مُهره‌داران از بزرگترین زیرشاخه‌های جانوران طنابدار محسوب می‌شوند که وجه مشخصه آنان با دیگر جانوران وجود ستون فقرات در پشت آنها و شامل "پستانداران، پرندگان، خزندگان، ماهیها و دوزیستان" هستند.
مهدی الله‌پور روز دوشنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: تدوین و اعلام جهانی "فهرست قرمز" اقدامی از سوی "اتحادیه بین‌المللی حفاظت طبیعت" موسوم به "آی.یو.سی.اِن IUCN" در راستای هشدار نسبت به لزوم حفاظت از حیات جانوران در معرض خطر و تهدید انقراض در طبیعت است.
وی ادامه داد: "آی.یو.سی.اِن" به عنوان معتبرترین مرجع اعلام نظر درباره وضعیت حفاظتی گونه‌های جانوری و گیاهی، هر پنج تا ۱۰ سال این وضعیت را در حیات وحش طبیعت سراسر جهان ارزیابی و نتیجه آن را منتشر می‌کند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: بر اساس اعلام اتحادیه بین‌المللی حفاظت طبیعت هم‌اینک "یوزپلنگ و خروس کولی اجتماعی" به عنوان دو گونه از جانورارن مهره‌دار در فهرست قرمز قرار دارند زیرا به شدت در معرض خطر انقراض (CRITICALLY ENDANGERED) هستند و وضعیت ادامه حیات آنان در طبیعت بسیار بحرانی ارزیابی می‌شود.
وی افزود: هم‌اینک جانوران دیگری شامل "پلنگ، اردک سرسفید، بالابان، کرکس مصری، عقاب صحرایی، زردپره، سینه‌زرد" نیز بر اساس ارزیابیهای "آی.یو.سی.اِن" گونه‌های جانوری مهره‌دار "در معرض خطر انقراض" (ENDANGERED) بوده و نامشان در فهرست قرمز این نهاد جهانی ثبت شده است.
الله‌پور همچنین به گونه‌هایی که بر اساس آخرین پایشهای اتحادیه بین‌المللی حفاظت طبیعت از این استان در فهرست قرمز جای گرفته‌اند اشاره و آنها را "خفاش نعل اسبی، گربه پالاس، گربه شنی، پلنگ، کفتار، زرده‌بر، شاه روباه، آهو، کل و بز، اوریال، قوچ و میش، اردک بلوطی، هما، عقاب شاهی و سبزه‌قبا" اعلام کرد.
وی ادامه داد: "کبوتر خاوری، خروس کولی معمولی، اردک سرحنایی، عقاب خالدار بازگ، زنگوله بال، گیلانشاه دم سیاه، تلیله بلوطی، گلاریول بال سیاه، توکای پهلو سرخ، پیپت صحرایی، صدفخوار و لاک‌پشت آسیایی" دیگر گونه‌های ثبت شده در فهرست قرمز "آی.یو.سی.اِن" هستند.
فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت طبیعت که به عنوان معتبرترین رده‌بندی علمی برای تشخیص آخرین وضعیت زیستی گونه‌های جانوری در جهان شناخته می‌شود، شامل ۹ رده مبتنی بر معیارهای میزان کاهش، جمعیت کنونی و پراکنش جغرافیایی جانوران مورد مطالعه است که گونه‌های به کلی منقرض شده از سال ۱۵۰۰ میلادی تاکنون را نیز در بر می‌گیرد.
عناوین رده‌بندی وضعیت زیستی جانوران در "فهرست قرمز" آی.یو.سی.اِن به شرح زیر است:
۱- منقرض شده (Extinct) با علامت جهانی "EX"
۲- منقرض شده در طبیعت (extinct in the wild) با علامت جهانی "EW"
۳- در بحران انقراض (critically endangered) با علامت جهانی "CR"
۴- در خطر انقراض (endangered) با علامت جهانی "EN"
۵- آسیب‌پذیر (endangered) با علامت جهانی "VU"
۶- نزدیک به تهدید (near threatened) با علامت جهانی "NT"
۷- کمترین نگرانی (least concern) با علامت جهانی "LC"
۸- کمبود اطلاعات (data deficient) با علامت جهانی "DD"
۹- ارزیابی نشده (not evaluated) با علامت جهانی "NE"
همچنین عنوان تهدید شده "Threatened" در این فهرست شامل رده‌های سوم، چهارم و پنجم آن یعنی "در بحران انقراض، در خطر انقراض و آسیب‌پذیر" است.
اتحادیه بین‌المللی حفاظت طبیعت (International Union for Conservation of Nature) شناخته شده با سرواژه‌های لاتین IUCN که دفتر مرکزی آن در شهر ژنو کشور اروپایی سوییس مستقر است در ۱۹۴۸ میلادی برابر با ۱۳۲۶ شمسی تاسیس شده است.
هدف "آی.یو.سی.اِن" ترغیب، تشویق و کمک به جوامع سراسر جهان برای حفظ یکپارچگی، تنوع طبیعت، تضمین استفاده معقول و منصفانه از منابع طبیعی و اطمینان از این است که هرگونه استفاده از این منابع با توجه به ارزشها و ابعاد علمی، آموزشی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و قانونی از جهت زیست محیطی پایدار باشد.
۸۳ کشور، ۱۱۰ سازمان دولتی، ۸۰۰ مووسسه غیردولتی و ۸۱ سازمان بین‌المللی در "اتحادیه جهانی حفاظت طبیعت" عضویت دارند. همچنین ۱۰ هزار دانشمند علوم زیستی طبیعی و کارشناس حیات وحش با این نهاد بین‌المللی غیردولتی همکاری دارند.
ایران از سال ۱۳۵۲ تاکنون به عنوان یکی از کشورهای عضو "آی.یو.سی.اِن" فعالیت می‌کند.
همچنین اتحادیه بین‌المللی حفاظت طبیعت برخوردار از نقش نظارتی و اقدامات مشاوره‌ای سازمان ملل متحد است بطوری که در اجرای چندین کنوانسیون بین‌المللی حفاظت از طبیعت و تنوع زیستی مشارکت دارد.
"آی.یو.سی.اِن" در تاسیس دو نهاد بین‌المللی "صندوق جهانی طبیعت" و "مرکز نظارت بر حفاظت از جهان" نیز مشارکت فعال داشته است.
۲۰ درصد از مساحت ۱۱۷ هزار و ۷۶۹ کیلومترمربعی خراسان رضوی زیر پوشش سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد. مساحت زیستگاههای این استان دو میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار است.
خراسان رضوی به ازاء هر ۲۵ هزار هکتار منطقه حفاظتی تنها و فقط یک محیط‌بان در اختیار دارد.
این استان دارای ۴۱ منطقه چهارگانه و شکار ممنوع شامل ۲۸ اثرملی طبیعی، پارک ملی، پناهگاه حیات وحش، مناطق حفاظت شده و ۱۳ منطقه شکار ممنوع است.
۸۰ گونه پستاندار، ۲۸۵ گونه پرنده، دو گونه دو زیست، ۶۸ گونه خزنده و ۲۴ گونه ماهی در طبیعت خراسان رضوی زیست می کنند. گونه‌های شاخص حیات وحش این استان شامل بز وحشی، قوچ، گوسفند وحشی، آهو، پلنگ، یوزپلنگ، گرگ، کفتار و انواع پرندگان از قبیل پرندگان شکاری، هوبره، کبک است.
نظر شما