ابراهیم رضایی نماینده دشتستان در مجلس شورای اسلامی و رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و روسیه در گفت‌وگو با روزنامه ایران با اشاره به توافق دو کشور در حوزه‌هایی همچون انرژی برای توسعه میادین نفت و گاز در حوزه پولی و بانکی برای شکست سلطه و حذف دلار در مبادلات و در ارتباط با حمل‌ونقل برای مبادلات تجاری مستقیم میان دو کشور، این سفر را رویدادی در راستای «خنثی‌سازی تحریم‌ها» تلقی می‌کند.
شما در سفر رئیس جمهور به روسیه حضور داشتید. سفر آقای رئیسی به روسیه را چطور دیدید و دو کشور در چه حوزه‌ها و محورهایی به توافق رسیدند؟
سفر اخیر رئیس‌جمهور کشورمان به روسیه، مذاکره ۳ ساعته رؤسای جمهور دو کشور و همکاری‌های تازه با محوریت اقتصاد، رویداد دیپلماتیک منحصر به فردی است که از زوایای مختلف قابل تحلیل و بررسی است. سفر رئیس‌جمهور محترم به روسیه سفر خوب، مهم و موفقیت‌آمیزی بود. هم روسیه در سیاست خارجی ایران حائز اهمیت است و هم در دنیا به‌عنوان یک ابرقدرت شناخته شده است و هم جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی روسیه کشور مهم و مؤثری به شمار می‌آید. در این سفر اگرچه رویکرد اصلی حوزه اقتصادی بود اما حوزه‌های دیگر و مسائل دوجانبه، مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی هم مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در واقع همکاری‌های موفقی که در سالیان اخیر با روسیه در حوزه مبارزه با تروریسم داشتیم و الگو و تجربه موفقی بود، قرار است در حوزه‌های دیگر از جمله اقتصادی هم ادامه پیدا کند.
از مباحث سیاسی و همکاری‌های دو کشور در مبارزه با تروریسم، مبارزه با قاچاق مواد مخدر، مقابله با نفوذ ناتو و ادامه همکاری‌ها در موضوعاتی مثل قفقاز و افغانستان که بگذریم در حوزه اقتصادی، سران دو کشور اعتقاد داشتند که وضعیت فعلی مبادلات تجاری و اقتصادی بین دو کشور رضایت بخش نیست و باید ارتقا یابد. حجم مبادلات دو کشور حدود ۴ میلیارد دلار و با تراز منفی است یعنی ما بیشتر وارد کننده هستیم تا صادر کننده. این قابل قبول نیست و باید در گام اول حجم مبادلات دو کشور به ۱۰ میلیارد دلار ارتقا پیدا کند و این ارتقا حتماً در زندگی و معیشت مردم تأثیر مستقیم خواهد گذاشت.
توافق‌های اخیر دو کشور حول چه محورهایی است؟
توافق‌های خوبی در حوزه‌های مختلف انجام شد؛ از جمله در حوزه انرژی برای توسعه میادین نفت و گاز ما، در حوزه پولی و بانکی برای شکست سلطه و حذف دلار در مبادلات و بخصوص در ارتباط با حمل‌ونقل که توافق‌ها و تصمیمات خوبی گرفته شد. حوزه حمل‌ونقل بین دو کشور، نیازمند اقدامات جدی و بزرگی است؛ کریدور شمال-جنوب کشور ما باید وصل شود، ارتباط خلیج فارس با اروپا باید از طریق ایران باشد و بهترین مسیر، مسیر ایران است و این مستلزم تکمیل قطعه خط آهن رشت- آستارا است. بهترین راه ارتباط ما با روسیه ارتباط بی‌واسطه و بدون کشور ثالث است چون در سالیان اخیر شاهد تنش‌ها، حاشیه سازی‌ها، سنگ‌اندازی‌ها و موانعی توسط برخی کشورهای دیگر در ارتباط ترانزیت بین ایران و روسیه بودیم که مشکلاتی را برای صادرکنندگان و تجار ما به وجود آورد.
بهترین، آسان‌ترین، امن‌ترین و ارزان‌ترین مسیر ارتباط، مسیر دریایی است و باید زیرساخت تردد کشتی‌های رورو ( RO.RO) بین ایران و روسیه از مسیر دریای خزر فراهم و وارد فاز اجرایی شود که تحقق آن می‌تواند صادرات ما به روسیه را جهش دهد و در این زمینه هم توافق‌های خوبی انجام گرفته است. در ارتباط با تأمین مالی واحد ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر هم توافق‌های خوبی انجام شده است. توافق‌های دیگری درباره تبادل کالاهای کشاورزی انجام شده که مستقیماً به رفاه بخش زیادی از مردم ما قشر ضعیف، کشاورزان و روستاییان برمی‌گردد، ما می‌توانیم بسیاری از نیازمندی‌های خود را از روسیه تأمین کنیم، برای مثال ما به گندم نیاز داریم و اکنون از امریکای جنوبی وارد می‌کنیم در حالی که روسیه نزدیک ماست و با هزینه بسیار کمتر می‌توانیم گندم مورد نیاز را وارد کنیم و از طرف دیگر نیازمندی‌های روسیه در زمینه سبزیجات، میوه و محصولات جالیزی مثل گوجه فرنگی می‌تواند از کشور ما تأمین شود که البته این تبادلات نیازمند یک سلسله اقدامات و فراهم کردن زیرساخت‌ها و تسهیل مراودات گمرکی بین دو کشور است. چون خود من در روسیه حضور داشتم و در جریان مذاکرات از نزدیک بودم، تحلیلم این است که بزودی مردم پیامدهای مثبت سفر آقای رئیس جمهور را در زندگی و معیشتشان مشاهده خواهند کرد. هم فعالان اقتصادی و هم اقشار مستضعف نتایج این سفر را خواهند دید.
