میرحامد اکبری یکشنبه در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: برای افزایش سرانه مطالعه در وهله اول بایستی محصولات فرهنگی که کتاب در صدر آنها قرار دارد به سهولت در اختیار مردم قرار بگیرد.
افزایش سرانه مطالعه با کاهش قیمت کتاب
این پژوهشگر و نویسنده ادامه داد: متأسفانه مشکلات حوزه نشر و گرانی کاغذ باعث شده که ناشران مجبور شوند قیمت کتاب‌ها را افزایش دهند. این درحالیست که بسیاری از مردم در شرایط کنونی با مشکلات معیشتی و اقتصادی بسیاری رو به رو هستند.
وی با بیان اینکه کاهش قیمت کتاب نقش بسزایی در افزایش سرانه مطالعه در جامعه دارد، گفت: کتاب به عنوان کالایی است که در ایام فراغت بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل افزایش قیمت کتاب باعث حذف این کالای فرهنگی از سبد خرید خانواده‌ها شده است. لذا در وضعیت فعلی که مردم با مشکلات اقتصادی بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند، باید شرایطی مهیا شود که کتاب با قیمت مناسب‌تری در اختیار مردم قرار بگیرد.
اکبری اضافه کرد: فرهنگ‌سازی در زمینه کتابخوانی نیز می‌تواند سرانه کتاب را بالا ببرد. می‌بایست فضای مناسبی فراهم شود تا کتاب‌ها افزون بر کتابفروشی‌ها در اماکن عمومی از جمله فرودگاه‌ها، ترمینال‌ها و ایستگاه‌های مترو و اتوبوس نیز در دسترس عموم قرار بگیرد.
مشکلات معیشتی نویسندگان
این مدرس دانشگاه در رابطه با مشکلات کنونی نویسندگان عنوان کرد: متأسفانه عوامل متعددی وجود دارد که موجب دلسردی و بی‌انگیزگی نویسندگان و پژوهشگران از ادامه فعالیت‌هایشان می‌شود و می‌توان گفت وضعیت اقتصادی و معیشت نویسندگان و هنرمندان یکی از مهمترین دلایل این بی‌انگیزگی محسوب می‌شود.
اکبری بیان داشت: سالهاست صندوقی تحت عنوان «صندوق اعتباری هنر» راه‌اندازی شده که اتفاقات خوبی را رقم زده است اما برخی از تسهیلاتی که از طریق این صندوق در اختیار هنرمندان قرار می‌گیرد در شأن و منزلت این قشر نیست.
وی افزود: به عنوان مثال چندی پیش اعلام کردند که هنرمندان و نویسندگانی که عضو صندوق اعتباری هنر هستند می‌توانند برای دریافت وام اقدام کنند. به منظور دریافت این وام پروسه طولانی برای ثبت‌نام در بانک طی شد و در نهایت متوجه شدیم که مبلغ این وام تنها هشت میلیون تومان است. این موضوع موجبات دلسردی هنرمند یا نویسنده را فراهم می‌کند.
لزوم توجه به شأن و منزلت نویسندگان در اهدای جوایز
اکبری ضمن تشکر از برگزاری رویداد کتاب سال و تلاش داوران برای انتخاب برگزیدگان در این رویداد گفت: در جایزه کتاب سال هم عنوان شد که مبلغی در حدود پنج میلیون تومان به عنوان جوایز نقدی برای برگزیدگان کتاب سال در نظر گرفته شده است. هرچند برای ما جنبه مادی جایزه مطرح نیست اما با وجود اینکه چند هفته از آن رویداد می‌گذرد هنوز هم این مبلغ در اختیار برگزیدگان قرار نگرفته است.
این نویسنده و پژوهشگر ادامه داد: البته ما مشکل نقدینگی و کمبود بودجه در ادارات دولتی را درک می کنیم. متأسفانه بودجه حوزه فرهنگی در مقایسه با بودجه‌هایی که به سایر حوزه‌ها اختصاص داده می‌شود بسیار ناچیز است. اما باز هم معتقدیم که نباید نتیجه تلاش نویسندگان و هنرمندان را با جوایز نقدی ناچیزی قیمت‌گذاری کنند چراکه این امر باعث دلسردی این قشر از ادامه فعالیت‌هایشان خواهد شد.
