به گزارش روز سه شنبه ایرنا، جنگ‌های زیادی در یک دهه گذشته رخ داده است؛ از آغاز جنگ در یمن در سال ۲۰۱۴میلادی با حدود ۴۰۰ هزار کشته که همچنان نیز ادامه دارد تا سوریه با بیش از ۵۰۰ هزار کشته و میلیون‌ها نفر پناهنده. جنگ‌هایی که تاثیر آن‌ها بر ژئوپلتیک آمریکای لاتین، ناچیز و یا حتی بی اثر بوده است اما بازتاب جهانی جنگ میان کی‌یف و مسکو و نفوذ روسیه در آمریکای لاتین سبب شده تا مواضع دولت‌های این منطقه در قبال این درگیری مورد توجه بسیاری از رسانه‌ها قرار گیرد.
واکنش‌های ناهمگون کشورهای آمریکای لاتین در اظهارنظرهای له و علیه مسکو بیانگر شکاف ایدئولوژی حاکم بر این گستره پهناور در نیمکره غربی است. منطقه‌ای که توصیف آن در قالب "آمریکای لاتین"، ابتدایی ترین و سطحی‌ترین تعریف از این جغرافیای متنوع است.
تارنمای اسپانیایی بی‌بی‌سی در گزارشی نوشت: بسیاری همچنان اصرار دارند آمریکای لاتین را "حیاط خلوت" آمریکا بخوانند اما حقیقت این است که مواضع این کشورها در برابر تهاجم روسیه به اوکراین نشان می‌دهد که واشنگتن از اعمال هژمونی مطلق در قبال این منطقه فاصله دارد.
تحولات اوکراین یادآور سال‌های اوج جنگ سرد و تلاش وزارت‌های خارجه آمریکا و روسیه برای جذب متحدان است. رویدادهای اوکراین، تجدید درگیری جهانی بین کاخ سفید و کرملین و چنگ و دندان نشان دادن‌های طرف‌های درگیر و رقبا برای یارگیری و صف‌کشی‌ها است.
گذشته از تحکیم روابط کشورهای مغضوب آمریکا همچون نیکاراگوئه، کوبا و ونزوئلا با روسیه، کاخ سفید حتی در چند ماه اخیر نتوانسته است مانع از دیدارهای رسمی مقامات آرژانتین، اکوادور و حتی برزیل با پوتین شود. اراده کشورهای آمریکای لاتین اعم از دوستان و دشمنان کاخ سفید در ایجاد پیوند هر چه بیشتر با روسیه دال بر این حقیقت است که روسیه به عنوان یکی از بازیگران اصلی بین‌المللی نقش‌آفرینی می‌کند، سیاست‌های واشنگتن در قالب نگاه بالا به پایین به آمریکای لاتین شکست خورده است و اینکه پایان دوران هژمونیک و آغاز عصر چندقطبی فرا رسیده است.
تارنمای شبکه تلویزیونی تله‌سور در گزارشی نوشت: هیچ کشوری در آمریکای لاتین بدون قید و شرط، خود را با مواضع روسیه در مورد عملیات ویژه نظامی این کشور در اوکراین همسو نکرد و واکنش‌ها از سوی کشورهایی چون ونزوئلا و کوبا و نیکاراگوئه تا مکزیک و کلمبیا و شیلی و برزیل بیانگر دفاع این منطقه به صورت کلی از حقوق بین‌الملل، منشور سازمان ملل، تفاهم دیپلماتیک از طریق راه‌های مسالمت‌آمیز و همچنین مذاکرات موثر در راستای تضمین امنیت، حاکمیت و صلح و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی بوده است.
اتحاد کوبا و روسیه البته که ریشه‌های عمیق تاریخی دارد اما این روزها، پیوند هر چه بیشتر کاراکاس و مسکو مورد توجه قرار گرفته است.
با گذشت بیش از ۴۸ ساعت از حمله روسیه به اوکراین، وزارت امور خارجه کوبا با صدور بیانیه‌ای، ایالات متحده را مسئول وضعیت اوکراین دانست و اعلام کرد "گسترش تدریجی ناتو به سمت مرزهای فدراسیون روسیه منجر به سناریویی با پیامدهای غیر قابل پیش‌بینی شده است که می‌شد از آن اجتناب کرد".
