به گزارش ایرنا، نان های محلی، نان شیرمال، نان بقسمات، نان کماچ کاسه‌ای و تخته‌ای و گولاچ از جمله سوغاتی های استان سمنان در زمینه نان شیرینی محسوب می شود که در ادامه معرفی این نان‌شیرینی‌ها ممکن است وسوسه خوردن این خوشمزه‌ها را در دل دو چندان کند.
کماچ سنتی کاسه ای یکی از محصولات پر طرفدار و خوش خوراک تولید سمنان است. این محصول با مواد ترکیبی آرد – روغن و شکر و ماده مخمر اصلی آب نخود تهیه و در بسته های تکی و دو تایی عرضه می شود وزن هر کدام از کماچ ها ۵۰۰ گرم می باشد و با توجه به نیاز مشتری شکرپاش و دارچین پاش می شود، که عطر و طمع را دو چندان می کند.
کماچ نوع دیگری از نان شیرینی سمنان است. در واقع مواد اولیه کماچ، با اندکی تفاوت، همان مواد بقسمات است. با این تفاوت که خمیر کماچ را در روغن ورز می‌دهند و شکر بیشتری به آن می‌زنند. قالب پختن کماچ، کاسه مسی معمولی است اما در نوع تخته‌ای نیز که بروی دیس برش می‌خورد نیز قالب دیگر کماچ می‌باشد.
در تهیه کماچ کاسه را از خمیر آماده شده نیم پر می‌کنند و در «داش» یا فر می‌گذارند، پس از پخته شدن از داش یا فر خارج می‌سازند. روی کماچ مقداری شکر و دارچین می‌پاشند. کماچ به علت داشتن روغن در اجزای خود، بیشتر از بقسمات نرم می‌ماند. کماچ در اندازه معمولی خود چهار تا پنج برابر بقسمات است. کماچ همچنان که «محمد باقر نیّری» مقایسه کرده است، از لحاظ پوکی و تردی مانند کیک تهران است:
هم کماچ است، نوع دیگر آن شکر و دارچین، بر سر آن
پوک چون نان کیک تهرانی که توان خوردنش به آسانی
در رساله چهل مجلس از تقریرات شیخ علاءالدوله سمنانی (تولد ۶۵۹، وفات ۷۳۶) از کماچ نام برده شده است «… تا شبی گرسنه بودم و از کریاس ارغون بیرون آمدم و در تاریکی، چیزی سیاه می‌بینم که افتاده، برداشتم و در کیسه نهادم، می‌بینم که پارچه کماچ سوخته است.»
بُقسَمات نوعی نان سنتی است که قدمت بیش از ۱۵۰ ساله دارد مواد تشکیل دهنده آن آرد، شکر، روغن و ماده مخمر آب نخود است و شیره توت، انگور و خرما به عنوان رو مال به نان زده می‌شود. این نان به صورت تازه و خشک درست می‌شود. بقسمات خشک قابلیت ماندگاری تا یکسال را دارد و در قدیم در جنگ سربازان از آن به عنوان ذخیره غذایی استفاده می‌کردند.
در لغتنامه دهخدا نیز درباره توضیح بقسمات آمده نوعی نان است که در تهران معروف به نان سمنانی است. این نان نوعی سوغات سمنانی‌ها محسوب می‌شود.
برای تهیه بقسمات، آرد را با مایه آب نخود خمیر می‌کنند و معمولا مختصری شکر به آن می‌زنند. پس از آماده شدن خمیر، آن را به چانه‌های کوچک تبدیل می‌سازند (این چانه‌ها بر خلاف نان‌های دیگر، پهن نمی‌شود). چانه‌ها را در کوره‌ای مخصوص به نام «داش» قرار می‌دهند و پس از پخته شدن از داش خارج می‌سازند. بقسمات، خاصه هنگام صرف صبحانه، نان شیرین مطبوعی است. در ساعات اولیه و حداکثر در نخستین روز تهیه، نرم و ترد است. پس از آن سفت و سخت می‌شود، و در این حالت آن را در داخل چای شیرین می‌زنند و می‌خورند. بقسمات خشک تا حداکثر ۶ماه قابلیت استفاده دارد. این محصول در دو سه اندازه مختلف تهیه می‌شود.
بقسمات سمنان در چهارم بهمن ماه ۱۳۹۱ در دسته صنایع دستی بعنوان میراث معنوی با شماره ۹۰۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
نان چای نام یکی دیگر از سوغاتی‌های خوشمزه سمنان است که طرفداران خاص خود را دارد. این نان در واقع همان نان بقسمات خشک شده است و تحت عنوان نان چای به فروش می‌رسد.
شیرینی خاص و خوشمزه سمنانی که برای تهیه آن از آرد، زردچوبه، شکر و دارچین استفاده می‌شود، اما کمتر می‌توان آن را در قنادی‌ها یافت و بیشتر در منازل قدیمی‌ها و برخی نانوایی‌ها درست می‌شود. پختن آن کار چندان سختی نیست اما نیاز به دستان هنرمندی دارد که جزئیات پخت که به خوشمزه‌تر شدن غذا کمک می‌کند را رعایت کنند.
یکی از دلایلی که این شیرینی در قنادی‌ها پخته و فروخته نمی‌شود این است که خوردن آن در حالی که هنوز گرم است چندین برابر بیشتر خوش‌طعم و بو است و ضمن آنکه این نوع شیرینی زود تازگی خود را از دست می‌دهد و اصطلاحاً بیات می‌شود.
البته این به معنی آن نیست که طعم خوبش به طور کلی از بین می‌رود اما بدیهی است که تازه و گرم خوردن یک شیرینی یا نان محلی دلپذیرتر از آن نوع مانده‌ی آن است. افرادی که دوست دارند یک وعده‌ی پخت گولاچ را بیشتر نگه دارند آن را در فریزر نگه می‌دارند. با این روش تازگی آن حفظ می‌شود و می‌توان آن را گرم کرد و خورد.
اندازه‌ی این شیرینی نان بستگی به سلیقه شخص دارد اما نوع معمول آن چیزی به اندازه کف دست با انگشتان است. برای تهیه گولاچ خمیر پس از فرآوری در روغن ریخته و هر دو طرف آن را سرخ می‌کنند. سپس آن را در جایی می‌گذارند که تا حد امکان روغنش گرفته شود و سپس مخلوط دارچین و شکر را روی گولاچ سرخ شده می‌ریزند. وقتی شکرهای مخلوط شده با دارچین خوش‌بو با همراهی گولاچ زیر دندان می‌رود لذت خوردن دو چندان می‌شود.
نان شیرمال یکی از نان های سنتی ایران است. شهر سمنان به داشتن این نان معروف است و اصلی ترین سوغات خوراکی شهر سمنان، نان شیرمال است. در پخت این نان از شیر به جای آب استفاده می شود و خمیر با شیر ورز داده می‌شود و به همین دلیل به نان شیر مال معروف شده است.
نان خشک سمنانی از دیگر نان‌های پرطرفدار و با قدمتی چند ۱۰۰ ساله است که بیشتر نانوایی‌های پخت نان سمنانی در منطقه آتشگاه سمنان پخت می‌شود و برای فروش نان سنتی سمنان از واحد وزنی «مَن» استفاده می شود.
نظر شما