شب‌مانی در کرمان/ چرا پای گردشگری با ۸ اثر جهانی همچنان می‌لنگد؟

به گزارش خبرنگار ایرنا در حالی از سوی مسئولان میراث فرهنگی کرمان آمار تقریبی ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار نفری ورود مسافر و گردشگر نوروزی به این استان اعلام می شود که وقتی به تحلیل آمارها می پردازیم و به میزان اقامت این افراد می نگریم به عدد ۱۷۰ هزار نفر می رسیم که در برابر آمار ورودی به استان بسیار ناچیز است.

این آمار را بگذارید در کنار نتایج نظرسنجی انجام گرفته از گردشگرانی که نوروز امسال وارد دیار کریمان شدند و محل اقامت خود را اقوام و خویشاوندانشان برشمرده بودند.

اما واقعیت اینکه کرمان با هشت اثر ثبت جهانی بیشترین آمار آثار ثبت جهانی کشور را در بین استان ها به خود اختصاص داده و هزاران جاذبه تاریخی، طبیعی و نیز تربت پاک سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی، موقعیت ممتازی به این خطه در حوزه گردشگری بخشیده است.

ارگ بم (بزرگترین سازه خشتی جهان)، روستای دست‌کَند میمند با چندهزار سال قدمت، باغ زیبای شازده یا شاهزاده ماهان با ویژگی های منحصر به فرد باغ و معماری عمارت آن، دشت کویر لوت که قدیمی ترین درفش جهان از آن در منطقه شهداد به دست آمده، سه قنات «گوهرریز» جوپار در شهرستان کرمان، «اکبرآباد» و «قاسم آباد» در شهرستان بم و نیز روستای دارستان سیرجان و این شهرستان به عنوان خاستگاه بافت گلیم شیرکی سیرجان از آثار ثبت جهانی استان کرمان به شمار می روند.

گرچه آمارها بخوبی سخن می‌گویند اما اختلاف دیدگاهی نیز بین مسئولان دولتی میراث و فعالان گردشگری درباره میزان شب‌مانی و اقامت گردشگران نوروز وجود دارد؛ دولتی‌ها می‌گویند باوجود ۲ سال کرونا و تعطیلی مراکز اقامتی وضعیت امسال خوب بوده و آمار اقامت ها را نامناسب نمی‌دانند؛ درحالی که متولیان غیردولتی و فعالان بخش خصوصی این میزان اقامت را باوجود ظرفیت‌های گردشگری موجود، ناچیز و خلاف شان استان از حیث گردشگری می‌پندارند.

این افراد پیشنهاد می‌کنند در کنار ظرفیت‌های موجود تاریخی و گردشگری، جاذبه‌های ثانویه دست‌ساز نیز برنامه‌ریزی و هدفگذاری شود تا شاهد افزایش مدت زمان اقامت گردشگران و تبدیل دیار کریمان به مقاصد اولویت دار گردشگران باشیم.

رشد ۲۸ درصدی اقامت؛سهم ۵ درصدی از مسافران

امسال با توجه به رفع محدودیت‌های کرونایی پس از ۲ سال، مسئولان ارشد و دستگاه های ذیربط استان کرمان با تشکیل ستاد خدمات سفر از بهمن ماه سال ۱۴۰۰، پیش بینی ها و برنامه ریزی لازم را برای اقامت میهمانان و گردشگران نوروزی به این استان انجام دادند که در این زمینه ۴۹۲ مرکز اقامتی با ۱۱ هزار و ۹۶۵ تخت و سه هزار و ۷۸۲ اتاق، ایام نوروز ۱۴۰۱ برای خدمات رسانی به گردشگران و مسافران نوروزی آمده شد.

 ۳۳ هتل، ۹ هتل‌آپارتمان، ۳۸ خانه مسافر، ۳۳۴ اقامتگاه بوم‌گردی، ۲۵ مهمان‌پذیر، هفت اقامتگاه سنتی، سه زائرسرا، ۹۶ رستوران بین راهی، ۳۰ سفره‌خانه سنتی و ۳۷ مجتمع گردشگری برای خدمات رسانی در ایام نوروز در استان کرمان فعال بودند و ۱۷ پایگاه اسکان مسافران نوروزی نیز در قالب ۲۴۰ مدرسه و ۲ هزار و ۱۱۴ کلاس درس آماده شد.

آمار ورود مسافران نورزی ۱۴۰۱ طبق اعلام مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان نسبت به به قبل از سال ۹۸ حدود ۳۸.۸ درصد رشد داشت و میزان رشد اقامت در تاسیسات گردشگری نسبت به سال ۹۸ نیز  ۲۷.۱ درصد بوده است، اما اگر محاسبه کنیم حدود پنج درصد مسافران ورودی به کرمان در استان اقامت کرده‌اند که همین مساله موجب انتقادها و طرح پرسش هایی درباره چرایی بی‌میلی گردشگران برای اقامت نداشتن در کرمان بین کارشناسان گردشگری شد.

