برای این همایش که در آن، آغاز رسمی کار انجمن دوستی ایران و جمهوری آذربایجان هم اعلام شد، از نمایندگان پیشین و فعلی مجلس از جمله «محمود عباس زاده» سخنگوی کمیسیون امنیت ملی، جمعی از سفیران ادوار ایران در آن کشور از جمله «پاک آئین» حضور داشتند و «سید عباس موسوی» سفیر فعلی ایران در باکو نیز خود را به نشست رساند.
چهره های آشنا
همه آنان که در این نشست حاضر بودند، به نوعی از چهره های آشنای مرتبط با حوزه روابط با جمهوری آذربایجان محسوب می شدند و در میانشان تعداد زیادی هم از فعالان اقتصادی و کار آفرینان حضور داشتند، با این حال، آنکه بیش از همه درگیر این نشست دلسوزان روابط دو کشور معرفی شد، «احد قضایی» سفیر اسبق و قدیمی ترین دیپلمات ایرانی در منطقه قفقاز جنوبی است که گفته شد، بانی این نشست هم بوده است.
این نشست به گفته بانیان آن در حقیقت فراخوانی بود برای همه آنانی که می توانند در مسیر توسعه روابط دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان کمکی کنند، پا به این عرصه بگذارند؛ دو کشوری که به اذعان همه بیش از هر کشوری با هم قرابت های خونی، فرهنگی و تاریخی دارند و به گفته سید عباس موسوی سفیر ایران در باکو ، روابطی خاص و ویژه در میان ۱۵ همسایه ایران دارند.
کم نیستند کسانی که قصد برهم زدن روابط را دارند
احد قضایی که از دوران شوروی سابق با عنوان سرکنسول ایران در باکو، کار دیپلماتیک در این منطقه کرده و حالا شده بانی حرکتی زیربنایی برای توسعه همه جانبه روابط با مشارکت بخش خصوصی و همه دلسوزان این عرصه، در این مراسم به نکاتی اشاره کرد که قابل کتمان نیست، از جمله اینکه کم نیستند کسانی که می خواهند روابط دو کشور را به هم بزنند و امروز همه آنها یک طرف ایستاده اند و ایران یک طرف.
وی با اشاره به تقلای صهیونیست ها برای نفوذ در منطقه و بخصوص در جمهوری آذربایجان گفت: واقعیت این است که اطراف ما هیچکس نمی خواهد روابط تهران و باکو خوب باشد و برای این کار، هم سخت افزاری کار می کنند و هم نرم افزاری .
قضایی همچنین از برخی نگاه ها به موضوع روابط ایران و جمهوری آذربایجان که آن را اولویت چندم می شمارند، ابراز تعجب کرد و گفت: این کشور اولویت اول ماست و اگر غفلت کنیم دیگران می آیند و جای خالی ما را پر می کنند.
راه حل از نگاه سفیر
سید عباس موسوی سفیر ایران در باکو در سخنان خود در این نشست، سیاست دولت سیزدهم در روابط خارجی را "اولویت با همسایگان" عنوان کرد و جایگاه جمهوری آذربایجان را در این خصوص ویژه توصیف کرد.
اهمیت جمهوری آذربایجان از نگاه اکثریت کارشناسان و آگاهان منطقه، آنچنان است که گفته می شود این کشور گلوگاه ترانزیتی به قفقاز و اروپا و گذرگاه بزرگ و جهانی شمال به جنوب است و موسوی معتقد است، با توجه به اینکه هر دو کشور تولید کننده نفت و گاز هستند، به لحاظ اقتصادی به سختی چفت می شوند و به همین دلیل روابط تجاری دو کشور چندان دندانگیر نیست.
آنگونه که سفیر ایران در باکو به نشست یاد شده گزارش داد، حجم تجارت خارجی جمهوری آذربایجان در ۱۰ ماهه امسال تنها ۲۶ میلیارد دلار بوده است که ۱۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار آن صادرات و ۹ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار به واردات اختصاص داشته است.
اما سهم ایران از این میزان تجارت در زمان یاد شده چقدر بود؟ ؛ سفیر ایران صادرات ایران را تنها ۳۵۰ میلیون دلار و واردات از این کشور را ۲۶ میلیون دلار اعلام کرد؛ پس راه حل چیست؟
روابط تهران - باکو کارهای بزرگ می طلبد
موسوی معتقد است که تاکنون دنبال کارهای کم ریسک و بی خطر رفته ایم، در حالی که راه کار اصلی ، پروژه های مشترک و بزرگ است. تجار بزرگ و دغدغه مند باید در پروژه های بزرگ ملی سهیم شوند.
به گفته وی، تاکنون در بعد دولتی کارهایی انجام شده مانند پروژه های سد سازی، بنادر، ریلی و یا سوآپ انرژی، اما آنچه دو کشور و مردمان آن بخصوص تجار را به یکدیگر متصل می کند، اجرای پروژه های مشترک و بزرگ در دو کشور است، کاری که حالا برخی ها دارند انجام می دهند. آنها بیخ گوش ما دنبال نفوذ درازمدت هستند.
