رسانه‌های کشور ۱۴ اسفند خورشیدی به بررسی محیط زیست پرداخته اند. به‌گونه‌ای که هر کدام گزارش، یادداشت و مصاحبه‌هایی در این خصوص منتشر کرده‌اند که در ادامه بخشی از آنها رصد می‌شود.
لزوم بازخوانی عملکرد شـورای عـالی آب
روزنامه کیهان در یادداشتی به موضوع بحران آب اشاره کرد و نوشت: سرزمین ایران به تبع قرار گرفتن در حوزه تسلط کمربند پرفشار جنب حاره‌ای و احاطه شدن با دو رشته کوه زاگرس و البرز در دو سوی خود، در طول تاریخ، همواره با مسئله کمبود منابع آبی در مناطق مرکزی، شرق و جنوب خود، دست و پنجه نرم کرده است.
اختراع قنات به عنوان یکی از عجایب دنیای مهندسی، رهاورد همین مواجهه انسان ایرانی با تنگنای خشکی و کمبود آب محسوب می‌شود. کمبود بارش سال جاری و خشک بودن زمستان در بعضی از مناطق کشور، این روزها مجددا بحث بحران آب در ایران و نحوه مدیریت آن را در ردیف موضوعات داغ فضای علمی دانشگاهی و همچنین محافل سیاسی- اجتماعی قرار داده است.
انتشار مکرر تصاویر سدهای خشک یا کم‌آب در فضای مجازی، نمودی روشن از همین داغ شدن مجدد موضوع کم‌آبی در کشور است. همزمان، پیش‌بینی‌های بعضا متناقضی از روند بارشی کشور در ماه‌های باقیمانده سال آبی جاری شنیده می‌شود.
به این واقعیت مهم اما باید توجه داشت که وضعیت بارش‌ها در سال آبی کنونی چه خوب و چه بد باشد، تغییری در واقعیت بلندمدت و اقلیمی کشور ما نخواهد داشت و ما در هر صورت، باید واقعیت خشکی اقلیم در ایران را مبنای هر گونه محاسبه و برنامه‌ریزی برای مدیریت بحران آب در اکنون و آینده قرار دهیم.
به بیانی دیگر، دلخوش شدن به بارش‌های مقطعی، نباید تصویر واقعی و تجربه شده و تاریخی بحران آب در ایران را برای برنامه‌ریزان این حوزه، رسانه‌ها و مردم دچار تغییر کند. سال گذشته نیز با پیش‌بینی‌های بعضا خوش بینانه‌ای در زمینه بارش مواجه بودیم، واقعیت اما طور دیگری رقم خورد. چنان‌که طبق گزارش مرکز ملی پایش و هشدار خشکسالی کشور، از ابتدای سال آبی تازه گذشته (ابتدای مهرماه ۱۳۹۹) تا آخر شهریور۱۴۰۰، مجموع بارش‌ها به رقم ۱۴۳.۴ میلی‌متر رسیده است که در مقایسه با دوره بلندمدت که ۲۳۵.۳ میلی‌متر بارش ثبت شده دارد، کاهش ۳۹ درصدی نشان می‌دهد.
شن‌چاله‌ها به دلیل درآمدزایی دولت ایجاد شده است!
به گزارش روزنامه جوان، برخی از کلانشهرهای کشور درگیر گودال‌های بزرگی به نام شن‌چاله هستند که با کوچک‌ترین رانش زمین بناهای اطراف را می‌بلعد. این مشکل در حاشیه پایتخت اکنون دردسرساز شده‌است.
هم اکنون در غرب تهران به وسعت ۴۰۰ هکتار، گودال‌هایی بزرگ شهروندان را درگیر خود کرده‌است. حداقل ۱۲۰ هکتار از این گودال‌ها به عنوان شن‌چاله تهران نام گرفته‌است که عمقش به ۱۰۰ متر هم می‌رسد.
دستور آیت‌الله رئیسی برای لایروبی سریع خلیج گرگان
روزنامه ایران در گزارشی با اشاره به سفر رییس جمهوری به استان گلستان نوشت: نخستین برنامه آیت‌الله رئیسی در سفر به استان گلستان، بازدید از جزیره آشوراده و کانال خزینی بود که طی آن رئیس جمهور از نزدیک در جریان مشکلات توسعه این مناطق قرار گرفت.
رئیس جمهور با تأکید بر اینکه ضروری است که کانال‌های ورودی آب به این منطقه لایروبی شود، اظهارکرد: آب باید در خلیج گرگان جریان داشته باشد. مسئولان بدون فوت وقت سریعاً برای احیای خلیج گرگان اقدام کنند.
