زمینه‌سازی ریزش بورس با تصمیمات اشتباه «همتی» در دولت دوازدهم

"شاهین چراغی" در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا به صحبت‌های اخیر «عبدالناصر همتی»، رئیس سابق بانک مرکزی اشاره کرد و افزود: در چند روز گذشته رئیس‌جمهوری از افزایش درآمد ارزی کشور خبر داد که به دنبال آن «همتی» کلیپی را منتشر و اعلام کرد که این افزایش تحت تأثیر تغییرات ایجاد شده در کامودیتی‌ها یا نرخ جهانی صورت گرفته است.

وی اظهار داشت: در شرایطی که کشور و مردم نیازمند آرامش روحی هستند، چه ضرورتی دارد که «عبدالناصر همتی» اقدام به مطرح کردن چنین صحبت‌هایی کند و باعث ایجاد حاشیه در بین افکار عمومی شود، آیا انتشار کلیپ‌های وی به وضعیت معیشتی مردم کمک خواهد کرد؟

چراغی خاطرنشان کرد: دوران فعالیت انتخاباتی تمام‌شده و میزان اقبال مردم نیز به "عبدالناصر همتی" در پای صندوق‌های رأی مشخص شد.

عضو سابق شورای عالی بورس به نیاز بخش خصوصی و مردم به آرامش در حوزه سیاسی و اقتصادی اشاره کرد و گفت: اگر قرار باشد انتقاداتی به عملکرد مسئولان دولتی صورت بگیرد، بهتر است در ابتدا عملکرد "همتی" در دولت دوازدهم مورد توجه باشد و ایرادات فعالیت‌های وی ارزیابی شود؛ چراکه وی هیچ‌گاه به توصیه‌های کارشناسی بخش خصوصی توجه نمی‌کرد.

وی افزود: در زمانی که در شورای عالی بورس حضور داشتم، "شاپور محمدی" به عنوان رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تلاش زیادی کرد تا سهام پالایشگاه‌ها و بانک‌ها هر چه زودتر و قبل از افزایش شاخص بورس با قیمت منطقی و در قالب صندوق‌ها به مردم عرضه شود اما به‌جز وزیر اقتصاد، بدنه اقتصادی دولت و وزیر وقت نفت مخالف اصلی آن بودند.

 چراغی گفت: "شاپور محمدی" در آن زمان به شدت پیگیر افزایش سهام شناور شرکت‌های بورسی بود که با مخالف جدی "همتی" در شورای بورس مواجه شد و در آن زمان نیز رئیس‌جمهور به نظرات همتی بیش از سایر افراد در بدنه اقتصادی دولت توجه می‌کرد.

عدم تعامل "همتی" با بازار سرمایه

عضو سابق شورای عالی بورس با بیان اینکه اگر شناورسازی سهام در بورس تهران به‌خصوص در سهام زیرمجموعه وزارت رفاه یا بانک سپه در سنگ‌آهن، فولاد و بانک ملی و... به‌موقع انجام می‌شد شاید شاهد افزایش شتابان شاخص بورس نبودیم، خاطرنشان کرد: بانک مرکزی با بخشی نگری در اقتصاد کشور و عدم همراهی با وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس وقت همه تلاش خود را کرد که آوار نقدینگی و نابسامانی پولی کشور را به صورت هدفمند به سمت بازار سرمایه هدایت و از افزایش قیمت ارز به هر طریقی جلوگیری کند.

وی با بیان اینکه "همتی" هیچ نوع تعاملی را با بازار سرمایه نداشت و حتی مصوبات شورای بورس را در جهت حمایت از بازار سرمایه به چالش می‌انداخت، گفت: همتی در ابتدای سال ۹۹ به واسطه کاهش شدید و غیرواقعی کردن نرخ بهره بانکی باعث شد تا حجم نقدینگی بیشتری به سمت بورس هجوم آورد و زمینه افزایش شتابان شاخص بورس فراهم شود.

چراغی خاطرنشان کرد: زمانی که «عبدالناصر همتی» به عنوان رئیس بانک مرکزی انتخاب شد، دستور داد تا سرعت گردش پول و نقل و انتقال ریال در تراکنش‌ها هم‌زمان با محدودیت سرعت انتقال پول اعمال شود.

وی اظهار داشت: این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد که اگرچه سرعت گردش نقدینگی در کوتاه‌مدت کمک‌کننده به تثبیت قیمت ارز است اما در دوران تحریم، چرخه اقتصاد کالایی و تسویه‌حساب مالی بین زنجیره تولید و فروش را دچار اختلال اساسی کرد و فعالیت‌های تجاری و تولیدی را در داخل کشور با مشکلات جدی در تسویه وجوه مواجه کرد.