سفیر ایران در باکو با بیان اینکه یک دلار هم که وارد کشور شود، یک دلار است و در این ارتباط همه همسایگان ایران اهمیت دارند، گفت که از بحرین کوچک تا ارمنستان همه برای ایران فرصت محسوب می شوند، اما جمهوری آذربایجان فرصتی بزرگ است.
با همه اینها فراز و فرودهای روابط ایران و جمهوری آذربایجان قابل انکار نیست و بسیاری هم معتقدند که پشت اکثر تنش هایی که هر از گاهی در روابط دو کشور ایجاد می شود، جریان های منطقه ای قرار دارند و البته به اعتقاد اکثر تحلیلگران، تنش هایی که پیش می آید، اکثرا بی مورد است و موسوی هم درباره همین آخرین تنش روابط گفت که معتقد است می شد این تنش هرگز بوجود نیاید.
در ادامه برنامه نشست، پاک آئین سفیر اسبق ایران در باکو و حسینی سرکنسول ایران در نخجوان هم در ارتباط با اهمیت روابط دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان برای جمع سخن گفتند.
گلایه همیشگی بخش خصوصی
در ادامه یکی از فعالان بخش خصوصی صحبت کرد و گلایه همیشگی بخش خصوصی را تکرار کرد، از اینکه در تصمیم گیری ها دیده نمی شوند. این کارآفرین ایرانی سپس پیشنهاد خود را به نشست ارائه کرد: ایجاد تشکلی از صاحبان سرمایه و کارآفرینان واقعی کشور تا در مواقع مورد نیاز نظراتشان مورد توجه قرار بگیرد.
سفیر جمهوی آذربایجان: هیچکس نمی تواند در روابط ما خللی وارد کند
«علی علیزاده» سفیر جمهوری آذربایجان در تهران هم همراه هیاتی از دیپلمات های این کشور از راه رسید. وی در سخنانی با اعلام اینکه «الهام علی اف» رئیس جمهوری آذربایجان به روابط دو کشور اهمیت ویژه ای قائل است و روابط دو کشور را شخصا زیر نظر دارد، به صحبت های لحظات قبل احد قضایی اشاره کرد و گفت: من هم اعتقاد دارم که هیچ کسی نمی تواند به مناسبات دو کشور خللی وارد کند.
وی ضمن تشکر از حمایت های ایران از جمهوری آذربایجان در جریان جنگ قره باغ در سال گذشته، این خبر را داد که کشورش از شرکت های ایرانی برای حضور در پروژه های بازسازی مناطق ویران شده از جنگ دعوت کرده است.
نفر بعدی ، محمود عباس زاده سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی بود که در تشریح اهمیت روابط دو کشور قطعه شعری از شاعر نامی ایران «شهریار» در خصوص شهر باکو را قرائت کرد و به این نکته هم اشاره داشت که طراحی ایران در روابط خارجی، داشتن رابطه با همه کشورها (البته به غیر از رژیم نامشروع صهیونیستی) و جمهوری آذربایجان اولویت اول است.
«سید ابراهیم ابراهیمی» رئیس «انجمن دوستی ایران و جمهوری آذربایجان» در ادامه گزارشی در خصوص این انجمن ارائه داد که به گفته وی، «اگرچه انجمن دوستی ایران و جمهوری آذربایجان تشکلی غیر انتفاعی و غیرسیاسی است ، ولی ماموریت اساسی آن برقراری ارتباطات و تحکیم پایه های دوستی مردم دو کشور در زمینه های فرهنگی هنری و رسانه ای و همچنین سهل سازی و کمک به توسعه فعالیت های اقتصادی و تجاری دست اندرکاران این رشته می باشد.
دربخش پایانی هم برخی حاضران در زمینه های مختلف مانند دیپلماسی ورزشی و حوزه گردشگری نظرات خود را بیان کردند.
تلاش برای توسعه و تعمیق روابط دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان با تحرکاتی جدید، فعلا کلیدش از تهران زده شده است، آن هم در شرایطی که بازیگران منطقه ای عمدتا دنبال شکرآب کردن روابط دو کشور به هر بهانه ای هستند؛ اگر چه نقش رسانه ها و نخبگان سیاسی دو کشور را هم باید در توسعه روابط لحاظ کرد.
البته همه اش بحث های اقتصادی و تجاری نیست و تلاش هایی که برای ایجاد ارتباط همه جانبه و فراگیر میان دو کشور کلید زده شده است، باید همه حوزه های فرهنگی، رسانه ای و ... را در بربگیرد؛ حالا باید دید آیا در آن سوی «ارس» هم قدم هایی متناسب و به موازات نشست تهران برداشته می شود؟ ، آن هم در شرایطی که گفته می شود بزودی هیات هایی در سطوح سیاسی و اقتصادی، عازم پایتخت های دو کشور خواهند شد.
نظر شما