کرونا از همه‌گیری جهانی تا تبدیل شدن به یک بیماری بومی

به گزارش روز یکشنبه ایرنا، هیچکس تصور نمی‌کرد که کشوری همچون اسپانیا با ۹۰ درصد از جمعیت واکسینه شده بار دیگر میزبان شیوع گسترده عضو جدیدی از خانواده ویروس کرونا به نام اومیکرون شود. میزبانی که به سطح ابتلای یکهزار و ۵۰۸ مورد به ازای هر یکصد هزار نفر رسیده باشد.  

روزنامه ال پائیس اسپانیا نوشت، با گذشت دو سال از نخستین روز شناسایی ویروس کرونا در شهر ووهان چین و خاموش شدن چراغ جان بیش از پنج میلیون و ۴۵۸ هزار نفر در سراسر جهان به موجب این بیماری هزار چهره، شیوه شیوع و گسترش این بیماری به طوری ادامه دارد که رویاها برای ریشه‌کن شدن این بیماری بیشتر به یک توهم تبدیل شده است. این بیماری عفونی برای ده‌ها سال با ما باقی خواهد ماند و از یک بیماری همه‌گیر به یک بیماری آندمیک و بومی همچون سرماخوردگی‌های فصلی تبدیل خواهد شد.

به نوشته ال پائیس، احساس عموم مردم در این ابتدای سال، احساس خستگی است. "این هرگز تمام نمی شود! " عبارتی است که این روزها در آرایشگاه‌ها، مطب‌های پزشکی، در پیاده رو و خیابان‌ها، در مترو و تاکسی به وفور شنیده می شود. نوجوانان و سالمندان این‌بار در مورد شکایت از بحران طولانی‌مدت شیوع کرونا توافق دارند. هر دو این گروه‌های سنی می‌گویند، از دست دادن سه سال زندگی و تعامل اجتماعی بسیار سخت است و این گلایه قابل درک است.  

جهان به پیچیدن طومار کرونا با تکیه به سلاح واکسن دل بسته بود که همه چیز در ۹ نوامبر تغییر کرد؛ زمانی که پزشکان در آفریقای جنوبی یک نوع جدید با قابلیت انتقال بسیار بالاتر را شناسایی کردند. با گذشت بیش از ۵۰ روز از آن تاریخ، طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، اومیکرون به ۱۱۵ کشور رسیده است.  

۲۰۲۲؛ سال تغییر سناریوی مقابله با کرونا با تمرکز بر واکسیناسیون و کاهش تدریجی محدودیت‌ها

در گزارش ال پائیس آمده است: اگر سال ۲۰۲۰ را سال هراس و ۲۰۲۱ را سال واکسیناسیون نام‌گذاری کنیم، ۲۰۲۲ سال تغییر سناریوی مقابله خواهد بود. ما دریافتیم که واکسن‌ها اگر چه از پایان دادن به همه‌گیری ناتوان بودند اما عنصری ضروری برای مدیریت بیماری هستند. واکسن‌ها به تنهایی کافی نیستند و با هر نوع جدید ویروس، احتمالا کارآیی خود را از دست می‌دهند. واکسن‌های کنونی علیه سویه شناسایی شده در ووهان ساخته شدند اما سپس انواع نگران‌کننده با الفبای یونانی مانند آلفا، بتا، گاما، دلتا و اومیکرون به ترتیب برای اولین بار در انگلیس، آفریقای جنوبی، برزیل، هند و آفریقای جنوبی شناسایی شدند.

به این ترتیب در سال پیش رو، صحبت در مورد یک بیماری همه‌گیر را متوقف خواهیم کرد و شروع به صحبت در مورد یک بیماری بومی خواهیم کرد؛ بیماری که در طول زمان، در تعادلی پایدار با ایمنی جمعی، ثابت می‌ماند. امری که کشورهای غربی از آن به عنوان پایان همه‌گیری نام خواهند برد اما در حقیقت، تا زمانی که کشورهای فقیر واکسینه نشده اند، واقعا چنین نخواهد بود. واقعیتی که شاید برای تحقق آن باید به سال ۲۰۲۳ خوشبین باشیم.  

طبق نظر کارشناسانی که اومیکرون را به نوعی مرز میان قبل و بعد از همه‌گیری می‌دانند، احتمالا در سال آینده میلادی نیز موج‌های جدیدی را تجربه خواهیم کرد، اما سناریویی که در پیش خواهیم گرفت بر واکسیناسیون و کاهش پلکانی تدابیر و محدودیت‌ها متمرکز خواهد بود.

گذشته از اما و اگرها و حدس و گمان‌ها که به ویژه در دوره فراموش‌نشدنی ویروس کرونا بازار داغی برای خود دست‌وپا کرده است، آنچه از دریای نادانسته‌های کرونا می‌دانیم این است که این همه‌گیری تمام نشده و از زمان و چگونگی پایان آن بی‌خبر هستیم. از طرفی، برخی کارشناسان، اومیکرون را آغاز پایان همه‌گیری می‌دانند و از سوی دیگر، عدم قطعیت بسیار بالایی پیرامون روند تکامل ویروس وجود دارد که حتی رد کردن احتمال وخیم‌تر شدن وضعیت را منتفی می‌کند. با این حال خبرهای خوبی هم وجود دارد که به ما اجازه می‌دهد تا حدی خوش‌بین باشیم.