اکبری نحوه نظارت بر محتوای کتاب را از دیگر مشکلات نویسندگان دانست و گفت: بایستی در حدی معقول و به گونه‌ای مقوله موسوم به ممیزی اعمال شود که لطمه‌ای به اثر وارد نکند و امیدوارم این موضوع بیش از پیش مورد توجه متولیان امر قرار بگیرد و بازنگری‌های لازم برای حل این مشکل انجام شود.
قراردادها و بیمه و معیشت نویسندگان
وی به مشکلات نویسندگان در حوزه نشر پرداخت و بیان کرد: متأسفانه در اغلب قراردادهایی که ناشران با نویسندگان منعقد می‌کنند مبلغ بسیار اندکی از هر کتاب به نویسنده تعلق می‌گیرد و حتی برخی از ناشران با این قراردادها نویسندگان را استثمار می‌کنند.
اکبری اضافه کرد: امیدوارم مسئولان نسبت به احقاق حقوق نویسندگان و مسائل مربوط به بیمه و معیشت آنها تلاش بیشتری داشته باشند تا نویسندگان بدون دغدغه بتوانند فعالیت‌های خود را ادامه بدهند. همچنین پایین آوردن هزینه چاپ کتاب و آشتی دادن مردم و کودکان با کتاب برای گسترش فرهنگ کتابخوانی در جامعه باید در اولویت قرار بگیرد.
از شکل گیری ایده نوشتن کتاب «جستاری در تاریخ حقوق عمومی ایران» تا برگزیده شدن به عنوان کتاب سال
وی در رابطه با برگزیده شدن کتابش تحت عنوان «جستاری در تاریخ حقوق عمومی ایران» در مراسم کتاب سال گفت: ایده نوشتن این کتاب حدود ده سال پیش در ذهنم شکل گرفت. لذا تصمیم گرفتم تاریخ حقوق عمومی ایران را به رشته تحریر درآورم و از همان زمان هم مطالعات خود را در این زمینه آغاز کردم و به جمع‌آوری اطلاعات پرداختم.
نویسنده «رجال بویراحمد» بیان کرد: اکثر افرادی که تحصیل کرده رشته حقوق هستند آن طور که باید مطالعات تاریخی نداشته‌اند و بالعکس اغلب تحصیلکردگان رشته تاریخ نیز مطالعات حقوقی و سررشته ای در امور حقوقی ندارند. لذا افرادی که هم در حوزه تاریخی و هم در زمینه حقوق به مطالعه و پژوهش مشغول هستند به انگشتان دست نمی رسد. به همین دلیل با فقر منبع در زمینه مسائل تاریخ و حقوق ایران مواجه هستیم و کتاب‌های اندکی در این باره تألیف شده است.
وی عنوان کرد: میان دو دانش حقوق و تاریخ ارتباط بسیار نزدیکی وجود دارد. با این حال ما در مبحث مربوط به کتب دانشگاهی علی‌رغم اینکه چندین واحد درسی در دوره کارشناسی ارشد و دکتری در بحث تاریخ و حقوق داریم اما منابع بسیار کمی در این زمینه وجود دارد و می‌توان گفت تاکنون در بحث تألیف کتاب در حوزه تاریخ و حقوق، کار قابل توجهی انجام نشده است.
این نویسنده گفت: من در سال‌های گذشته هم کتاب‌های مختلفی در زمینه تاریخ سیاسی نوشته بودم و در واقع مطالعات من در زمینه تاریخ سیاسی از سال ۸۰ آغاز شده بود. اما تصمیم گرفتم این کار را به صورت منسجم‌تری پیش ببرم و یک مجموعه چند جلدی در زمینه حقوق و تاریخ ارائه بدهم.
وی افزود: پیش‌بینی می‌شود این مجموعه تحت عنوان «جستاری در تاریخ حقوق عمومی ایران» در شش جلد منتشر شود. البته برای هر جلد یک عنوان اختصاصی و مجزا در نظر گرفتم و عنوان جلد اول از مجموعه شش جلدی را با نام «دموکراتیزاسیون و تعدیل قدرت سیاسی در ایران دوران قاجاریه» منتشر کردم. البته سایر جلدهای این مجموعه نیز در دست ویرایش و در حال آماده‌سازی نهایی است.
اکبری ابراز کرد: خوشبختانه جلد اول این مجموعه به عنوان کتاب برگزیده سال معرفی شد و مورد استقبال نویسندگان، پژوهشگران و جامعه دانشگاهی قرار گرفت.