کشور روسیه سالانه بالغ بر ۲۳۰ میلیارد دلار واردات دارد که بخش عمده آن به دلایل وضعیت اقلیمی آنها، محصولات کشاورزی و قابل تأمین از ایران است و فضا برای صادرات محصولات ایران به روسیه فراهم است که آماده شدن زیرساخت‌ها می‌تواند جهشی در صادرات ما ایجاد کند.
همچنین ما می‌توانیم از توان فنی و تکنولوژیکی و سرمایه روسیه برای توسعه میادین نفت و گاز و پتروشیمی خود استفاده کنیم که در این مورد هم در این سفر توافق‌های خوبی صورت گرفته است.
چه مکانیسم‌هایی باید فراهم شود تا ما بهره بیشتری از این روابط ببریم؟
علاوه بر مسائل مربوط به حمل‌ونقل و گمرک، یکی از مکانیسم‌های مهم در این رابطه عضویت دائمی ما در اتحادیه اقتصادی اوراسیاست که منافع زیادی برای مردم و کشور ما خواهد داشت. حجم تبادلات سالانه اوراسیا، ۲۰۰میلیارد دلار است و اگر ایران بتواند حتی ۱۰ درصد آن را داشته باشد می‌تواند وضعیت اقتصادی کشور ما را متحول کند. بخصوص چون در حوزه کشاورزی، اقتصاد مردم پایه است و از جنس نفت و پتروشیمی‌ها نیست و منافع مستقیم آن به مردم خواهد رسید. در این سفر درباره بحث عضویت دائم ایران در اوراسیا هم صحبت‌های مؤثر و موفقیت‌آمیزی صورت گرفت و امیدواریم در آینده با عضویت دائم ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا بتوانیم از معافیت‌ها و امتیازات این پیمان استفاده کنیم.
توافق‌های خوبی بین دو کشور انجام شده و با توجه به اراده رهبران، مدیران و مسئولان دو کشور می‌توان این سفر را در راستای خنثی‌سازی تحریم تلقی کرد و در عین حال در صورت اجرایی شدن توافق‌ها می‌توان امیدوار بود که جهشی جدی در صادرات محصولات غیر نفتی ما آن هم نه محصولات پتروشیمی، ایجاد شود.
آیا این اراده در بخش اقتصادی روسیه هم وجود دارد؟
بله، آقای رئیسی جلسه موفقی با فعالان اقتصادی روسیه و شرکت‌های بزرگ اقتصادی و تجاری این کشور داشتند که آنها برای همکاری با ایران و سرمایه‌گذاری در کشور ما اعلام آمادگی کردند، تجار ما هم باید خود را برای انجام کارهای بزرگ با روسیه آماده کنند. البته بخشی از این آمادگی مستلزم ایجاد زیرساخت‌ها، بخصوص زیرساخت‌های حمل‌ونقل و صادرات به روسیه است که باید فراهم شود؛ تکمیل خط ریل، رفع مشکلاتی که کشورهای ثالث در زمینه ترانزیت ایجاد می‌کنند، راه‌اندازی خطوط کشتیرانی برای تجارت مستقیم و کشتی‌های رورو در دریای خزر و تسهیل تشریفات گمرکی بین دو کشور که در اختیار دولت است و دولت باید اهتمام کند.
نکته دیگر این است که بیش از ۹۰ درصد مارکتینگ و فروش در کشور روسیه در اختیار فروشگاه‌های زنجیره‌ای است و صادر کننده خرد نمی‌تواند با آنها قرارداد ببندد و نیاز به صادرکنندگانی داریم که بتوانند در تناژ و مقیاس بالا قرارداد ببندند و باید در داخل کشور کنسرسیوم‌هایی درباره محصولات مختلف تشکیل شود مثل کنسرسیومی که در حوزه خرما در حال شکل‌گیری برای صادرات خرمای ایران به روسیه است. همچنین لازم است هلدینگ‌های بزرگ دولتی و خصوصی ما وارد میدان شوند تا بتوانند نیاز ۱۵۰ میلیونی روسیه را تأمین کنند. اقدام دیگری که باید انجام شود و رئیس‌جمهور هم دغدغه آن را دارند این است که مرکز تجاری ایران در روسیه و مسکو راه‌اندازی شود و از آنجا که روابط ما با روسیه بلندمدت و استراتژیک است، چنین مرکزی می‌تواند در معرفی تجار ایرانی و سرمایه‌گذاری بلندمدت آنها در این بازار کمک کننده باشد.
نظر شما