چراغی ادامه داد: هجوم مردم به سمت رمزارزها، تعطیلی صرافی‌های مجاز و عدم برخورد با صرافان غیرمجاز در جابجایی ارز، جابجایی راحت ریال از طریق شبکه بانکی بدون هیچ‌گونه نظارت بر درگاه‌های ریالی و دستگاه‌های POS غیرمجاز از جمله مواردی بود که در زمان مدیریت همتی اتفاق افتاد و هیچ اقدام موثری نیز از سمت وی صورت نپذیرفت.

عضو سابق شورای عالی بورس با بیان اینکه «عبدالناصر همتی» در زمان فعالیت خود در هیات دولت از افراد مؤثر و با نفوذ در دولت روحانی بود و وی تئوریسین اصلی اقتصادی در آن زمان به حساب می‌آمد، گفت: ممنوعیت واردات کالاهایی که یک‌شبه در دولت برای کاهش مصرف ارز به تصویب می‌رسید از اقدامات وی بود، همتی به‌عنوان یک اقتصاددان به درستی می‌دانست که بر اساس نظریه چرخ دنده‌ای مصرف در اقتصاد، مردم با بخشنامه‌های یک‌شبه الگوی مصرف خود را تغییر نمی‌دهند.

 به اعتقاد وی، این تصمیمات لحظه‌ای بدون شناخت از اقتصاد کالایی کشور به شدت قاچاق کالا را افزایش داد و ارز مورد نیاز برای زنجیره قاچاق نیز به راحتی تأمین شد.

چراغی اعلام کرد: همچنین دستکاری نرخ ارز در سامانه نیما باعث شد بخش زیادی از صادرکنندگان قیمت کالای صادراتی را در صادرات کمتر از ارزش واقعی اعلام کنند و در واردات هم به منظور کنترل قیمت ارز، ارزش واردات را بیش از ارزش واقعی اظهار کردند و ارز ایجاد شده عملاً برای مصرف کالای قاچاق مورد استفاده قرار می‌گرفت.

علاقه عجیب «همتی» به اظهارنظر در فضای مجازی

چراغی با اشاره به اینکه مصاحبه‌های انجام‌شده و وعده همتی در خصوص کاهش نرخ ارز منجر به بلاتکلیفی صادرکنندگان و واردکنندگان شد، گفت: افراد در این سمت‌های حساس کمتر در فضای مجازی حضور پیدا می‌کنند، آلن گرینسپن ۱۸ سال رئیس فدرال رزرو بود و به شدت از صحبت در رسانه‌ها خودداری می‌کرد؛ چراکه به دنبال این نبود تا با سخنان خود موجب تنش در بازارها شود، در حالی که همتی علاقه عجیبی به اظهارنظر در فضای مجازی و وعده به فعالین اقتصادی داشت.

عضو سابق شورای عالی بورس اعلام کرد: زمانی که رئیس بانک مرکزی وعده کاهش قیمت ارز می‌دهد، واردکننده این جملات را جدی تلقی می‌کند و برای کاهش زیان واردات از واردات کالا صرف‌نظر خواهد کرد یا واردات را به تعویق می‌اندازد، درنتیجه کالا در کشور با کمبود مواجه می‌شود و این امر زمینه‌ساز افزایش قیمت کالا می‌شود.

وی با بیان اینکه در دولت جدید انتقاداتی به وعده‌های دولت در بازار سرمایه وارد است و بهتر است هرچه سریع‌تر تکلیف انرژی را مشخص و ریسک سرمایه‌گذاران را کاهش دهد، گفت: حسن دولت فعلی آن است که هیچ‌گونه عملکرد مخالفی از سوی وزیر صمت، بانک مرکزی و وزیر اقتصاد در راستای مدیریت اقتصاد کشور دیده نمی‌شود.

 چراغی گفت: دولت اگرچه با مشکلات جدی در بازار سرمایه و کسری بودجه مواجه است اما حداقل خودزنی درونی ندارد و فعلاً یک صدای واحد از بدنه اقتصادی دولت شنیده می‌شود.

 عضو سابق شورای عالی بورس اظهار داشت: اگرچه همواره به‌عنوان یک معلم اقتصاد به همتی احترام خاص و ویژه‌ای دارم و از زحمات وی برای ادغام بانک‌های نظامی همواره قدردانی می‌کنم اما بهتر است شأن و جایگاه رئیس‌کل بانک مرکزی را حفظ کرده و به‌عنوان نخستین مدیر کشور از نتایج عملکرد خود از مردم و سهامداران بازار سرمایه عذرخواهی کند.