این جاذبه تاریخی به دلیل طبیعت بهاری اطراف آن و قرار داشتن در جاده گچساران به اهواز این روزها میزبان هموطنان علاقه مند به آشنایی با پیشینه تاریخی تمدن ایران در دوران باستان است.
این آثار در فاصله ۵۰ کیلومتری از شهر دوگنبدان به سمت بهبهان در منطقه خیر آباد و در یک کیلومتری شمال روستای ده‌وه و مسیر راه شاهی آن دوران حکایت از شکوه تمدن ایرانی در روزگاران کهن دارد.
چهارطاقه خیرآباد روزگار اردشیر بابکان در جاده ارجان به آورد شهر که دروازه تجارت ایران از خلیج فارس به جاده ابریشم بود احداث شده و پس از چند قرن رونق تجارت در کشورمان با حمله اعراب تخریب شده است.
اینجا که در تاریخ دوم اسفند سال ۱۳۲۷ به‌عنوان یکی از نخستین آثار میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد به ثبت ملی رسیده یکی از مشهورترین بناهای تاریخی این استان است.
بنای تاریخی چهارطاقه که به نام هایی چون چهاردر، چهارقاپو و چهاردروازه نیز خوانده شده با معماری کالبدی زمینه چهارگوش و پوشش گنبدی، متشکل از چهار پایه و یک طاق گنبدی بر روی آن و چهار ورودی طاق‌دار ساخته شده است.
مصالح اصلی به‌کار رفته در ساخت این بنا سنگ، گچ و لاشه است که در طول صدها سال گنبد بزرگ و حجیم بنا را حفظ کرده،گنبد این بنا به‌شکل گردچین ساخته شده و پایه‌های آن با سنگ‌های چکش‌کاری‌شده و فضای زیر گنبد با خطوط هندسی ساده تزیین شده‌اند.
در بررسی‌های باستان‌شناسی بر روی تپه‌های اطراف و در عمق حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متری تپه‌ها سوخته‌هایی بدست آمده که کارشناسان احتمال می دهند علاوه بر آتشکده برای انجام آیین های مذهبی در آن، بر فراز تپه‌ها نیز گودال‌هایی برای افروختن آتش تعبیه شده است.
چهارطاقی خیرآباد بر اثر بارندگی‌های شدید سال ۱۳۷۰ و همچنین زمین لرزه‌ای که در این سال به‌وقوع پیوست، دچار صدماتی از ناحیه پایه‌ها و بدنه شد، علاوه بر این، گذشت زمان باعث شده بود شکاف‌های بزرگی در سقف و پایه‌های بنا ایجاد شود، از این روی در شهریور ۱۳۹۰ مرمت‌گران وابسته به اداره میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد پایه‌های آن را بازسازی کرده‌اند که موجب آسیب رسیدن به آن شده‌است.
خیرآباد یا فروزک ناحیه‌ای گرمسیری با سابقه طولانی در تاریخ، واقع در جنوب غربی استان و تپه باستانی «ده‌وه» با قدمت حداقل پنج هزار سال در این محل قرار دارد.
کارشناسان میراث فرهنگی می گویند که مجموعه تاریخی خیرآباد متشکل از پل ها و چهارطاقه به منظورهای مختلف برای سهولت عبور کاروانیان در جاده ارتباطی گچساران به بهبهان احداث شده است.
آنان تاکید می کنند که چهارطاقه خیرآباد بنا به اقوال مشهور آتشکده بوده اما چون آتشکده ها در محل ها پرتردد مردم ساخته می شده است واین سازه در جاده ساخته شده به نظر می رسد برای نگهبانی احداث شده باشد.
یکی از پل های این مجموعه پل خیرآباد نام دارد که بخشی از آن باقی مانده یکی از سازه های منحصربه فرد ایران است آن طور که کارشناسان تاکید می کنند این پل برای سه منظور عبور آب، اسکان کاروان ها و تردد ساخته شده است.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گچساران می گوید: مجموعه تاریخی خیرآباد به دلیل طبیعت زیبای اطراف،وجود رودخانه خیرآباد و همچنین اهمیت آثار تاریخی آن امسال نیز چون سال های گذشته میزبان ایرانیان فرهنگ دوست بوده است.
رحیم خردمند با اشاره به اینکه گچساران دارای ۱۳۷ اثر میراث فرهنگی است تصریح کرد: بیشترین استقبال گردشگران از بناهای تاریخی این شهرستان در مجموعه تاریخی خیرآباد صورت گرفته است.
اقدام هایی برای حفاظت از این بنا
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گچساران گفت:برای حفاظت از این آثار ارزشمند عملیات اجرایی تعیین حریم اثر تاریخی تپه ده وه خیرآباد از توابع این شهرستان در سال های اخیر صورت گرفته است.
رحیم خردمند اظهار داشت: هدف از اجرای این طرح تخمین قدمت و دوره تاریخی، شناسایی آثار تاریخی احتمالی در محوطه بوده است.
وی تاکید کرد: جلوگیری از دخل و تصرف و ساخت و سازهای غیرمجاز از دیگر اهداف تغیین حریم محوطه های تاریخی این مجموعه است است.
خردمند عنوان کرد: همچنین مرمت چهارطاقی خیرآباد در سال های اخیر به صورت کارشناسی صورت گرفته است.
شهرستان گچساران در جنوب غربی کهگیلویه و بویراحمد ۱۳۷ اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی دارد.
نظر شما