پلاسکو ؛ عبرت فراموش شده برج‌سازی در مازندران

به گزارش ایرنا، ۳۰ دی ماه سالروز یکی از تلخ ترین حوادث کشور است. آتش سوزی ساختمان پلاسکو در تهران و جان باختن چندین آتش نشان ، داغی عمیق بر چهره ایمنی و ساختمان سازی کشور حک کرد ؛ ساختمان ۵۴ ساله ای که ۱۷ طبقه آن در کمتر از چهار ساعت فروریخت و در نهایت ۱۶ آتش نشان و چهار شهروند را به کام مرگ فرستاد.

هرچند که موضوع و عوامل حادثه دلخراش پلاسکو قدری متفاوت به نظر می رسد چون آن ساختمان قدیمی نه به خاطر کمبود امکانات آتش نشانی بلکه به علت نوع فعالیت و ناامنی سازه ای طعمه حادثه شد، اما در همین حد هم می تواند تلنگری بر قطار برج سازی مازندران باشد تا بدون پیش بینی پیش نروند و درد و رنج و یک حادثه دیگر را به کشور و استان تحمیل نکنند.

این هشدار و درس گرفتن از حادثه پلاسکو از آن جهت برای مازندران اهمیت دارد که این استان طی یک دهه اخیر به خاطر کمبود زمین شهری و افزایش چشمگیر قیمت آن در مناطق مرغوب و مشتری پسند به درد بی درمان برج سازی و مرتفع سازی دچار شده است و طبق پیش بینی کارشناسان مسکن در سال های آینده حرکت استان در این مسیر شتابان تر خواهد شد.  

این موضوع از یک منظر دیگر هم دارای اهمیت توجه است. تا همینجای کار ضعف زیرساخت ها از جمله تجیهزات آتش نشانی برای سازه های مرتفع در سال جاری دو حادثه قابل توجه خلق کرد و تصاویر آن را به صورت شفاف جلوی روی شهروندان و مسوولان قرار داد. منظور همان آتش سوزی ساختمان های بلندمرتبه چالوس و محمودآباد است ، حوادثی که کمبود تجهیزاتی اطفای حریق را چون سیخی داغ به چشم همگان نشاند تا شاید درس عبرت دیگری بعد از پلاسکو باشد ولی ظاهرا درسی گرفته نشده است.

اگر باز هم می خواهید بیشتر در باره اهمیت این هشدار و ضرورت توجه به کمبود زیرساخت ها در برابر بلندمرتبه سازی بدانید ، نتیجه این پیمایش میدانی را به خاطر بسپازید که اکنون در بعضی از مناطق مازندران همچون شهر تازه تاسیس ساحلی سرخرود شمار برج های ساحلی از شمار خانه های ویلایی پیشی گرفته و در واقع انگار سرخرود به یکی از مناطق پایلوت بلندمرتبه سازی در مازندران تبدیل شده است. بعضی از برج‌های سرخرود بیشتر از ۲۰ طبقه دارند و طبق مشاهدات خبرنگار ایرنا و تایید مسوولان شهری ساخت برج های ۳۰ تا ۴۰ طبقه هم شروع شده و احتمالا سال های آینده بر تعداد طبقات برای دست زدن به ابرهایی که از فراز دریای خزر به سمت دامنه های کوه در حرکتند ، افزوده خواهد شد.

هر یک از این ساختمان ها به نوبه خود می توانند پلاسکوهایی باشند که برابر جرقه بی احتیاطی شعله ور و همچون برج « رامیلا » ی چالوس به خاطر نبود تجهیزات آتش نشانی به تلی از خاکستر تبدیل شوند.

شاید با خواندن این متن ، تعجب کرده باشید و از خود بپرسید آیا واقعا زیرساخت ها و تجهیزات و امکانات آتش نشانی در مازندران با شرایطی که به سمت بلندمرتبه سازی پیش می رود سنخیت ندارد یا خبرنگار بر اساس یک یا دو حادثه و کمبود امکانات در دو شهرستان نتیجه گیری کلی کرده است ؟ حتما این پرسش هم برای شما ایجاد شده باشد که مگر داریم و مگر می شود این همه ساختمان بلندمرتبه بدون در نظر گرفتن کمبود تجهیزات مجوز ساخت بگیرند ؟

پاسخ یک آتش نشان

رئیس مرکز آتش نشانی شهرداری محمودآباد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در پاسخ به این پرسش که آیا برج سازی در مازندران با امکانات آتش نشانی آن همخوانی دارد یا خیر ، گفت: متاسفانه الگوی برج سازی در مازندران بدون توجه به ظرفیت آتش نشانی در حال افزایش است که کار را برای ما سخت و یا حتی در برخی مواقع غیر ممکن می کند.

