به گزارش ایرنا، استان قزوین با توجه به سابقه تاریخی و تمدنی خود و حضور اقوام و فرهنگ های مختلف در آن به ویژه یک دوره پایتختی آن در دوران صفویه، ظرفیت های بسیار زیادی در بازی های بومی و محلی، روستایی و سنتی دارد.
خوشبختانه در سال های اخیر اقدامات خوبی برای شناسایی و معرفی این ظرفیت های فرهنگی و سنتی استان صورت گرفته و بخشی از این میراث ناملموس ثبت و ضبط شده است.
خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) استان قزوین به منظور آشنایی با آخرین وضعیت این رشته ورزشی در استان و اقدامات صورت گرفته در این زمینه با مجید ابوالحسنی رییس هیات ورزش های روستایی و بازی های بومی و محلی استان قزوین به گفت و گو نشسته است.
ایرنا. مهمترین بازی های بومی و محلی استان که آنها را ثبت و ضبط کرده اید؟
استان قزوین از نظر تنوع قومیتی، گسترش مناطق روستایی و عشایری و تمدن شهر نشینی از استان های غنی کشور است و مدتی، پایتخت کشور بوده و دارای آثار زیادی در حوزه میراث فرهنگی است.
حضور قومیت های مختلف در مناطق استان موجب غنای فرهنگی و میراثی استان شده است تا جایی که ما چهار بازی بومی و محلی استان را ثبت ملی کرده ایم و هم اکنون دارای شناسه هستند.
بازی بریف بریف از این جمله است، همچنین کشتی پهلو به پهلو که برای اولین بار در تاریخ آن را ثبت و مسابقات استانی و ملی برای آن برگزار کردیم.
۲۰ استان از کشور در مسابقات آن به میزبانی روستای شید اصفهان حضور یافتند و برای اولین بار توانستیم آن را احیا کنیم و قزوین قهرمان مسابقات کشوری آن شد.
ورزشی بعدی احیا شده استان، ورزش حمام به حمام است و همچنین کشتی هوزوما که متعلق به منطقه الموت می باشد و ثبت ملی شد.
ثبت چهار بازی در میراث ناملموس فرهنگی کشور، رکوردی برای استان قزوین شد و همه این ورزش های ناشناخته شناسنامه دریافت کردند.
البته ما به این موضوع بسنده نکردیم و قزوین قبل از اصفهان پایگاه صفوی و پایتخت کشور بوده و به چند بازی مهم در این عصر در کتاب ها و سفرنامه های جهانگردان اشاره شده که در قزوین برگزار می شده است که برای معرفی آنها اقدام کرده ایم.
این ورزشها یکی چوگان و دیگر قپق اندازی بوده که بسیار برای معرفی کردن جای کار دارند و با هیات سوارکاری و چوگان برنامه ریزی کرده ایم و امیدواریم در اسفند یا فروردین ماه این بازی را ضبط و برای معرفی آنها اقدام کنیم، همچینن سایر بازی های مناطق را شناسایی و ثبت و ضبط کرده ایم.
ایرنا. برای معرفی بازی های بومی و محلی استان که با تهدید از بین رفتن مواجه هستند اقدامی کرده اید؟
در این زمینه اقدامات زیادی انجام داده ایم، ما به غیر از بحث های آموزشی به این نتیجه رسیدیم که باید اقدماتی را برای ضبط بازی های بومی و محلی و پخش آنها داشته باشیم.
خوشبختانه توانستیم برخی رشته ها را شناسایی کرده و برای تهیه و انتشار کلیپ های آنها با استفاده از فضای مجازی و ظرفیت رسانه ها اقدام کنیم.
برگزاری مسابقات آنلاین در دوران کرونا نیز از این جهت بود ولی کافی نیست و باید عزمی در دستگاه های اجرایی از میراث فرهنگی، فرهنگ و ارشاد و سازمان فرهنگی و ورزشی شهرداریها در این زمینه شکل گیرد.
سالها قبل در ایام عید جشنواره ملی بازی های بومی و محلی توسط سازمان فرهنگی و ورزشی شهرداری قزوین برگزار می شد که حضور خوبی در سطح ملی برای معرفی بازی های بومی و محلی استان داشتیم.