اومیکرون خطر بستری شدن در بیمارستان و مرگ فرد را کاهش می‌دهد

به نوشته نشریه ال پریودیکو اسپانیا، شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد ابتلا به اومیکرون در مقایسه با گونه دلتا، خطر کمتری برای بستری شدن بیماران به همراه داد. نتایج نخستین تجزیه و تحلیل‌های انجام شده در آفریقای جنوبی گواه این مطلب است.

همچنین در صورت بستری شدن در بیمارستان، خطر ابتلا به نوع وخیم و جدی بیماری در مقایسه با بیماران مبتلا به گونه دلتا، کاهش یافته است. طبق آمار ارائه شده، شمار افراد مبتلا به اومیکرون که در بیمارستان بستری شده اند در آفریقای جنوبی شاهد کاهش ۶۵ درصدی، در اسکاتلند ۶۰ درصد و در انگلیس ۴۰ درصدی بوده است.

یک گزارش اخیر از کالج امپریال لندن نیز نشان می‌دهد افرادی که به اومیکرون مبتلا می‌شوند در مقایسه با دلتا به مراقبت‌های بیمارستانی کمتری نیاز دارند. همچنین به رغم نرخ بالای ابتلای افراد به اومیکرون اما آمار پایین‌تر مرگ‌ومیر، خبر خوبی در مورد روند تکامل این بیماری همه‌گیر است.

کاهش موارد ابتلا در برخی کشورها

شمار موارد ابتلا در برخی کشورها از جمله نروژ، هلند، بلژیک، آلمان، آفریقای جنوبی و اتریش روند نزولی را در پیش گرفته است. اومیکرون در آفریقای جنوبی همانطور که با افزایش انفجاری و تصاعدی آمار مبتلایان آغاز شد، در روند کاهشی نیز بسیار سریع به نظر می‌رسد.

مقام‌های آفریقای جنوبی اعلام کردند به نظر می‌رسد اوج‌گیری موج چهارم کرونا در این کشور که به دلیل شیوع سویه اومیکرون بوده، تمام شده است. همچنین با توجه به کاهش مبتلایان به بیماری کووید-۱۹ در این کشور، محدودیت‌های رفت و آمد لغو شده است. البته هنوز دیگر قوانین پیشگیرانه سر جای خود باقی مانده‌اند.

داروهای موثری در برابر اومیکرون وجود دارد

«پاکس لووید» (Paxlovid) داروی خوراکی ضد ویروس است که به تازگی تصویر جلد مجله ساینس را به خود اختصاص داد. این داروی تولیدی شرکت فایزر از توانایی کاهش خطر ابتلا به کووید-۱۹ تا بیش از ۹۰ درصد برخوردار است.

اومیکرون سلول های ریه را کمتر درگیر می‌کند

 یافته‌های محققان مؤسسه بیماری‌های عفونی کمبریج نشان می‌دهد جهش‌های ایجادشده بر روی پروتئین خوشه‌ای ویروس که آن را قادر به حمله به آنتی بادی‌ها می‌کند، موجب کاهش توانایی آن در حمله به ریه‌ها هم می‌شود و در نتیجه شدت بیماری ناشی از سویه اومیکرون کم است.

«راوی گوپتا» سرپرست این تیم تحقیقاتی می‌گوید: ما دریافتیم پروتئین خوشه‌ای اومیکرون در مقایسه با سویه‌های اولیه کرونا و دلتا،  تأثیر نسبتاً ضعیفی بر سلول‌های ریه دارد.

امیدها به اثربخشی واکسن ها در برابر اومیکرون 

با گسترش سویه اومیکرون در جهان، مقامات بهداشتی به سرعت در حال واکسیناسیون مردم با دُزهای تقویتی (دُز سوم) واکسن کرونا هستند. گرچه سویه جدید قابلیت گریز از ایمنی ناشی از واکسن‌های موجود را دارد، اما متخصصان می‌گویند تزریق واکسن می‌تواند خطر ابتلا به کرونای شدید و نیز بستری شدن در بیمارستان را کاهش دهد.

به نوشته نشریه ال پریودیکو، افرادی که دو دُز واکسن دریافت کرده اند، حتی در صورت ابتلا به اومیکرون، نیاز کمتری به خدمات بیمارستانی خواهند داشت.

داده‌های اولیه چندین پژوهش نشان می‌دهد واکسن‌های مبتنی بر فن‌آوری پیام‌رسان «آر ان‌ ای» نسبت به واکسن‌هایی با پلتفرم‌های دیگر، به ویژه اگر فرد دز یادآور را نیز دریافت کرده باشد، کارآیی بالاتری در مقابل این سویه نشان می‌دهند.

در ساخت واکسن‌های تولید شده علیه کووید-۱۹ تا کنون روش‌های مختلفی استفاده شده است. در برخی از واکسن‌ها همچون سینوفارم چین از ویروس‌های غیر فعال شده، در واکسن‌هایی مانند اسپوتنیک وی و آسترازنکا از ناقل‌های ویروسی غیر قابل تکثیر و در واکسن‌هایی مانند فایزر و مودرنا از پیام رسان‌های آران‌اِی (RNA) استفاده شده است.