وی درباره چرایی نام‌گذاری عنوان جلد اول از این مجموعه، گفت: از دوران عباس میرزا ولیعهد لایق فتحعلی شاه قاجار، اصلاحاتی در زمینه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در ایران صورت گرفت، اما این اصلاحات در ساختار سیاسی منجر به تعدیل قدرت سیاسی در آن دوره نشد.
این مدرس دانشگاه بیان داشت: پس از عباس میرزا، قائم مقام فراهانی تلاش گرانقدری برای اصلاح ساختاری سیاسی و به منظور کاهش اقتدارات و اختیارات پادشاهان خودکامه آن دوران انجام داد اما این اصلاحات هم باعث تعدیل قدرت به مفهوم مورد نظر ما نشد.
وی عنوان کرد: تا اینکه نوبت به میرزا تقی خان امیرکبیر صدراعظم لایق دوران ناصری رسید که خوشبختانه امیرکبیر موفق شد، بحث تعدیل قدرت که بر پایه نظریه تفکیک حکومت از سلطنت استوار بود را پایه‌گذاری کند.
اکبری گفت: امیرکبیر نخستین کسی بود که به عنوان بنیانگذار نظریه تعدیل قدرت سیاسی در ساختار تاریخ معاصر ایران شناخته می‌شود. امیرکبیر حتی در جایی عنوان کرده است که خیال «حکومت مبتنی بر قانون اساسی» داشتم و منتظر موقعیتی برای عملی کردن آن بودم اما نگذاشتند.
وی بیان داشت: چنین اصلاحاتی بر درباریان و اشراف قاجاری گران آمد و به همین دلیل کمر به قتل امیرکبیر بستند و وی را به شهادت رساندند و بعد از آن هم اصلاحات امیرکبیر به سرانجام نرسید.
او ادامه داد: بعد از امیرکبیر، اصلاحات سیاسی نیز متوقف شد تا دوران صدراعظمی میرزا حسین خان سپهسالار که بعد از آن نیز اصلاحات ریشه‌ای متوقف گردید.
وی بیان داشت: پس از امیرکبیر، روشنفکران و متجددین آن دوران از جمله میرزا ملکم خان ناظم الدوله، میرزا فتحعلی آخوندزاده، میرزا یوسف خان مستشار الدوله و میرزا عبدالرحیم طالبوف با نظریه‌پردازی تلاش بسیاری جهت دموکراتیزه کردن ساختار قدرت کردند و تلاش آنها منجر به شکل‌گیری مجموعه‌ای در دو قسمت روشنفکری و سیاسی شد.
اکبری گفت: تلاش‌های این متجددین از یکسو و نظریات علمای بزرگی چون آخوند خراسانی، سیدمحمد طباطبائی، سیدعبداله بهبهانی، علامه نائینی و فاضل ترشیزی از سوی دیگر موجب نهادیه شدن تفکر تعدیل قدرت سیاسی در ایران و آماده کردن جامعه برای برپایی نهضت مشروطه شد.
این مدرس دانشگاه و پژوهشگر اضافه کرد: در کتاب «دموکراتیزاسیون و تعدیل قدرت سیاسی در ایران دوران قاجاریه» مفصلا به این نظریه‌پردازی ها و همچنین به عوامل و چگونگی ساختار قانون اساسی در مشروطه، نحوه شکل‌گیری نهادهایی مانند مجلس و پارلمان، اختلافاتی که میان مشروطه خواهان به وجود آمد و دلایل شکست مشروطه پرداخته شده است.
میرحامد اکبری متولد ۱۳۶۲ و دارای مدرک دکترای حقوق عمومی و مدرس دانشگاه است و کتاب «رجال بویراحمد» در سال ۱۳۸۰، «مصدق و عشایر» در سال ۱۳۸۷ و «قوانین اساسی کشورهای جهان به همراه اسناد مهم بین‌المللی» در سال ۱۳۹۰ از دیگر کتاب‌های این نویسنده به شمار می‌رود.
اکبری سوم بهمن‌ماه ۱۴۰۰ در آیین پایانی دومین جایزه کتاب سال در استان فارس با کتاب «جستاری در تاریخ حقوق عمومی ایران؛دموکراتیزاسیون و تعدیل قدرت سیاسی در ایران دوران قاجاریه» از انتشارات نوید موفق به دریافت تندیس کتاب سال و جایزه شد.
نظر شما