"میگل دیاز کانل" رئیس‌جمهوری کوبا روز دوشنبه (هفتم مارس) در صفحه توییترش در حمایت از راه‌حل دیپلماتیک "جدی، سازنده واقع‌بینانه" نوشت: ما در هر شرایطی از صلح دفاع می‌کنیم و به صراحت با استفاده از زور علیه هر کشوری مخالفیم. دیاز کانل با اشاره به اینکه کوبا کشوری است که برای بیش از ۶۰ سال از "تروریسم دولتی، تجاوز نظامی و تحریم وحشیانه رنج می‌برد" بر حمایت این جزیره کارائیب از ابزارهای صلح‌آمیز که امنیت و حاکمیت همه را تضمین می‌کند، تاکید کرد.
روسیه برای دیگر کشور آمریکای لاتین به منزله یکی از ستون‌های اصلی حمایت‌های سیاسی و نظامی و اقتصادی است؛ ونزوئلا.
همکاری‌های نظامی، اقتصادی و سیاسی مسکو و کاراکاس به اندازه‌ای نزدیک است که محکوم کردن ناتو و آمریکا به نفع مسکو توسط دولت ونزوئلا، هیچ‌کس را شگفت‌زده نکرد. از شگفتی که بگذریم، دست‌پاچگی واشنگتن در شرایط فعلی بحران اوکراین و نگرانی غربی‌ها از بستن شیرهای گاز و توقف عرضه انرژی به روی اروپا توسط ولادیمیر پوتین، هیئت آمریکایی را برای نخستین بار از سال ۲۰۱۹ از کاخ سفید راهی مقر ریاست جمهوری ونزوئلا کرد.
دولت آمریکا در چرخش ۱۸۰ درجه‌ای در سیاست واشنگتن مبنی بر به رسمیت نشناختن نیکلاس مادورو به عنوان رئیس‌جمهوری ونزوئلا، با انگیزه تامین "امنیت انرژی" روانه این کشور آمریکای جنوبی شد. (پنجم مارس/ ۱۴ اسفند)
جن ساکی سخنگوی کاخ سفید دیروز دوشنبه در نشستی مطبوعاتی گفت آمریکا "فعلا" برنامه‌ای برای واردات نفت از ونزوئلا ندارد اما به واقع باید دید نیاز جهانی به نفت ونزوئلا در میانه بحران اوکراین و تلاش آمریکا برای حفظ متحدان اروپایی خود همچون دوران جنگ سرد، تا چه اندازه دشمنی آمریکا با ونزوئلا را تلطیف خواهد کرد. باید دید برای آمریکا، روسیه دشن‌تر خواهد بود یا ونزوئلا!
"لایلا تاخِلدین" تحلیلگر بین‌المللی و استاد دانشکده مطالعات سیاسی دانشگاه بولیواری ونزوئلا به خبرگزاری اسپوتنیک گفت، آمریکا باید سر خود را پایین بیاورد و برای دستیابی به توافق بر سر نفت، دست به دامان این کشور حوزه کارائیب شود.
توافق احتمالی میان واشنگتن- کاراکاس در مسئله صادرات نفت بعد از نخستین تحریم‌های آمریکا علیه شرکت نفت دولتی ونزوئلا در سال ۲۰۱۷ خواهد بود که این کشور را از هر گونه معامله، تامین مالی و خرید قطعات یدکی یا هزینه‌های تعمیر و و نگهداری تجهیزات نفتی محروم کرده است.
دولت ایوان دوکه در کلمبیا از ابتدای روشن شدن آتش جنگ، وفاداری خود به آمریکا را به صورت تمام قد نشان داده است اما در صورت تداوم بحران در اروپای شرقی، نمی‌توان با اطمینان از عدم تغییر این موضع صحبت کرد.
کلمبیا در میانه مبارزات انتخاباتی قرار دارد و ۲۹ می (هشتم خرداد) رئیس‌جمهوری جدید تعیین خواهد شد. نظرسنجی‌های پیش از انتخابات از پیشتازی کاندیدای چپگرا خبر می‌دهد و در صورت روی کارآمدن دولتی چپگرا، تغییر در مواضع کلمبیا دور از ذهن نیست.
ایوان دوکه راستگرا، ۲۴ فوریه و بلافاصله پس از تهاجم روسیه، این اقدام را محکوم کرد و حمایت خود از دولت اوکراین را اعلام کرد. در مقابل اما گوستاوو پترو شهردار سابق بوگوتا و پیشتاز چپگرای انتخابات ریاست جمهوری کلمبیا در اظهار نظری پیرامون مسئله اوکراین تاکید کرد، کلمبیا مشکلات داخلی زیاد دارد و نمی‌تواند به هیچ وجه در مناقشه اروپا مداخله کند. وی همچنین تاکنون به صراحت تهاجم روسیه را محکوم نکرده است.
