کاری به این نداریم که قرن به قرن، آدمها اقتصادیتر شدهاند و بسیاری هم، تلاش کردهاند که فرهنگ و هنر را هم ببرند زیر سایه اقتصاد. اما واقعاش این است که فرهنگ بزرگتر از اقتصاد است و سایهنشین آن نمیتواند که باشد.
جنگهای بسیاری در جهان، حادث شده است و در کنارش هم تحریمهای بسیار، اعمال. مایی که در این نقطه جهان ایستادهایم، جراحتهای بسیار از این حوادث بر تن تاریخمان داریم و بیش از ملت دیگری میدانیم که جنگ چیست و تحریم یعنی چه. اما همچنان هستیم. همچنان پیش میرویم؛ گاهی لنگ لنگان و گاهی هروله کنان و گاهی نیز دوان. اما گفتهاند آنچه تو را از پای در نیاورد، تواناترت میکند. و ما اینک در جای درست توانایی ایستادهایم. بیشترین و ناجوانمردانه ترین تحریمها را سال هاست که بر ما تحمیل کردهاند. با این همه، فرهنگ و هنر در این سرزمین، دستخوش مشکلات اقتصادی و ارجحیتهای آب و نانی نشده است. چرا که فرهنگ، نَفَسِ روانِ انسان است.
هنر و فرهنگ، با تقوا میانهای دیرین دارد. شیعیان، قرنهاست که بر این مسیر، طی طریق کردهاند و توانستهاند که از تهدیدها و تحریمها، سربلندانه گذر کنند. هنر سترگ شبیه خوانی، خود نمونهای از تقوای هنری بود که اهالی شیعه، از آن بهره بردند و توانستند با پوشش و پرده رنگین و دلنشین هنر نمایش، جهان بینی و تفکر شیعیان را با محوریت حوادث عاشورا، به مردمان ارائه کنند. چرا اکنون نشود؟ ما نمیتوانیم؟ نمیشود؟ نمیگذارند؟ یا... چه؟
از سوی دیگر، هنر و فرهنگ رابطه تنگاتنگی با مقاومت و ایستادگی دارد. نمونهها در این عرصه، فراوان است. در اغلب جنگها و یورشها و تجاوزها، مردمی که در محاصره و تنگنای دشمن بودند با بهرهمندی از هنرهای مختلف، تاب و تحمل شان را بالا میبردند و شور مقاومت را درون خود شان افزایش میدادند. در تاریخ معاصر که نمونههای فراوانی از این تصویر و شرایط را میشود، دید. در دوران هشت ساله دفاع مقدس، موسیقی و شعر و سینما و عکس و نمایش و نقاشی، کنار هم آمدند و ایران را سرپا نگاه داشتند و شاهکار قرن را رقم زدند. در روزگار حاضر که تحریمهای بیامان، سبب آزار ایرانیان شده است، باز هم فرهنگ و هنر، میدان را خالی نکرده و با همه دشواریها و مرارتها، ایستادگی را فریاد زده است. این عرصه، هیچ گاه تحریم پذیر نبوده است و تحریمها هم نتوانسته است با پیشرفت آن مقابله کند. فرهنگ، تحریم ندارد.
واقعیت این است که فرهنگ در همه جنگها عامل پیروزی بوده است و البته خواهد بود. گر چه تواناییهای دفاعی و نظامی، عنصر غیرقابل انکار برای محافظت و عزت است اما خود همین عرصهها نیز، با فرهنگ تقویت میشود. فرهنگ، عامل انسجام، تفکر، خلاقیت، شور، تاب آوری و نیروزایی است.
در این زمانهای که ما در جنگ اقتصادی با زورمندان زمانه هستیم و ناجوانمردانه تحریممان کرده اند، با تکیه بر فرهنگ ایستادگی و هنر مقاومت، از این پیچ خطیر و دشوار تاریخی هم عبور کردهایم و آنچه که باقی مانده است سربلندی ما و روسیاهی بدخواهان است. اینک که در آستانه دورهای جدید در ایران عزیز هستیم و همداستانی فرهنگ و پدافند، سربلندی و قلهنشینی ما را تثبیت خواهد کرد.
نظر شما