حرفه دامداری شهرستان گناباد با توجه به خشکسالی بی سابقه امسال حال و روز خوشی ندارد و با مشکلات بسیار مواجه است، مشکلاتی که به گفته دامداران، امان آنان را بریده و به مانع بزرگی در استمرار فعالیت این بخش تبدیل شده است.
دامداران این شهرستان به علت خشکسالی، کمبود و گرانی نهاده‌های دامی و مقرون به صرفه نبودن تولیدات در آستانه ورشکستگی قرار گرفته و ناگزیر به کشتار یا فروش دامهای مولد خود شده‌اند.
فروش دامهای مولد نیز به قدری زیاد شده که دلالان حاضر نیستند دام مولد را به قیمت مناسب خریداری کنند لذا دامدار مجبور است دام خود را با حداقل قیمت به فروش برساند.
معضل خشکسالی و کمبود شدید بارندگی علاوه بر کاهش ۵۰ درصدی محصولات زراعی آبی و کاهش ۹۰ درصدی محصولات دیم طی سالجاری، کاهش ۳۰ درصدی تولید شیر و گوشت و کاهش ۹۰ درصدی تولید علوفه در مراتع شهرستان گناباد را به همراه داشته است.
استمرار خشکسالی از یک سو و افزایش ۶۰ تا ۷۰ درصدی قیمت خوراک دام و مواد اولیه کنسانتره طی یک سال گذشته از سوی دیگر موجب شده است صنعت دامداری که نقش مهمی در اقتصاد و معیشت خانوارهای روستایی دارد با تنگناهای بسیار دست به گریبان باشد.
این در حالی است که شهرستان گناباد با برخورداری از ۳۰۰ هزار واحد دامی، ۲۸ هزار راس دام سنگین و ۱۱۰ هزار راس دام سبک، ۴۰۰ واحد گاوداری، ۱۶۰ واحد پرورش مرغ گوشتی و تخم‌گذار، ۱۲ واحد تولیدی مواد لبنی و خوراک دام و طیور و بسته بندی گوشت مرغ و ۶ کشتارگاه طیور و دام سنگین از ظرفیتهای بسیار خوبی در صنعت دام و طیور برخوردار است.
صنعت پرورش گاو شیری گناباد با بیش از ۲۰ هزار راس دام اصلی و دو رگه و تولید سالانه بالغ بر ۶۸ هزار و ۶۰۰ تن و روزانه بور متوسط ۱۸۸ تن شیر خام رتبه سوم استان خراسان رضوی را به خود اختصاص داده و تولید طیور گوشتی صنعتی هم در این شهرستان از رشد قابل توجهی برخوردار است.
گناباد با تولید سالانه ۲ هزار و ۲۰۶ تن تخم مرغ رتبه نخست، ۶۳ هزار و ۵۰۰ تن شیر رتبه دوم، ۲ هزار و ۱۵۹ تن گوشت قرمز رتبه سوم و ۱۳ هزار و ۲۱۶ تن گوشت مرغ، رتبه چهاردهم را بین شهرستانهای استان خراسان رضوی دارد.
یکی از دامداران گناباد کمبود علوفه و گرانی نهاده‌های دامی را از تنگناهای مهم دامداران این شهرستان از جمله دامداران سنتی ذکر کرد و گفت: این امر توان ادامه فعالیت را از فعالان این بخش سلب کرده است.
رسول داوودی با ابراز نگرانی از وضعیت این حرفه افزود: به ازای هر راس دام سبک ماهانه سه تا چهار کیلوگرم نهاده با قیمت یارانه ای توزیع می شود در حالی که این میزان تنها برای چهار تا پنج روز دامها کفایت می کند و دامداران مجبورند برای ۲۵ روز دیگر نهاده مورد نیاز را با قیمتهای بیشتر و از بازار آزاد خریداری کنند
وی ادامه داد: در شرایطی که دامداران سنتی گناباد به شدت در تنگنای اقتصادی قرار دارند، افزایش قیمت نهاده های دامی بار مضاعفی بر مشکلات آنان شده است.
این دامدار گفت: بخش اعظم دامداریهای شهرستان گناباد را دامداریهای سنتی تشکیل می‌دهند. به همین دلیل در توزیع نهاده های دامی به صورت یارانه ای نباید تفاوتی بین دامداران صنعتی و سنتی وجود داشته باشد و مسوولان باید با نگاه عدالت محور به هر دو این بخش توجه کنند و آنان را مورد حمایت قرار دهند.
