به گزارش ایرنا، چهاردهم فروردین هر سال برای مناطق شمالی خراسان یک روز ویژه در تقویم ورزشی کشور محسوب می‌شود، روزی که گود چشمه زینل‌خان شهرستان اسفراین میزبان ده‌ها هزار تماشاگری است که برای نظاره کشتی با چوخه راهی این شهر می‌شوند. کشتی که ریشه در آداب و سنن اقوام ساکن در مناطق مختلف خراسان دارد و بخشی از فرهنگ آنان به شمار می‌رود. بعد از پایان این رقابت‌ها قهرمانان این کشتی با پسوند پهلوان شناخته می‌شوند و محبوبیت خاصی در بین اقشار مختلف جامعه دارند.
هر چند که در ۲ سال گذشته، کشتی با چوخه به دلیل شیوع ویروس کرونا برگزار نشد اما برگزاری آن در روز یازدهم فروردین موجب شد تا شور و هیجان بار دیگر در شهرستان اسفراین جاری شود. برگزاری این رقابت‌ها بهانه‌ای شد تا خبرنگار ایرنا پای صحبت‌های قربانعلی قائمی رییس انجمن کشتی با چوخه ایران بنشیند. قائمی در این گفت وگو، رقابت‌های کشتی با چوخه در ایام تعطیلات عید نوروز را بخشی از فرهنگ و آیین مردم خراسان دانست و گفت: این رقابت‌ها تنها جنبه ورزشی ندارد، بلکه بُعد پهلوانی آن نیز در بین مردم اهمیت خاصی دارد.
متن مشروح کامل گفت وگوی قربانعلی قائمی با خبرنگار ایرنا را در زیر می‌خوانیم.
بعد از ۲ سال شاهد برگزاری بزرگترین جشنواره بازی‌های بومی در قالب کشتی با چوخه در شهرستان اسفراین بودیم.
شیوع و فراگیری ویروس کرونا در ایران و جهان، تمام سطوح مختلف زندگی را تحت تاثیر قرار داد و ورزش نیز از این ویروس آسیب‌های زیادی دید. مسابقات کشتی با چوخه که بخشی از تفریح و فرهنگ اقوام ساکن در خراسان است در ۲ سال گذشته برگزار نشد و تدابیری نیز در دستور کار قرار گرفت تا تمرینات و مسابقات محلی آن بدون تماشاگر و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی صورت گیرد. البته این تعطیلی خدشه‌ای در علاقه مردم به کشتی ایجاد نکرد بلکه استقبال مردم از رقابت‌های امسال نشان داد این ورزش ریشه در فرهنگ آن خطه دارد.
راز محبوبیت کشتی با چوخه در چیست؟
کشتی به غیر از جنبه ورزشی، بخش از فرهنگ ایرانیان است و بسیاری از کشورهای جهان کشتی را با نام ایران می‌شناسند. ده‌ها نوع کشتی در مناطق مختلف کشور رایج است که یکی از آنها، کشتی با چوخه است. فرهنگی که مربوط به یک یا چند دهه نیست بلکه سده‌های زیادی قدمت دارد. برندگان این کشتی با نام پهلوان شناخته می‌شوند که موجب می‌شود تا قهرمانان احترام ویژه‌ای در خراسان داشته باشند. در دهه‌های گذشته پهلوانان چوخه، یار و یاور مردم بوده و در حل مشکلات نقش دارند. هم اکنون نیز مردم احترام خاصی برای این پهلوانان قائل هستند. در تعطیلات سال نو مناطقی از خراسان درگیر برگزاری این مسابقات است و می‌توانیم ایام نوروز را جشنواره کشتی با چوخه بنامیم.
چرا کشتی‌های محلی دیگر مانند با چوخه در کشور تبدیل به نماد یک منطقه یا استان نشدند؟
کشتی با نام‌های مختلف در مناطقی از ایران برگزار می‌شود اما تلاش پیشکسوتان و قهرمانان چوخه موجب شد تا امروز شاهد زنده نگه داشته شدن این ورزش سنتی باشیم. از سال ۱۳۴۲ این ورزش به صورت ملی برگزار می‌شود و نخستین دوره آن به همت زنده‌یاد منوچهر لطیف برگزار شد و تا کنون نیز ادامه دارد. در این مدت تغییرات زیادی در قوانین و شیوه برگزاری شکل گرفته اما با همت پیشکسوتان اجازه ندادیم که این تغییرات به ماهیت کشتی با چوخه صدمه بزند. نخستین دوره این کشتی با عنوان برگ زیتون طلایی برگزار شد.
