آلودگی نفتی در تالاب خورخوران خمیر و خسارت ۱۷۰ میلیاردریالی

به گزارش ایرنا، شرکت گاز هرگونه حادثه منجر به انتشار گاز در حوزه کاری خود را رد کرد و سایر صنایع نیز یکی پس از دیگری خود را مبرا دانستند تا این که اخبار و حرف و حدیث ها به سمت شرکت نفت ستاره خلیج فارس رفت.

مدیران این شرکت اواسط همان روز اعلام کردند که خط انتقال میعانات گازی این شرکت در بستر رودخانه کُل (شور) واقع در ۴۳کیلومتری غرب بندرعباس شکسته است و این خبر برای اولین بار به صورت رسمی توسط ایرنا منتشر شد.

از ۲۹دی تاکنون اخبار مربوط به این حادثه مانند متوقف شدن نشت میعانات و حضور دادستان و رییس کل دادگستری در محل منتشر شد تا این که خبر برگزاری مراسم روز جهانی تالاب در محل تالاب بین المللی خورخوران در بندرخمیر که ورودی اصلی آلاینده های نفتی بود(دوم فوریه مطابق با سیزدهم بهمن) با حضور مدیرکل محیط زیست استان و مدیر کل دفتر سواحل و تالاب های ساحلی سازمان حفاظت منتشر شد.

آنچه در خبرهای منتشر شده از این رویداد جلب توجه می کرد، سکوت درباره یک حادثه زیست محیطی مهم بود.

شهرام فداکار مدیر کل دفتر سواحل و تالاب های ساحلی سازمان حفاظت کوچکترین اشاره ای به نشت انبوه میعانات نفتی به این تالاب نکرد و مدیرکل حفاظت محیط زیست نیز در برابر برخی اعتراض های بعدی نسبت به سکوتش در آن مراسم  اظهار داشت: در این باره صحبت کرده اما روابط عمومی اش این بخش از سخنانش را در یک اشتباه سهوی منتشر نکرده است.

این موضوع دستمایه گفتگویی مفصل و جداگانه برای جبران مافات قصور صورت گرفته در مراسم روز جهانی تالاب ها شد و مدیرکل محیط زیست استان برای اولین بار از خسارت آنی170میلیارد ریالی نشت میعانات نفتی به تالاب بین المللی خورخوران و جنگل های مانگرو(حرا) گفت.

اولین خبر را دهیار گچین داد

مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان در تشریح روند حادثه روز ۲۹دی اظهار داشت:اولین گزارش درباره انتشار بوی گاز و مشاهده آلاینده های نفتی توسط دهیار روستای گچین بود و کارشناسان محیط زیست با وجود اعزام و استقرار سریع در منطقه نمی توانستند منشاء آلودگی را پیدا کنند و شرکت گاز و سایر صنایع نیز اظهار بی اطلاعی می کردند.

 حبیب الله مسیحی تازیانی در گفت وگوبا ایرنا افزود: سرانجام مشخص شد لوله انتقال میعانات گازی و نفتی به شرکت پالایش نفت ستاره خلیج فارس در بستر رودخانه کل بر اثر سیل شکسته و نشت میعانات گازی از همان نقطه است.

وی ادامه داد: زمانی که کارشناسان محیط زیست به کانون انتشار آلودگی رسیدند، جریان نشت میعانات متوقف شده بود چون شیرهای دو طرف مسیر با افت فشار  داخل لوله به طور اتوماتیک جریان را قطع کرده بودند.

مسیحی تازیانی ترکیبی  که از آن با عنوان کلی میعانات گازی و نفتی نام برده می شود را متنوع دانست که شامل ترکیبات پروپان، بوتان، مواد نفتی و فلزات سنگین است و در گل و لای ساحلی، سراسر سواحل تالابی ، ریشه ها و شاخ و برگ درختان حرا قابل مشاهده بود.

این مقام محیط زیست هرمزگان تصریح کرد:  این آلودگی ها به لافت و ساحل جنوبی و مرکزی و هسته اصلی جنگل های حرا رسیده بود و آثار آن روی سطح آب و درختان مانگرو و گل و لای ساحلی به سادگی دیده می شد.

سیاهی آلایندگی به تن دریا ماند

مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان در پاسخ به پرسشی درباره جمع‌آوری آلودگی های نفتی از این پهنه زیست محیطی ثبت شده جهانی گفت: با اداره کل بنادر و دریانوردی رایزنی شد و شناورهای ویژه جمع‌آوری آلودگی ظاهرا آمدند اما بنادر و دریانوردی در نهایت گزارش داد به دلیل مخلوط شدن آلاینده ها با آب دریا قادر به جمع‌آوری نیستیم و به این ترتیب می توان گفت: ترکیبات نفتی به صورت لایه در منطقه پایدار می مانند.

مسیحی تازیانی درباره آثار تخریبی زیست محیطی میان مدت و درازمدت این اتفاق متذکر شد: آسیب واقعی وارد شده به این اکوسیستم قابل محاسبه نیست چرا که تمامی این پهنه ۱۰۲هزار هکتاری محل تخم گذاری ماهی و دیگر آبزیان است که بسیاری از آنها کف زی هستند و بخشی از آلایندگی ها هم به  ریشه های درختان حرا و نوار ساحلی رسیده که موجودات کنار آبزی را تحت تاثیر قرار می دهد.