تهرانی‌ها معادل مصرف ۱.۵ میلیون نفر آب هدر می دهند
محمدرضا بختیاری مدیرعامل آبفای تهران در گفت‌وگو با روزنامه ایران مطرح کرد: تأمین آب تهران نیازمند مدیریت جدی مصرف است. تهران از نظر منابع آبی در شرایط بسیار سختی است. سال گذشته آبی یکی از بدترین سال‌های نیم قرن اخیر بود و امسال شرایط از آن هم بدتر است. به طوری که در سال آبی جاری بارش‌ها ۳۰ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل - که یکی از کم بارش‌ترین سال‌های ۵۰ سال گذشته بوده- است. با کاهش بارش‌ها میزان ذخایر آبی در سدهای پنجگانه آب شرب تهران یعنی ۵ سد امیرکبیر و طالقان در غرب تهران و ماملو، لتیان و لار کاهش داشته است. اما مسأله اینجاست که مصرف نیز از رقم ۳ میلیارد لیتر در روز (۳ میلیون متر مکعب) عبور کرده است و با شرایط منابع آبی همخوانی ندارد.
او با اشاره به اینکه هر سال از مهر تا اسفندماه مصرف آب تهران زیر ۳ میلیون مترمکعب بود، توضیح می‌دهد: «اما امسال بجز چند روز محدود، هر روز مصرف بیش از ۳ میلیون مترمکعب بوده است و این مسأله نگرانی‌هایی را در خصوص مصرف آب در فصول گرمتر شکل داده است.»
بختیاری با اشاره به اینکه مصرف کنونی آب تهران با سابقه مصرف سال‌های اخیر همخوانی ندارد، تأکید می‌کند: «این درحالی است که از نظر منابع آبی تهران در شرایط سختی قرار دارد. البته به‌دنبال ایجاد نگرانی در جامعه نیستیم اما برای تأمین پایدار آب در تهران و کاهش برداشت آب از دشت ممنوعه تهران لازم است که مشترکان مصرف خود را مدیریت کنند.»
باید جلوی ریسک‌های جدید را بگیریم
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در گفت و گو با روزنامه ایران درباره «وضعیت ایمنی ساختمان‌ها در برابر بلایای طبیعی» مطرح کرد: در ۳۰-۲۰ سال اخیر، شهرسازی از متن شهرها فاصله گرفته و به سمت حاشیه‌ها رفته است. اما ضوابط و قوانینی که باید برای توسعه شهری در حاشیه شهرها اعمال شود، وجود ندارد و اگر هم الزامی وجود داشته، بیشتر در حوزه اشتغال و ساخت مسکن برای افراد کم بضاعت بوده است. به عبارتی اولویتی برای پرداختن به بحث ایمنی در حاشیه شهرها وجود نداشته و همواره این محدوده‌ها مورد بی‌مهری و غفلت مدیران شهری و شوراها قرار گرفته است. به طوری که ساخت و سازهای بی‌ضابطه و بدون توجه به قوانین و ضوابط ایمنی در حریم شهرها نه تنها متوقف نشده که بعضاً در حاشیه شهرهایی مثل تهران، تبریز و مشهد گسترش نیز یافته است. درحالی که شوراهای شهر با این که وظیفه نظارتی دارند و مدعی حفظ حریم شهرها هستند اما سابقه خوبی از خود نشان نداده‌اند. هم اکنون هر نوع ساخت و سازی که در حاشیه تهران مثل حاشیه جاده ساوه، جنوب شهرری، غرب تهران و بخش‌هایی که بعد از رودخانه کن و شمال منطقه ۲۲ و بویژه منطقه ۲۱ انجام شده به نوعی تعرض به حریم منابع طبیعی و حریم راه‌آهن و فرودگاه محسوب می‌شود. اگر همین داستان را در حاشیه شهر مشهد هم دنبال کنیم، می‌توانیم ردپای ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم‌های ممنوعه را ببینیم. مثل منطقه‌ای که مرکز خرید الماس شرق و نمایشگاه بین‌المللی در آن ساخته شده است یا محله قاسم آباد نیز همین وضعیت را دارد. در واقع در حریم‌های شهری که باید در آنها ساخت وساز ممنوع باشد، به راحتی ساختمان‌سازی انجام می‌شود.
زلزله‌ای که بی‌خبر در راه است
در بخشی از یادداشت منتشر شده در روزنامه ایران می‌خوانیم: زلزله هر ساله تقریباً جان ۸ هزار نفر را می‌گیرد و طی ۴ هزار سال گذشته باعث مرگ حدوداً ۱۳ میلیون نفر در جهان شده است. واقعیت این است که کشور ما کشوری زلزله خیز است و طی ۴۰ سال اخیر شاهد زلزله‌های ویرانگر و هشدارهای پیاپی زمین بوده‌ایم. زلزله ۷.۴ ریشتری «رودبار و منجیل» و به دنبالش زلزله ۶.۶ ریشتری «بم» و پس از آن زلزله کرمانشاه زلزله‌هایی بودند که در تاریخ ذهن ما از زلزله ثبت و ضبط شده است. در این میان زلزله‌های کوچک و بزرگ دیگری هم به وقوع پیوسته است. فقط در همین تهران چندین بار زمین لرزیده و رعب و وحشت را در دل مردم ایجاد کرده است. همه بعد از زلزله دیگر سریع سراغ عمق و ریشتر زلزله می‌رویم. هرچه عمق کانون زلزله کمتر باشد خسارت‌ها و اثرات تخریب زلزله بیشتر خواهد شد. به طور متوسط هر زلزله یک دقیقه طول می‌کشد ولی زمان این زلزله هم بر میزان خسارت تأثیر می‌گذارد.