همچنین با حضور در کلاس های مربیگری و داوری سایر استان ها سعی کردیم چند بازی قزوین را به مربیان و داوران آموزش دهیم و قرار است یک بازی از قزوین در سطح کلاس داوری فدراسیون تدریس شود و این روند را ادامه خواهیم داشت.
ایرنا. آیا بازی های بومی و محلی، روستایی و سنتی موجب احیای فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی می شود؟
بله، در تشریح این موضوع باید بگویم در تعریف سرگرمی و بازی گفته اند اگر سرگرمی هدفمند شود به بازی تبدیل می شود و طبیتعا اکثر بازی ها دارای هدف هستند و در گروه سنی خاصی از خردسالی تا بزرگسالی تعریف شده اند.
بسیاری از بازی های ایرانی بعد از ورود اسلام به ایران، رنگ و بوی اسلامی گرفتند و احیای آنها نقش موثری در احیای این آداب و فرهنگ دارد.
به عنوان مثال در بسیاری از بازی های سنتی و بومی و محلی، احترام به بزرگترها تاکید می شود که گرفته از دین و فرهنگ ناب اسلامی است و با احیای این بازی ها می توانیم به تربیت درست خردسالان و نونهالان کمک کنیم، از این رو از آموزش و پرورش، کانون های پرورش فکری کودکان و نوجوانان و صدا و سیما می خواهیم در ترویج این بازی ها بیشتر کمک کنند.
ایرنا. مهمترین چالش های ورزش روستایی استان قزوین چیست؟
مهمترین چالش ورزش روستایی به تصمیم گیری و تصمیم سازی در این حوزه بر می گردد که تعریف مشخصی در خود فدراسیون ورزش های بومی و محلی و سایر فدراسیون ها در سطح وزارت کشور برای این ورزش ها دیده نشده و متولی مستقیم این موضوع مشخص نیست به گونه ای که در سال های اخیر توسعه ورزش روستاها در فدراسیون ورزش روستایی اتفاق می افتد اما متاسفانه فدراسیون های دیگر هیچ برنامه ای برای گسترش ورزش در روستاها نداشته اند و پای کار نبوده اند.
به تبع، همین موضوع نیز در استان قزوین اتفاق افتاده و با وجود اینکه می بینیم ورزش روستایی در استان روز به روز در حال گسترش است و روستاییان عزیز با ورزش های جدید و نوپا آشنا می شوند و بسیار علاقه مند و دارای پتانسیل بالا هستند ولی متاسفانه هیات های ورزشی دیگر هیچ برنامه ای در این خصوص ندارند و بعضا دست و پاگیر برنامه های ما نیز هستند.
به عنوان مثال در برگزاری مسابقات پرطرفدار فوتبال، فوتسال و والیبال که در استان انجام می شود یکی از بیشترین هزینه های ما مربوط به داوری، مربیگری و برگزاری مسابقات است که فدراسیون سال های قبل مکاتبه ای کرد که اگر روستاییان بخواهند در کلاسهای مربیگری و داوری شرکت کنند تا ۸۰ درصد هزینه ها را فدراسیون های مرتبط پرداخت می کنند که ما مکاتبه ای با هیات های پرطرفدار مربوط داشتیم که متاسفانه آنها به هیچ عنوان زیر بار نرفتند تا ما بتوانیم خودمان نیرو پرورش بدهیم و دیگر نیازی نباشد برای یک مسابقه در روستا داوری را از شهر اعزام کنیم که هزینه زیادی به دنبال دارد.
موضوع بعدی این است که ما با تاسیس خانه ورزش، چندین رشته ورزشی را به روستاها کشانده ایم و در حال حاضر ۱۹۹ خانه ورزش بالغ بر ۱۴ هزار متر مربع فضای ورزشی در روستاها با چندین رشته مختلف از دارت، تنیس روی میز، شطرنج و فوتبال دستی ایجاد کرده ایم ولی به جرات می توان گفت هیات های مرتبط حمایت های لازم را نداشته اند.