حسن ذبیح پور با بیان این که در نهایت ساختمان هایی ساخته می شود که ما نمی توانیم در صورت آتش‌سوزی برای اطفا حریق به آن دسترسی داشته باشیم، افزود: یکی از معضلات حوزه آتش نشانی فقدان اعتبارات لازم ست زیرا شهرداری ها با توجه به بودجه محدودی که دارند نمی توانند تجهیزات ویژه اطفا حریقی که مناسب برج ها باشد خریداری کنند چون قیمت این تجهیزات بسیار بالا است و با درآمد شهرداری ها همخوانی ندارد.

وی ادامه داد : بلند ترین نردبان موجود در ایران ۵۲ متر ارتفاع دارد که قیمت خودروهایی با چنین امکانی ۶۰ میلیارد تومان است. تهیه یک چنین امکاناتی برای شهرداری یک شهری مانند محمود آباد یا سرخرود و یا حتی شهرداری شهرهای بزرگ تر استان بسیار بالا است در نتیجه نباید انتظار تامین چنین امکاناتی را داشت.

ذبیح پور با اظهار این که مشکلات آتش نشانی های استان به نردبان ختم نمی شود، توضیح داد : تهیه تجهیزات گران قیمت برای اطفای حریق ساختمان های بلندمرتبه پیشکش . ما بهتر است در باره تجهیزات موجود در آتش نشانی های استان صحبت کنیم ، تجهیزاتی که عموماً مستهلک هستند و یا اینکه کارایی کافی را ندارند. به عنوان مثال تمامی پمپ های آتش نشانی های استان قدرت مکش و آبدهی به طبقات بالا را ندارند.

مانعی به نام بافت شهرسازی

رئیس آتش نشانی شهرداری محمودآباد با اظهار این که شتاب در ساخت ساختمان های بلندمرتبه در مازندران فراتر از نبود تجهیزات مورد نیاز آتش نشانی است ، گفت : گیریم که اعتبارات مورد نیاز برای خرید چنین تجهیزاتی فراهم و خریداری شود. این تجهیزات در کدام بستر شهری قابل استفاده خواهد بود؟ بستر شهری ما برای استفاده از نردبان ها و بالابر مناسب نیست زیرا استفاده از این نردبان ها حداقل به عرض کوچه ۱۴ متری نیاز دارد.

وی به حادثه آتش سوزی برج صدف محمودآباد که در آذر ماه امسال رخ داد اشاره کرد و افزود : در آتش سوزی برج صدف حتی اگر آتش نشانی محمودآباد مجهز به نردبان بلند هم بود با توجه به عرض کم کوچه و همچنین پارک خودروها قادر به ورود به داخل کوچه نبود ، مضاف بر این که در صورت ورود به کوچه نیز با توجه به عرض کم قادر به بارگیری و اطفا حریق نبود.

ذبیح پور گفت : در نوع شهرسازی مازندران نیز کمترین توجه به دسترسی تجهیزاتی از قبیل ماشین آلات اطفای حریق شده است و برخی از خیابان ها و کوچه ها حتی گنجایش ورود خودروی معمولی آتش نشانی را ندارد.

تصمیم‌گیری پشت درهای بسته 

رئیس آتش نشانی شهرداری محمودآباد از جای خالی نظرات کارشناسانه آتش نشانی در صدور مجوز برج سازی انتقاد کرد و گفت: برج ها بر اساس اجازه کمیسیون ماده ۵ مجوز ساخت می گیرند که در این کمیسیون هیچ نماینده ای از آتش نشانی حضور ندارد تا در خصوص امکانات آتش نشانی و ملزومات ایمنی احداث این برج ها هشدارهای لازم را ارائه دهد.

وی افزود: متاسفانه این موارد ایمنی اصلا در زمان صدور مجوز برج سازی در نظر گرفته نمی شود. مثلا در همین شهرستان محمودآباد در کوچه های بسیار باریک و با عرض کم مجوز برج سازی صادر و ساختمان بنا می شود در حالی که امکانات ما نسبت به برج هایی که ساخته می شود تقریبا ناچیز است و اگر به عنوان مثال در سرخرود یا محمودآباد حادثه ای رخ دهد می توان انتظار داشت شاهد پلاسکویی دیگر بود.

رئیس آتش نشانی شهرداری محمودآباد با اشاره به ضعف نیروی انسانی در آتش نشانی های مازندران گفت: در خصوص کمبود نیرو طبق تعریف استانداردهای آتش نشانی جهانی و داخلی برای اطفای حریق هر منزل ۸۰ متری به ۱۵ آتش نشان نیاز است ولی به عنوان مثال در شهرستان محمودآباد در مجموع ۱۵ نیرو فعال هستند که در سه نوبت کار می‌کنند، یعنی در هر شیفت پنج نفر در پایگاه مستقر هستند که این تعداد تنها برای خاموش کردن یک خانه ۲۰ متری مناسب است.