کارشناسان زمین‌شناسی می‌گویند کشور ما روی کمربند لرزه آلپاید واقع شده که این کمربند از شرق پرتغال شروع می‌شود و پس از گذر از جنوب اروپا و ایران و جنوب شرق آسیا تا اقیانوس آرام پیش می‌رود و طبیعی است که ۹۵ درصد زلزله‌های جهان در این منطقه به‌وجود آید. همچنین فشرده شدن فلات ایران بین صفحه عربستان از جنوب غرب و پهنه توران از شمال شرق و کوتاه شدن پوسته آن عامل بروز این زلزله‌ها می‌شود، بنابراین با فشار آوردن صفحه عربستان به صفحه اورآسیا این اتفاق رخ می‌دهد.
در این میان شاید تراکم جمعیت در شهرها و ساختمان‌های ناایمن بزرگ‌ترین خطر محسوب شوند خصوصاً در شهری مثل تهران که سالهاست کارشناسان هشدارهای جدی درباره وقوع زمین لرزه بزرگ در تهران را می‌دهند؛ زمین لرزه‌ای که هیچ خبری از وقوعش نمی‌دهد. اطراف تهران هم ما گسل‌های مشاء و کهریزک را داریم که خطرناک هستند.
پیشنهاد ویژه برای مهار ریزگردها
روزنامه همشهری در گزارشی با اشاره به هجوم ریزگردها به ۸ استان نوشتند: بخشی از ریزگردها منشا داخلی دارند و بخشی هم منشا خارجی. استاندار خوزستان با بیان اینکه طی سال های گذشته به ویژه ۲سال اخیر اقدامات زیادی برای کاهش ریزگردهای داخلی انجام شده است به همشهری می گوید: این اقدامات تاثیر نسبی داشته، اما همچنان جای کار وجود دارد. صادق خلیلیان درباره ریزگردهای خارجی نیز توضیح می دهد: در برنامه خود به هیات دولت پیشنهاد دادم یک دبیرخانه دائمی برای پیگیری موضوع ریزگردهای خارجی در وزارت امور خارجه تشکیل شود. در حال حاضر پیگیر تشکیل این دبیرخانه هستیم و قطعا همه استان های تحت تاثیر در این دبیرخانه نماینده ای خواهند داشــت. او تاکید می کند محیط زیست، وزارت امور خارجه و جهاد کشاورزی اعضای اصلی این کمیته خواهند بود، اما نقش و محور اصلی با وزارت امور خارجه است.
تا تابستان فرونشست در تهران جدی است
به گزارش ایسنا، آقامیری رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران درباره برگزاری جلسات مختلف با اساتید دانشگاه و کارشناسان در خصوص فرونشست در تهران، گفت: پدیده فرونشست در تهران و سایر کلانشهرها جدی است که این در نتیجه برداشت زیاد آبهای زیرزمینی و عدم بازه چرخانی آب است که سبب شده زمین به نوعی رطوبت مورد نیاز خود را از دست بدهد.
وی با بیان اینکه به همه اساتید دانشگاه و کارشناسان در این حوزه نامه زدیم که در جلسات شورای شهر تا بتوانیم فکری به حال فرونشست در کشور کنیم، اظهار کرد: دعوت از اساتید تنها مختص تهران نیست؛ بلکه به اساتیدی در اصفهان و همدان و سایر شهرها نیز نامه زدیم که به شورای شهر بیایند تا بتوانیم فکری به حال فرونشست کنیم.
آقامیری با بیان اینکه این مهم از طریق شورای عالی استان‌ها نیز پیگیری می‌شود، گفت: هفته آینده با اساتید دانشگاه خواجه نصیر، شریف و مسئولان وزارتخانه های نیرو و راه جلسه داریم تا فکری اساسی برای فرونشست در کشور و تهران کنیم.
جمع‌بندی
رسانه‌های صبح ایران در مطالب خود به موضوع کمبود منابع آبی در مناطق مرکزی، شرق و جنوب ایران و موضوع زلزله خیز بودن ایران پرداخته‌اند.
همچنین در رسانه‌ها با اشاره به سفر رییس جمهوری به استان گلستان به دستور آیت‌الله رئیسی برای لایروبی سریع خلیج گرگان اشاره کرده‌اند. رسانه‌ها به مصرف بالای آب شهروندان تهرانی اشاره کرده و آورده‌اند: تهرانی‌ها معادل مصرف ۱.۵ میلیون نفر آب هدر می‌دهند.
این رسانه ها با اشاره به زلزله خیز بودن ایران به وضعیت ایمنی ساختمان‌ها در برابر بلایای طبیعی اشاره کرده‌اند. همچنین در رسانه‌های صبح ایران با اشاره به برداشت زیاد آبهای زیرزمینی و عدم بازه چرخانی آب به جدی بودن پدیده فرونشست در تهران و سایر کلانشهرها، پرداخته‌اند.
نظر شما