در مقابل رای ممتنع برخی کشورها از جمله نیکاراگوئه، کوبا، السالوادور و بولیوی به قطعنامه‌های علیه روسیه در سازمان ملل، برخی کشورها از جمله برزیل، مکزیک یا آرژانتین موقعیت علیه روسیه را تثبیت کرده اند با این حال ابهاماتی در این محکومیت‌ها وجود دارد.
به عنوان مثال، آندرس مانوئل لوپز اوبرادور رئیس‌جمهوری مکزیک از امتناع این کشور از اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه خبر داد و تاکید کرد این کشور می‌خواهد روابط خوب خود با "همه دولت‌های جهان" را حفظ کند. مبادلات تجاری مکزیک با روسیه در سال ۲۰۱۹ به دو میلیارد و ۱۰ میلیون دلار رسید.
در همین حال، ژائیر بولسونارو رئیس‌جمهوری برزیل که چند روز پیش از آغاز درگیری در اوکراین به دیدار ولادییر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه رفته بود، ۲۷ فوریه (هشت اسفند) اعلام کرد کشورش در جنگ "بی طرف" است. برخی مفسران و رسانه‌های برزیلی، موضع رئیس‌جمهوری را مورد بحث قرار داده اند.
دولت برزیل اعلام کرد که از "راه‌حل مذاکره" برای مدیریت بحران بین روسیه و اوکراین دفاع می‌کند.
برخی از رسانه های آرژانتینی نیز اعتراضات مشابهی را به موضع دولت خود در قبال این درگیری وارد کرده اند. وزارت خارجه آرژانتین نیز همچون برزیل، مخالفت خود با حمله روسیه را ابراز کرده است اما منتقدان آلبرتو فرناندز رئیس‌جمهو. ری این کشور معتقدند که تردیدهایی در این ابراز مخالفت دولت مشاهده می‌کنند.
"هکتور گامبینی" ستون‌نویس آرژانتینی در تاریخ ۲۸ فوریه (۹ اسفند) در روزنامه کلارین، از دوگانگی سیاست خارجی فرناندز در قبال روسیه انتقاد کرد.
با آغاز جنگ اوکراین، وزارت امور خارجه آرژانتین در بیانیه ای اعلام کرد: جمهوری آرژانتین نگرانی خود از وضعیت ایجاد شده در اوکراین را ابراز می‌کند. در این چارچوب، از همه طرف‌های درگیر می‌خواهیم تا اختلافات خود را از طریق گفت‌وگو و مطابق با اصول منشور سازان ملل متحد و حقوق بین‌الملل حل‌وفصل کند، حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات، عدم استفاده از زور بین دولت‌ها و احترام کامل به حقوق بشر را خواستاریم.
بحران اوکراین و موضع‌گیری در قبال این مسئله حتی وجب اختلاف واکنش‌ها از سوی دولت‌های چپگرای آمریکای لاتین شده است. در مقابل رویکرد دولت‌های ونزوئلا و نیکاراگوئه و کوبا، دولت تازه نفس گابریل بوریک چپگرا در شیلی قرار دارد که به شدت دولت روسیه را به دلیل حمله به اوکراین متهم کرده است. با آغاز جنگ، بوریک ۳۶ ساله اعلام کرد استفاده از زور "غیر قانونی" است. وی در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: روسیه جنگ را به عنوان ابزاری برای حل مناقشات انتخاب کرده است. ما از شیلی تهاجم به اوکراین، نقض حاکمیت آن و استفاده غیرقانونی از زور را محکوم می‌کنیم. همبستگی ما با قربانیان و تلاش‌های ما برای صلح خواهد بود.
در پایان اینکه از زمان جنگ سرد تا کنون چنین رقابتی بین مسکو و واشنگتن برای تضمین وفاداری از سوی منطقه آمریکای لاتین وجود نداشته است و این وضعیت و پیامدهای اقتصادی و سیاسی و نظامی آن متوجه این منطقه پهناور نیز خواهد بود. گذشته از شکاف‌های ژئوپلتیکی در وضع‌گیری‌های سیاسی، پیادهای اقتصادی این بحران بر آمریکای لاتین تاثیرگذار خواهد بود.
نظر شما