ذبیح پور توضیح داد: باوجود این که برج سازی های زیادی در شهرها انجام می شود ولی درجه‌بندی شهرداری ها در برخی از شهرها پایین است و به خاطر همین موضوع نمی توان نیروی بیشتری را جذب کرد در حالی که حتی برای استفاده از نردبان نیز به ۹ نفر آتش نشان نیاز است.

پاشته آشیلی به نام بافت خارج شهر

رییس آتش نشانی شهرداری چالوس نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: بلند مرتبه سازی و امکانات آتش نشانی یک رابطه مستقیم دارند به طوری که افزایشی یکی تقویت دیگری را الزامی می‌کند. باید امکانات در همان ساختمان و سپس در آتش نشانی منطقه یا شهر پیش بینی شود.

نعمت  دیاری که امسال خاکستر شدن ساختمان هتل رامیلا را شاهد بود ، با بیان این که امکانات آتش نشانی در غرب مازندران به مراتب از مرکز و شرق استان ضعیف تر است، افزود: در مازندران تنها شهرهای ساری و بابل و پس از آن آمل از امکانات نسبتاً بهتری برخوردارند که همان هم استاندارد لازم را ندارد. 

وی اظهار داشت : با این حال این امکانات هرچه به سمت غرب استان پیش می رویم کمتر و ضعیف تر می شود. به عنوان مثال در غرب مازندران هیچ نردبان آتش نشانی وجود ندارد و تنها نوشهر از یک بالابر هیدرولیکی برخوردار است که آن هم مشکلات مختص خودش را دارد.

مسئول آتش نشانی شهرداری چالوس با بیان این که یک نردبان ۳۲ متری حداقل ۴۰ میلیارد تومان قیمت دارد ، گفت: به عنوان مثال وقتی بودجه یک سال شهرداری ۱۲۰ میلیارد تومان باشد نمی تواند یک سوم آن یا بیشتر را برای خرید نردبان آتش نشانی هزینه کند. پس بهتر است شهرداری ها به اندازه بضاعتشان مجوز برج سازی صادر کنند که متاسفانه به این موضوع بی توجه هستند.

دیاری به مجوز های ساخت در بخش روستایی نیز اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال برج رامیلا  در جغرافیای مرکزی شهرستان و در محدوده روستایی واقع شده بود که هیچ زیرساخت تجهیزات اطفای حریق برای آن پیش بینی نشده بود. 

این آتش نشان با بیان اینکه آتش نشانی تنها بر ساخت و سازهای مناطق شهری نظارت دارد، افزود: لازم است در این بخش دهیاری ها ، بخشداری ها و سازمان نظام مهندسی توجه بیشتری داشته باشند و حتماً ساختمان ها پس از استقرار تجهیزات اطفای حریق استاندارد و تایید آتش نشانی مورد سکونت یا هر فعالیت دیگری قرار گیرند.

فشار نبود تجهیزات بر دوش آتش نشانان 

یکی از آتش نشان های قائمشهر نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: برج  هایی که طی سالیان اخیر  در قائمشهر ساخته شدند تناسبی با امکانات  پایگاه آتش نشانی آن ندارند. به عنوان مثال خودرو های نردبان دار یک نیاز اساسی در هر  ایستگاه آتشنشانی است که در  این شهر وجود ندارد.

وی توضیح داد: در  حال  حاضر برای خاموش کردن ساختمان های  بیش تر از پنج طبقه از پمپ های پرتال استفاده می شود به گونه ای که این پمپ ها بین طبقات قرار می گیرند تا کمبود فشار آب را در ارتفاعات بالا جبران کنند ، ولی مشکل اساسی این است که این پمپ ها ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم وزن دارند و  با توجه به این که در زمان حریق شرایط استفاده از آسانسور فراهم نیست باید چند نفر از نیروهای آتش نشانی این پمپ ها را جا به جا و به طبقات بالا منتقل کنند.

این آتش نشان گفت : شاید بتوانیم  با مشقت فراوان بدون  استفاده از نردبان حریق را خاموش کنیم ولی اگر در برجی آتش به راه پله سرایت کند و در این حالت در صورت نبود پله های اضطراری حتما باید تجهیزاتی نظیر نردبان وجود داشته باشد تا بتوان افراد محصور در ساختمان و راه پله را  از محله خطر خارج کرد.

وی با تاکید بر این که تجهیزات آتش نشانی موجود مستهلک و قدیمی هستند، بیان کرد: در خواست هایی که برای تجهیز و نوسازی پایگاه داده شده است با میزان وسایلی که در سال خریداری می شود سنخیتی ندارد. به عنوان مثال حتی لباس های ما نیز  در حدی قدیمی شدند که دیگر خاصیت ضد حریق خود را ازدست دادند.