مرگ زودرس پیش از زادآوری در انتظار آبزیان

مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان اظهار داشت: این گونه آلایندگی ها  برای آبزیان عوارضی مانند بیماری های مزمن برای انسان ها دارد که یکی از آنها ورود مواد نفتی به آبشش آبزیان و در نهایت مرگ زودرس پیش از زادآوری است.

آژیر قرمز برای آب شیرین کن یک میلیون مترمکعبی

مسیحی تازیانی با اشاره به مجاورت آب شیرین کن یک میلیون متر مکعبی کوثر با منطقه تحت تاثیر آلایندگی میعانات نفتی و گازی ستاره خلیج فارس اظهار داشت:توده آلایندگی به صورت خطی به سمت آب شیرین کن در حال حرکت بود و محیط زیست به مدیران آب شیرین کن هشدار داد که مواد نفتی به ۵۰۰متری آب شیرین کن رسیده که با این هشدار آب شیرین کن را از مدار خارج کردند.

کام تلخ آب شیرین کن از نقص بزرگ صنعتی 

وی گفت: متأسفانه آب شیرین کنی با این بزرگی که تامین آب بندر خمیر و گل گهر سیرجان را بر عهده دارد ، "اویل کانتر" آنلاین برای سنجش و هشدار ورود مواد نفتی را ندارد که یک نقص صنعتی بزرگ است و در این ماجرا هم بخاطر نبود این حس گرها نتوانست آلایندگی را تشخیص دهد و اگر هشدار به موقع محیط زیست نبود، ابعاد آسیب گسترده‌تر می شد.

ورود دو میلیون و ۴۰۰هزار لیتر مواد نفتی به تالاب در کمتر از یک ساعت

وی در پاسخ به پرسش دیگر ایرنا درباره حجم مواد نفتی ورودی به تالاب گفت:بر اساس طول خط لوله آسیب دیده، برآورد می شود ۲۴۰۰متر مکعب (دو میلیون و چهارصد هزار لیتر) میعانات از طریق رودخانه تخلیه شده است که آثار چنین حجم بزرگی باید مطالعه و ارزیابی شود و در کنار آن اعتبار لازم برای جبران خسارت وارد شده به تالاب هم تامین شود.

وقتی ستاره پاسخ نامه را نمی دهد

مدیرکل محیط زیست هرمزگان اظهار داشت : به شرکت پالایش ستاره خلیج فارس نامه زدیم که لازم است پس از سانحه ارزیابی زیست محیطی در منطقه انجام شود و با شبیه سازی مدل انتشار آلایندگی و بر اساس نوع ترکیبات آنالیز شده ، اثر هرکدام بر اکوسیستم بررسی گردد که تاکنون شرکت پالایش نفت ستاره خلیج فارس به این نامه هیچ پاسخی نداده است.

در انتظار حکم دادگاه

مسیحی تازیانی درباره روند قضایی این ماجرا گفت: دادستان به عنوان مدعی العموم به صورت کلی طرح شکایت کرده است و سایر سازمان ها مانند شیلات ، بنادر و دریانوردی و محیط زیست نیز ذیل همان شکایت در حوزه خودشان طرح دعوا می کنند که محیط زیست این کار را انجام داده است.

وی تصریح کرد: کمتر از یک هفته بعد از این سانحه طرح شکایت کردیم و میزان خسارت آنی ناشی از تخلیه آلاینده های نفتی ۱۷میلیارد تومان اعلام شده است که آن هم در صورت محکومیت قطعی و وصول ،به خزانه واریز می شود و محیط زیست از این بخش انتفاعی نخواهد داشت و استفاده ای هم در راستای جبران خسارت از آن نمی تواند بکند.

امکان پیشگیری وجود داشت

مدیرکل محیط زیست در پاسخ به آخرین پرسش ایرنا درباره امکان پیشگیری از این اتفاق تصریح کرد: اگر مطالعه ریسک پروژه دقیق تر بود می شد جلوی این حادثه را در مسیر لوله گرفت و هم اکنون نیز ریسک این پروژه برای تالاب یک سم خطرناک محسوب می شود.

وی یادآور شد: ۶۰۰متر خط لوله از بستر رودخانه می گذرد که پس از این حادثه، بر اساس اعلام شرکت نفت ستاره خلیج فارس، شرایط ایمنی در حال تقویت است.

تالاب بین‌المللی خورخوران و جنگل‌های حرا یا مانگرو یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری هرمزگان و بندر زیبای خمیر است.

این تالاب و جنگل‌های حرا به حدی به لحاظ زیست‌محیطی اهمیت دارند که تحت عنوان ذخیره‌گاه زیست کره‌زمین به ثبت جهانی رسیده‌اند و از آن‌ها با دقت بالایی نگهداری می‌شود.

جنگل‌های حرا در چند نقطه از هرمزگان وجود دارند که یکی از شناخته شده‌ترین آن‌ها، حرای قشم است؛ اما حرا تالاب خورخوران بندر خمیر، بزرگ‌ترین جنگل دریایی در خاورمیانه است و از این نظر بسیار مورد اهمیت است.

 این تالاب نخست در سال ۱۳۵۱ با نام منطقه حفاظت شده حرا تحت حفاظت قرار گرفت و سپس در سال ۱۳۵۴ عنوان پارک ملی را به خود اختصاص داد و در سال ۱۹۷۶ میلادی به شبکه جهانی انسان و کره‌مسکون (MAB/UNESCO) پیوست.