برنامه‌های سازمان محیط‌زیست برای حفظ گونه‌های در خطر انقراض

به گزارش روز دوشنبه ایرنا از سازمان حفاظت محیط زیست،  حسن اکبری گفت: در سازمان حفاظت محیط زیست علاوه بر انجام اقدامات حفاظت فیزیکی برای حفظ حیات وحش کشور به سمت اجرای برنامه های مدیریتی دیگر هم رفته‌ ایم. به عنوان مثال، گوزن زرد ایرانی گونه ای بوده که قبلا در بسیاری از زیستگاه‌های خوزستان و بخش هایی از زاگرس زندگی می کرده است. این گونه در طبیعت منقرض شده و در حال حاضر تعدادی از این گونه در سایت های تکثیر سازمان وجود دارد، ما در تلاش هستیم که زیستگاه های مناسبی برای گوزن زرد ایرانی به ویژه در حوزه زاگرس پیدا کنیم و با اجرای برنامه های حفاظتی آنها را به طبیعت برگردانیم چون ارزش وجود این گونه ها در این است که در طبیعت زندگی کنند.

بازگشت گورخر ایرانی به طبیعت

وی با بیان اینکه کارهای زیادی درباره گورخر ایرانی انجام شده است، افزود: گورخر ایرانی گونه ای بوده که قبلا در بیشتر دشت های ایران مرکزی از سمنان گرفته تا جنوب فارس و بخش هایی از شرق کشور پراکنش داشته است اما به واسطه شکار بی رویه و تخریب زیستگاه به دو منطقه یکی در توران سمنان و دیگری در بهرام گور فارس محدود شده است.  

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: سازمان محیط زیست طرح های تکثیر گورخر ایرانی را در چندین استان اجرا کرد و ما موفق شدیم در ۳ نقطه اینها را به طبیعت بازگردانیم، این اتفاق اخیرا در پارک ملی کویر بین استان های سمنان و تهران افتاده است، البته این پروژه در حال تکمیل است و بنا داریم تعدادی دیگر از این گونه را به طبیعت برگردانیم.

اکبری، گونه هایی همچون آهو، جبیر و مرال را از دیگر گونه هایی عنوان کرد که در مراکز تکثیر قرار دارند و گفت: در حال حاضر ۳۵ مرکز تکثیر در کشور وجود دارد که البته فعالیت بعضی از اینها ضرورت ندارد و بهتر است زودتر تعیین تکلیف شوند و این موضوع در برنامه سازمان قرار دارد.  

وضعیت بحرانی یوزپلنگ آسیایی و میش‌مرغ

وی خاطرنشان کرد: در مورد برخی از گونه ها مانند یوزپلنگ آسیایی و میش‌مرغ وضعیت بسیار حاد است، این گونه ها به دلیل تغییراتی که در زیستگاهشان اتفاق افتاده، وضعیت بحرانی دارند و نیاز است که توجه ویژه ای به آنها داشته باشیم.  

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، ادامه داد: در گذشته یوزپلنگ در کشورهای اطراف ما و در اغلب مناطق ایران مرکزی و شرق کشور وجود داشت اما در حال حاضر این گونه جانوری در کشورهای همسایه ایران به طور کلی منقرض شده و در ایران هم به بخش هایی از استان های یزد، خراسان جنوبی، کرمان و سمنان محدود شده است که البته  جمعیت آن در ۳ استان یزد، خراسان جنوبی و کرمان بسیار ناچیز است اما در استان سمنان چند خانواده از این یوز زندگی می‌کنند.

وی افزود: امسال تمام توان خود را بر این منطقه متمرکز کرده ایم تا به هر شکل ممکن این گونه در معرض انقراض را نجات دهیم.

اکبری در عین حال بر سخت بودن این کار تاکید کرد و گفت: وقتی جمعیت یک گونه در طبیعت از یک حد مشخص پایین تر می آید، کوچکترین تغییرات می تواند به انقراض آن منجر شود تا آنجا که به فرض نازایی یک یوزپلنگ ماده می تواند سرنوشت جمعیت را تغییر دهد.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، تصریح کرد: یوزپلنگ گونه ای است با قلمرو بسیار وسیع و جابه‌جایی‌های زیاد در حالی که در شرایط حاضر امکان این جابه‌جایی به دلیل توسعه جاده‌ها، معادن و... از بین رفته و این موضوع مشکلاتی را برای این گونه جانوری به وجود آورده است.

وی، پیشگیری از انقراض  یوزپلنگ آسیایی را بسیار هزینه بر دانست و گفت: ما در این زمینه با کمبود اعتبار مواجه هستیم البته در حال رایزنی با سازمان برنامه و بودجه هستیم که بتوانیم این کار را انجام دهیم.

اکبری ادامه داد: ما برای دیگر گونه های در خطر انقراض از جمله میش‌مرغ هم برنامه های خاصی را در نظر گرفته ایم که این برنامه ها شامل آموزش، حذف مستثنیات، کنترل محل های حضور و کریدور گونه ها و اقدامات دیگری است که سازمان می تواند بسته به نوع گونه انجام دهد.

برقراری ارتباط با ۱۰ مرجع بین المللی برای حفظ گونه ها

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست از ارتباط این سازمان با دست‌کم ۱۰ مرجع بین المللی برای حفظ گونه ها خبر داد و افزود: مهم ترین این مراجع، کنوانسیون تنوع زیستی است، ما با این مراجع تبادل داده داریم یعنی هم از آنها اطلاعات می گیریم و هم به آنها اطلاعات می دهیم، حتی در مواردی با این مراجع پروژه هایی تعریف شده و اعتبارات مالی از آنها گرفته ایم.  

وی خاطرنشان کرد: اگرچه این ارتباطات در چند سال اخیر کاهش یافته است اما ما در دولت سیزدهم و با مدیریت جدید سازمان محیط زیست به شدت در تلاشیم که در کنار حفظ منابع ژنتیکی کشور، با دنیا هم تعامل سازنده داشته باشیم تا از ظرفیت های علمی و فناورانه دیگر کشور برای حفاظت از حیات وحش استفاده کنیم و هم داده های خود را با آنها به اشتراک بگذاریم، این اقدامات موجب می شود که بتوانیم برای گونه های مختلف جانوری به ویژه در مورد گونه های مهاجر برنامه های بهتری داشته باشیم.  

اکبری، بیماری های حیات وحش را معضلی نسبتا جدید اما خسارت‌بار برشمرد و تصریح کرد: اگر حیات وحش دچار بیماری شود، درمانش خیلی سخت است. بنابراین عمدتا می بایست روی پیشگیری هزینه کنیم.  

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بعضی از بیماری ها از طریق دام به حیات وحش منتقل می شوند مثل PPR (طاعون نشخوارکنندگان کوچک) که امسال ۹ کانون آن در کشور شناسایی شد. در مورد پرندگان هم مهم ترین بیماری، آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان است که عمدتا در مورد پرندگان مهاجر اتفاق می افتد.