آنها با توجه به سیاست های کلان خود ورود به روستاها نکرده اند کما اینکه ما مسابقات آنها را نیز در خانه های ورزش برگزار کرده ایم و این معضل ما است که باید برطرف شود.
معضل دیگر مربوط به امکانات سخت افزاری است که به رغم تلاش های صورت گرفته برخی از روستاهای پرجمعیت استان هنوز هیچ زیرساخت و امکانات ورزشی ندارند و امیدواریم در سال های آینده با فضاسازی و ایجاد فضاهای مناسب ورزشکاران دارای استعداد در مناطق محروم به جایگاه شایسته خود برسند.
ایرنا. با افتتاح های اخیر خانه های ورزش روستایی در استان، تعداد آنها به چه مورد رسیده است؟
در روزهای اخیر هشتمین مرحله ارسال تجهیزات به خانه های ورزش روستایی با حضور مسوولان کشوری و استانی صورت گرفت که مایه دلگرمی ما شد و امیدواریم این حمایت ها همچنان تداوم یابد.
در سال های اخیر هیات ورزش های روستایی با کمک اداره کل روستایی استانداری قزوین برای شناسایی ساختمان های بدون استفاده در مناطق روستایی استان اقدام کرده تا برای تجهیز آنها به عنوان خانه های ورزش اقدام کند و امیدواریم تا پایان سال جاری تعداد خانه های ورزش روستایی استان به ۲۰۰ مورد برسد.
امروزه هیچ روستای استان با جمعیت بالای ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر نیست که فضای ورزشی در قالب خانه های ورزش نداشته باشد و برای اولین بار هم امسال المپیاد ورزش خانه های روستایی را برگزار کردیم که قرار شده نفرات برتر آنها به مسابقات کشوری اعزام شوند.
ایرنا. آیا برخی مناطق استان قزوین از نظر ورزش روستایی و بازی های بومی و محلی با سابقه و قدیمی هستند؟
بله، مناطق استان با توجه به تمدن استان دارای گستردگی خاصی هستند، مناطقی در بویین زهرا، تاکستان و طارم دارای مراسم با بازی های خاصی در نوروز و عروسی ها بوده اند.
منطقه الموت و شهر قزوین نیز دارای سبقه و تمدن غنی در این حوزه است و درصدد هستیم آنها را جمع آوری و منتشر کنیم البته قبلا دوکتاب در حوزه بازی های بومی و محلی استان چاپ شده است.
ایرنا. آیا دستگاه های اجرایی مرتبط مانند میراث فرهنگی به هیات ورزش های بومی و محلی در پاسداشت و صیانت از این ورزش ها که عجین با فرهنگ جامعه هستند، کمک می کنند؟
بله، دستگاه های میراث فرهنگی و سایر دستگاه ها همراه هستند ولی در برخی حوزه ها توقع بیشتری داریم مثلا در بازی قپق اندازی که یک بازی اصیل ایرانی است و سبقه تاریخی دارد و بزرگترین جهانگردان در عصر خود به آن پرداخته اند، ما با دستگاه های مرتبط مکاتبه کردیم ولی همراهی چندانی نداشته اند.
درحالیکه رهبر معظم انقلاب چندین بار به این موضوع اشاره و تاکید کرده اند که همه مسوولان بکوشند تا بازی های بومی و محلی احیا شود ولی چیزی که ما مشاهده کردیم بسیار کمرنگ بوده است.
ایرنا. به مهمترین برنامه های خود مانند جشنواره ها و المپیادها که برای ایجاد شادابی و نشاط در روستاها برگزار کردید اشاره کنید.
در این سالها جشنواره های مختلفی از جمله جشنواره دا برای بزرگداشت مقام مادر در چهار شهرستان به صورت استانی برگزار کردیم که در روستای قشلاق آبیک، نصرت آباد البرز، اردلان آوج، روستاهای الموت، شیداصفهان قزوین و تاکستان برگزار شد.
این جشنواره با استقبال مردم برگزار شد و اقشار مختلف جامعه پای کار آمدند.
در سالهای اخیر هم به رغم شیوع کرونا برنامه های خوبی را در سطح روستاهای استان برگزار کردیم که نقش موثری در ایجاد شادابی و نشاط میان روستاییان داشت.
نظر شما