا پایان مهرماه امسال است.
وی با اشاره به اینکه تاکنون حدود ۵۰ درصد اشتغال حوزه گردشگری خراسان رضوی به علت تبعات گسترده شیوع کرونا از بین رفته است، ادامه داد: خسارت هنگفت ناشی از کرونا به حوزه گردشگری به هیچ وجه قابل جبران نیست و تنها باید برای ادامه حیات فعالان این صنعت، از آنان حمایت شود.
تعطیلی دوسوم تاسیسات گردشگری خراسان
استان خراسان رضوی با برخورداری از ۲ هزار و ۷۰۰ واحد تاسیسات گردشگری شامل هتل، متل و مهانپذیر، مراکز اقامتی خودپذیرایی شامل هتل آپارتمان، زایرسرا و خانه مسافر، اقامتگاههای بومگردی و اقامتگاه های سنتی، مراکز تفریحی و سرگرمی گردشگری، مراکز گردشگری سلامت، محیطها و پارکهای طبیعت گردی، واحدهای پذیرایی بین راهی، سفره خانه های سنتی، مناطق نمونه گردشگری، دهکده‌های سلامت و دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی مقام نخست کشور را در این این زمینه دارد.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: شیوع ویروس کرونا و تبعات انسانی گسترده آن علاوه بر خسارات انسانی، اقتصادی و غیره، موجب تعطیلی بخش زیادی از واحدها و تاسیسات گردشگری استان شده است.
بیدخوری ادامه داد: بیش از دوسوم تاسیسات گردشگری استان در دوران شیوع کرونا به دلیل نبود مسافر و گردشگر به تعطیلی کشیده شدند و این امر موجب بیکاری نیروهای شاغل در این واحدها شد.
وی ادامه داد: خوشبختانه با برطرف شدن محدودیتهای ناشی از شیوع کرونا، در حال حاضر حدود ۸۷ درصد واحدهای تاسیسات گردشگری استان فعال و میزبان مسافران و زائران هستند.
وی اظهار کرد: هم اکنون ۲ هزار واحد تاسیسات گردشگری شامل هتل، هتل آپارتمان، مهمانپذیر، خانه مسافر، دفاتر خدمات مسافرتی و بومگردی در استان فعالیت دارند.
بیدخوری ادامه داد: از مجموع این تعداد، هزار و ۷۲۰ واحد بازگشایی و مشغول فعالیت و ارائه خدمات هستند اما ۲۶۱ واحد دیگر همچنان تعطیل هستند.
هدفگذاری جذب گردشگران کشورهای همسایه
بیدخوری با بیان اینکه برنامه‌ریزی برای افزایش ورود گردشگر به این استان از کشورهای همسایه در اولویت برنامه‌های این اداره کل قرار دارد، افزود: در این راستا توسعه گردشگری در دوران پس از کرونا و تقویت روابط با کشورهای عراق، عمان، افغانستان، هندوستان و پاکستان جزو اولویت‌های حوزه گردشگری زیارت و گردشگری سلامت خراسان رضوی است.
وی ادامه داد: در این میان کشور عراق و گردشگران آن از اول آبانماه و پس از اجرای طرح لغو روادید مختص سفرهای هوایی، استقبال خوبی نشان داده‌اند و طی نیمه نخست این ماه ۱۲ هزار و ۱۲۶ نفر از آنان وارد مشهد شده اند.
معاون اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با بیان اینکه روزانه ۱۳ پرواز مستقیم از کشورهای دیگر به مشهد انجام می‌شود، که بیشترین تعداد آن با پنج پرواز مربوط به شهرهای نجف، بغداد و بصره عراق است، گفت: سایر پروازهای مستقیم از شهرهای تاشکند در ازبکستان، استانبول ترکیه، بیشکک قرقیزستان، کابل، هرات و مزار شریف افغانستان، دوحه در قطر، دبی در امارات متحده عربی و کویت انجام می‌شود.
وی افزود: با توجه به ضرورت تقویت صنعت گردشگری و رونق آن در دوران پساکرونا، لازم است اقدامات اعتمادبخش و برنامه‌ریزی برای افزایش ورود گردشگران به مشهد و استان خراسان رضوی انجام شود.
بیدخوری با بیان اینکه آمارگیری دقیق از شمار گردشگران خارجی ورودی به مشهد با توجه به مستقیم نبودن برخی از این پروازها به مشهد، اندکی سخت و زمان‌بر است، ادامه داد: با متمرکز شدن بر فعالیت ورود و خروج گردشگران خارجی و ثبت آن در بستر سامانه جامع نظارت، آمار و اطلاعات وزارت میراث فرهنگی و گردشگری (جانا) می توان به راحتی کم و کیف تردد گردشگران خارجی را به استان رصد و تحلیل نمود.
معاون گردشگری خراسان رضوی با اشاره به افزایش اقامت در واحدهای اقامتی از مهرماه امسال گفت: از اول مهر تا پایان آبانماه امسال حدود ۶۳.۵ درصد ظرفیت واحدهای اقامتی رسمی شامل هتل، هتل آپارتمان و مهمانپذیر در استان تکمیل بوده است که بیشترین میزان اقامت در هتلها با تکمیل ۶۸.۵ درصد ظرفیت تخت بوده است.