دامدار روستای نوده پشنگ گناباد نیز گفت: این شهرستان به دلیل بافت بیابانی، مراتع بسیار فقیر دارد و در زمان ترسالی و حتی با بارندگی بسیار مطلوب نیز علوفه مراتع فقط برای سه ماه دامها کفایت می کند و دامدار باز هم با معضل کمبود نهاده دست به گریبان است و باید برای بقیه طول سال نهاده‌ها را با قیمتهای گزاف از بازار آزاد خریداری کند.
بشیر گرایلی افزود: توزیع نهاده ها با قیمتهای یارانه ای در بلند مدت موثر نیست و موجب بروز مشکلات مانند فروش نهاده های یارانه ای در بازار آزاد می شود لذا نهاده باید براساس نیاز و تقاضا بین دامداران توزیع شود.
وی ادامه داد: در توزیع نهاده ها که بر اساس هویت گذاری و پلاک کوبی دام صورت می گیرد، تعداد دامها برای استفاده از نهاده ها مشخص است و مسوولان ذیربط باید مشخص کنند که دامداران به ازای تعداد دام سبک و سنگین خود باید چه میزان شیر و گوشت تولید و روانه بازار مصرف کنند و نهاده ها هم بر اساس آن بین دامداران توزیع شود.
این دامدار گفت: ۲۰ دامداری که با تسهیلات کمیته امداد امام خمینی (ره) شروع به کار کرده و زیرساخت دامداری را فراهم کرده بودند پس از ۲ سال بدهکار و تعطیل شدند.
وی افزود: در این میان نابسامانی در توزیع نهاده های دامی یارانه ای بر حجم مشکلات افزوده است و برخی از فعالان این بخش از جمله دامداران صنعتی بیشتر از نیاز خود نهاده یارانه ای دریافت می کنند و در بازار آزاد به فروش می‌رسانند.
گرایلی ادامه داد: از ۱۵ سال گذشته به امید صرفه اقتصادی وارد عرصه دامپروری شدم و یک میلیارد ریال تسهیلات دریافت کرده و دارایی خود را در این بخش سرمایه گذاری کردم ولی انبوه مسائل و مشکلات توان ادامه کار را از من سلب کرده است.
وی گفت: طی سالهای گذشته حمایت کافی از فعالان عرصه دامداری گناباد نشده است و فقط ماهیانه چهار تا پنج کیلوگرم نهاده به صورت یارانه ای به ازای هر دام پرداخت می شود که تنها جوابگوی چهار تا پنج روز دامها است.
این دامدار افزود: یکی از دلایل مهم در تشدید مشکلات دامداران، تخصص نداشتن برخی دست اندرکاران، متولیان و تصمیم گیران در عرصه نظارت و توزیع این بخش و وجود رانت و سوء استفاده و تخلف در عرصه توزیع نهاده های دامی یارانه ای است و مجموع این مسائل موجب می شود نهاده ها به دست فعالان واقعی این بخش نرسد.
وی ادامه داد: بهترین راه برای نجات دامداری در این شهرستان تحویل نهاده بر اساس تحویل شیر می باشد.
یکی از دامداران صنعتی گناباد هم گفت: نبود توازن بین قیمت تولید و فروش شیر و گوشت و قیمت نهاده دامی دامداران را متضرر کرده است.
علی آذر افزود: گاوها در اثر کمبود یونجه و کاه آبستن نمی‌شوند و تولید شیر آنها هم کاهش یافته و اغلب گوساله ها نیز چند روز پس از تولد تلف می شوند.
وی ادامه داد: سال قبل ۲ میلیارد ریال تسهیلات با سود ۳۵ درصد دریافت کردم و با جرایمی که به آن تحمیل شده هم اکنون به ۶ میلیارد ریال افزایش یافته و به دلیل هزینه‌های سرسام آور و عدم نقدینگی در پرداخت اقساط آن به مشکل مواجه شده‌ام.
یکی دیگر از دامداران گناباد هم گفت: توزیع نهاده های دامی که با ارز ۴۲ هزار ریالی وارد کشور می شود در دست چند نفر است که باید این انحصار شکسته شود.
اسماعیل حکمتیان افزود: اگر سهمیه دام سنگین گناباد از نهاده‌های دامی با توجه به تولید شیر آنها افزایش یابد مشکل این بخش کاهش خواهد یافت.
مدیر جهاد کشاوری گناباد هم گفت: معضل خشکسالی و کاهش بیش از ۹۰ درصدی علوفه در مراتع موجب تشدید معضلات دامداران این شهرستان شده و کمبود شدید نهاده های دامی بر مجموع این مشکلات افزوده است.