به روز کردن قوانین کشتی با چوخه هیجان این رقابت را دوچندان نخواهد گرفت؟
تا کنون چند بار قوانین و مقررات این کشتی به روز شده و این کار با نظر یک یا چند نفر نبوده، بلکه شمار زیادی از پیشکسوتان در آن نقش داشتند. زمان کشتی را به ۱۰ دقیقه رساندیم در حالی که در گذشته زمان یک مبارزه آزاد بود و یک رقابت ممکن بود چند ساعت طول بکشد. زمین و اندازه آن از دیگر قوانینی بود که تغییر کرد. همچنین با توجه به شمار زیاد علاقمندان به این رشته تلاش این است که یک زمان خاص رقابت صورت گیرد و در صورت تساوی کار به وقت اضافه خواهد رفت. در بخش آموزش مربیان و داوران نیز اقداماتی انجام شده و در نهایت، توانستیم با این تغییرات کشتی با چوخه را تبدیل به یکی از رقابت‌های جذاب ایران کنیم. در کشتی با چوخه به سبک قدیم وزن معیار نبود و چوخه کار در گود حریف می‌طلبید و کشتی‌گیران در هر وزنی به مصاف هم می‌رفتند و این برای سلامت ورزشکاران نیز مضر بود. این نقیصه را اصلاح و و اکنون نیز پنج وزن برای رقابت مشخص کردیم.
هیجان در گود زینل‌خان اسفراین در دنیا بی‌نظیر است.
بله اگر بدونه اغراق بگویم مسابقات کشتی با چوخه یکی از ورزش‌های پرهوادار است و این هواداران شاید بعد از فوتبال بیشتینر تعداد را در یک ورزشگاه یا گود باشند. در هیچ کجای دنیا این تعداد از تماشاگر برای دیدن یک بازی محلی حضور ندارند. گاهی اوقات شمار حاضران در گود زینل‌خان اسفراین بیش از ۷۰ هزار نفر است. این یک ظرفیت مهم برای ورزش ایران است و باید از آن به بهترین شکل ممکن بهره برد. باید به دنبال بین‌المللی کردن این رشته باشیم و بتوانیم آن را در بین کشورهای مختلف به ویژه همسایگان که از نظر فرهنگی نزدیکی زیادی با ایران دارند، ترویج دهیم.
امکان میزبانی از ورزشکاران کشورهای حوزه جغرافیایی نوروز وجود دارد؟
تمام کشورهای همسایه اشتراکات دینی، زبانی و فرهنگی زیادی با ما دارند. تلاش برای میزبانی از این کشورها و توسعه این رشته در مناطق مختلف جهان می‌تواند، اسفراین را به مرکزی برای حضور چوخه‌کاران دنیا تبدیل کند. البته با همت سازمان تربیت بدنی آستان قدس رضوی، کارهایی انجام شده و قرار است که در خرداد ماه یک مسابقه بین‌المللی با نام جام امام رضا (ع) در شهر مشهد مقدس برگزار شود. امیدوارم آن رقابت به فرصتی برای ترویج کشتی با چوخه در کشورهای همسایه تبدیل شود. بدون شک اشتراکات فرهنگی کشورهای همسایه ایران و نزدیکی شیوه برگزاری بسیاری از کشتی‌های سنتی آن کشورها فرصتی ایجاد خواهد کرد که بتوانیم به راحتی کشتی با چوخه در کشورهای همسایه را توسعه دهیم.
فنون کشتی با چوخه می‌تواند کشتی آزاد را هیجان‌انگیز کند آیا تا کنون اقدامی برای پیاده کردن این فنون در کشتی آزاد انجام شده است؟
کشتی با چوخه بخشی از کشتی‌های پرتعداد ایرانی است و از نظر ماهیت، شماری از فنون آن با کشتی آزاد تفاوت دارد. گرفتن لباس در کشتی آزاد خطا است اما در کشتی با چوخه گرفتن لباس مشکلی ندارد. فنون کشتی با چوخه در سرپا زده می‌شود اما کشتی آزاد فنون در خاک نیز دارد. البته فنونی مانند فن لنگ کشتی با چوخه می‌تواند در کشتی آزاد پیاده شود و هر حریفی را در تله گرفتار کند. در گذشته پهلوانان خراسان این فن را به زیبایی اجرا می‌کردند. احمد وفادار، قربان محمد بهادری و ابراهیم آزمون و دیگر پهلوانان خراسان متخصص این فن بودند. فنون این رشته حتی در جودو هم کاربرد زیادی دارد و شماری از ملی‌پوشان جودو ایران از چوخه کارهای خراسان بودند.
آیا هنوز قهرمانان کشتی با چوخه در میان مردم محوبیت لازم را دارند؟
مردم خراسان قهرمانان کشتی به ویژه کشتی با چوخه را بسیار دوست دارند و حتی آنان را پهلوان خطاب می‌کنند. در گذشته این پهلوانان گره گشای مشکلات مردم بودند و حق سفره داشتند. امروزه هم پهلوانان این رشته الگو هستند. با توجه به برخی آسیب‌هایی که در سر راه یک قهرمان وجود دارد باید قهرمانان کشتی با چوخه به درستی مدیریت شوند تا به عنوان الگو به جامعه معرفی شود.
نظر شما