بیدخوری افزود: در مدت مشابه ماههای مهر و آبانماه پارسال میانگین تکمیل ظرفیت واحدهای اقامتی مذکور ۲۴ درصد بوده است که همچنان هتلها با ۲۹.۱۴ درصد بیشترین میزان اقامت را داشته‌اند.
حدود ۳۰ هزار میلیارد ریال خسارت هتلداران
رییس هیات مدیره جامعه حرفه‌ای هتلداران خراسان رضوی با اشاره به اینکه شیوع ویروس کرونا و محدودیتهای ناشی از آن موجب وارد آمدن ۲۵ هزار میلیارد ریال خسارت به هتلداران این استان شده است، گفت: آثار بی سابقه پاندمی کرونا بر حوزه گردشگری، این صنعت را تا مرز نابودی برده است.
امیر سزاوار افزود: باتوجه به اینکه بیشتر هتلهای خراسان رضوی در مشهد مستقر هستند، هتل داران این شهر بیشترین خسارت را از ناحیه شیوع کرونا متحمل شده‌اند.
وی ادامه داد: ضریب اشغال ناچیز هتلها در ایام شیوع سبب شده بود برخی از آن‌ها برای جذب مسافر و تامین هزینه‌های جاری، اقدام به قیمت شکنی کنند و در نتیجه هزینه اقامت در برخی هتلهای مشهد حتی از هزینه اجاره بهای یک واحد مسکونی هم کمتر شده بود.
سزاوار افزود: در مشهد میلیاردها تومان در بخش هتل داری سرمایه گذاری شده و این بخش فرصت‌های شغلی زیادی را برای افراد مختلف فراهم کرده است.
رییس هیات مدیره جامعه حرفه‌ای هتلداران خراسان رضوی گفت: در ایام شیوع کرونا بیش از ۴۰ درصد هتلهای مشهد در حالت غیرفعال قرار داشتند.
وی با بیان اینکه کلانشهر مشهد دارای ۲۴۰ هتل یک تا پنج ستاره است، ادامه داد: به دلیل شیوع کرونا ۱۳۰ واحد از این تعداد، که حدود ۶۰ درصد ظرفیت اقامتی هتلهای این کلانشهر را تشکیل می‌دهد، فعال بودند.
اعتمادسازی راه بازگشت به اوج
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی نیز اظهار کرد: باید به سمتی حرکت کنیم که اعتمادسازی در زمینه رعایت اصول بهداشتی و پروتکل های بهداشتی به منظور پیشگیری از شیوع کرونا برای مسافران به عینه ایجاد شود.
سیدجواد موسوی با بیان اینکه کلانشهر مشهد دارای ظرفیت بسیار خوبی در این زمینه است و باید سطح بالای رعایت پروتکل های بهداشتی با اعتمادسازی و هوشمندسازی فراوان به نمایش گذارده و معرفی شود، افزود: در این راستا علاوه بر تشدید نظارتها، لازم است مراکز اقامتی، امن بودن اتاقهای خود از لحاظ بهداشتی را برای مسافران اعلام و نسبت به معرفی و شفاف سازی این امر اقدام نمایند.
وی با اشاره به جایگاه و اهمیت صنعت گردشگری با محوریت گردشگری زیارت برای خراسان رضوی و مشهد ادامه داد: سند توسعه کلانشهر مشهد بر روی خدمات متمرکز شده است که آن هم به دلیل ظرفیت بالای این کلانشهر در جذب مسافر و زائر است، بنابراین حدود ۲۰۰ شغل به صورت مستقیم و غیرمستقیم به حوزه مسافر و گردشگر مربوط است.
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی، تعطیلی حوزه گردشگری این استان را به معنای تعطیلی چندصد شغل دانست و ادامه داد: می توان با ایجاد فضای امن بهداشتی و سالم، زمینه اعتمادسازی را فراهم و در قالب زیرساختهای موجود فعلی با رعایت کامل پروتکل ها، اقدام به اجرای سفر در ابعاد داخلی و خارجی نمود.
وی امنیت و سلامت مسافر را جزو والاترین اولویت های استان اعلام کرد و افزود: زائران فراوانی هستند که به عشق زیارت بارگاه منور رضوی به مشهد سفر می کنند و به نیت سلامت، شفا و آرامش روانی به اینجا می‌آیند بنابراین همه ما موظف و مامور به تامین امنیت و سلامت آنان هستیم که خوشبختانه خراسان رضوی و تاسیسات گردشگری آن در این زمینه بسیار موفق عمل کرده‌اند.
هزار و ۳۰ میلیارد ریال تسهیلات گردشگری
معاون سرمایه‌گذاری و طرحهای اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: تاکنون هزار و ۷۰ میلیارد ریال از مجموع هزار و ۳۶۰ میلیاردریال تسهیلات حمایتی اشتغال و بنگاه‌محور ثبت نام و تقاضا شده به تاسیسات گردشگری آسیب‌دیده از بحران کرونا در این استان پرداخت شده است.
احمد دیناری اظهار کرد: میزان تسهیلات پرداختی به تاسیسات گردشگری و کسب و کارهای صنایع دستی آسیب دیده از شیوع ویروس کرونا در قالب تسهیلات اشتغال‌محور، معادل بیش از ۸۵ درصد تسهیلات مورد درخواست است.
وی ادامه داد: در قالب شیوه بنگاه‌محوری نیز تا پایان شهریورماه امسال حدود ۱۳۰ میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده است.
نظر شما