نعمت غفوری با بیان اینکه میزان نهاده موجود در این شهرستان جوابگوی یک سوم دامهای سبک و سنگین آن است افزود: دامداران گنابادی این روزها حال خوشی ندارند و با ضرر و زیان بسیار ادامه فعالیت می دهند و تعداد بسیاری از دامداران به دلیل مشکلات اقتصادی برای تامین مخارج سنگین خود به ناچار مجبور به فروش دامهای خود هستند.
وی با بیان اینکه با توجه به وضعیت فعلی و کمبود شدید نهاده های دامی ۶۰ درصد دامهای موجود این شهرستان و به خصوص دامهای سبک مازاد هستند ادامه داد: مسائل و مشکلات فعالان این بخش در جلسات مختلف در سطوح شهرستانی و استانی پیگیری و به مسوولان مربوطه منعکس می شود.
مدیر جهاد کشاوری گناباد گفت: به دلیل خشکسالی‌های سالهای گذشته و خسارت‌های بسیار در بخش کشاورزی و نبود زیرساخت لازم در سایر مشاغل تعداد بسیاری از کشاورزان و افراد طی سالهای گذشته به سوی دامپروری سوق یافتند که این امر موجب توسعه بدون حد و مرز دامداری در گناباد شده است.
وی افزود: این امر در شهرستان گناباد که ۷۰ درصد نهاده های دامی مورد نیاز آن از خارج شهرستان وارد می شود موجب تشدید مشکلات دامداران شده است.
غفوری با اشاره به اعتراض دامداران مبنی بر اینکه برخی دامداری های صنعتی با فرم‌های صوری نهاده یارانه ای دریافت می کنند و در بازار آزاد به فروش می رسانند، ادامه داد: با استفاده از ظرفیتهای ناحیه مقاومت بسیج راستی آزمایی واحدهای دامداری این شهرستان در دست اجراست و دامداریهای صنعتی که پروانه دامداری را اخذ کرده ولی دام ندارند، شناسایی و به مرجع قضایی و تعزیرات حکومتی معرفی می شوند.
وی گفت: حدود ۱۰ درصد انحراف در توزیع نهاده های کشاورزی در این شهرستان وجود دارد که این مقدار دریافتی اضافه از سهمیه دامداران متخلف کسر و متخلفان به تعزیرات حکومتی معرفی می شوند و در این مورد مردم باید با ما همکاری کنند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی هم گفت: واردات انحصاری نهاده‌های دامی توسط افراد خاص بر مشکلات تامین و توزیع این بخش افزوده است.
محمد صفایی دلویی افزود: باید واردات دامی از انحصار افراد خاص خارج شده و به بقیه بازرگانان هم مجوز واردات این نهاده ها داده شود.
وی ادامه داد: دولت و وزارت جهاد کشاورزی باید اختیار واردات نهاده های دامی را به استانها واگذار کند تا هر استان خود نسبت به این مساله تصمیم گیری کرده و با افزایش نظارتهای لازم این امر را سامان دهد.
نماینده مردم گناباد و بجستان در مجلس شورای اسلامی گفت: با توجه به همجواری خراسان رضوی با ترکمنستان، می توان با بهره گیری از ظرفیت ریلی و جاده ای، نهاده های دامی مورد نیاز این منطقه را تامین کرد.
وی افزود: مشکلات امسال دامداران به علت استمرار خشکسالی، کمبود نهاده ها و افزایش قیمت آن در طول ۴۰ سال گذشته بی سابقه بوده است و دولت باید با رفع معضل انحصاری واردات و اجازه واردات گسترده، به این حوزه سر و سامان بخشد.
صفایی ابراز امیدواری کرد دولت با این اقدامات، مشکلات تولید کنندگان بخش دام را کاهش دهد تا دامداران متضرر و خسارت دیده با امید گشایش و رفع مشکلات خود، هزینه کرده و دام خود را نگه دارند و با افزایش واردات نهاده‌های دامی مشکلات آنان برطرف شود.
فرماندار گناباد نیز با اشاره به انتقال سالانه شمار زیادی دام از این شهرستان برای کشتار در دیگر نقاط استان خراسان رضوی و به خصوص مشهد، ایجاد کشتارگاه بزرگ صنعتی را از نیازهای مهم این شهرستان برشمرد.
رضا نصیری گفت: با توجه به توانایی گناباد در تولید گوشت سفید و قرمز، راه اندازی کشتارگاه صنعتی در سالهای گذشته همواره به عنوان یک نیاز احساس می شد و در ۵۰ روز گذشته با پیگیریهای مستمر یک سرمایه گذار در این زمینه اعلام آمادگی کرده و قرار شده است ظرف یک سال آینده نسبت به مکان یابی و راه اندازی این واحد اقدام کند.
مرکز شهرستان ۹۳ هزار نفری گناباد در ۲۸۷ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.
نظر شما