البته باید ذکر کرد بر اساس اعلام نتایج نظرسنجی نوروزی، ۴۱.۸۰ درصد از مصاحبه شوندگان میزان اقامت خود را در استان کرمان ۲ تا سه شب اعلام کرده اند، ۲۶.۲۳ درصد چهار تا پنج شب، ۱۱.۴۸ درصد بیش از پنج شب و ۲۰.۴۹ درصد یک شب اقامت خود را در استان ثبت کردند.

نکته مهمی که در بحث اقامت میهمانان نوروز ۱۴۰۱ در استان کرمان وجود دارد اینکه در پاسخ به نحوه اقامت، ۳۲.۴۸ درصد منزل آشنایان را ذکر کرده اند که باید در بحث اقامت مورد توجه قرار گیرد.

میانگین اقامت ۳ شب

مسئولان گردشگری استان بر خلاف نظرات منتقدان که به آمارهایی که از سوی همین مسئولان اعلام شده استناد می کنند، ماندگاری گردشگران در استان را با توجه به وضعیت کلی کشور تا حد زیادی رضایت بخش می دانند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان با مناسب خواندن میزان اقامت گردشگران در استان طی ایام نوروز امسال گفت: ماندگاری گردشگران امسال حدود سه شب بود و از خیلی از نقاط دیگر کشور وضعیت بهتری داشتیم و باید توجه داشته باشیم که اغلب مسافران ورودی به استان حداقل یک شب اقامت را داشتنه اند.

فریدون فعالی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در عین حال افزود: به طور کلی باید فرهنگ گردشگری در کشور و کرمان توسعه پیدا کند و تنها به روزهای اوج گردشگری محدود نشود؛ میانگین اشغال سالانه واحدهای اقامتی باید دستکم به ۶۰ درصد برسد تا سرمایه‌گذاری در این بخش سودآور و جذاب برای سرمایه‌گذاران باشد.  

وی تاکید کرد: وضعیت سفر و بازدید از اماکن گردشگری استان با توجه به رکود سفر در دوران کرونا امسال خوب بود به طوری که در بحث سفر با رشد تقریبا ۴۰ درصدی و اقامت بالای ۹۰ درصدی هتل های استان مواجه بودیم.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان اظهار داشت: با توجه به پیش بینی های انجام شده تعطیلات نوروزی امسال بدون مشکل اقامت برای مسافران و گردشگران همراه بود، اما باید اقامتگاه ها را توسعه دهیم تا در سال های آینده با مشکلی مواجه نشویم.

تلاش برای اقامت ارزان و آسان تر

وی ادامه داد: میهمانپذیران استان باید ظرفیت های خود را قوی‌تر کنند و گسترش دهند؛همچنین با توجه به اینکه محور گردشگری مقاومت هم هستیم نسبت به افزایش کمپ های اقامتی اقدام کنیم تا مسافران اقامت ارازن تر و آسان تری داشته باشند.

فعالی با اشاره به بهبود وضعیت گردشگری پس از ۲ سال سخت کرونایی تصریح کرد: باید سفرها در طول سال تداوم داشته باشد، نباید صرفا برای مواقع تعطیلی برنامه ریزی سنگین کنیم که بعد از اتمام سفرها ظرفیت های ما خالی و بلااستفاده بماند.

کرمان مقصد گردشگری همه مسافران شود

اما متولیان بخش خصوصی گردشگری استان کرمان از جمله مهمترین علت استقبال نکردن مسافران نوروزی برای اقامت در استان را ناشناخته ماندن ظرفیت های گردشگری کرمان معرفی می کنند.

رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی استان کرمان به خبرنگار ایرنا گفت: برخی گردشگران کرمان را به عنوان مقصد انتخاب نمی کنند و تنها برای عبور و رسیدن به استان های دیگر استفاده می کنند که باید تلاش کنیم این دسته از مسافران، کرمان را هم جزو مقاصد گردشگری و بازدید انتخاب کنند.

رضا بهرامی مهمترین نقطه ضعف در جذب گردشگر به کرمان را معرفی نکردن درست ظرفیت های گردشگری استان برشمرد و افزود: اگر داشته های استان کرمان در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری به جامعه هدف بدرستی شناسانده و معرفی شود حتما در سال های آینده میزان گردشگر و اقامت افزایش پیدا می کند.

برنامه های جنبی

وی با اشاره به برگزاری برنامه های جنبی مثل کنسرت در ایام تعطیلات نوروزی در اماکن گردشگری استان تصریح کرد: اجرای برنامه های فرهنگی و هنری مثل برگزاری کنسرت سالار عقیلی در ارگ بم و باغ شاهزاده ماهان که استقبال کم نظیری در نوروز امسال از آن شد، در رونق گردشگری بسیار موثر است.

رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی استان کرمان اظهار داشت: ماندگاری گردشگران امسال در ایام تعطیلات نوروز نسبت به سال های گذشته کمی افزایش داشت اما ماندگاری گردشگر را باید در تمام طول سال داشته باشیم و منحصر به دوران تعطیلات و مناسبت ها نشود.

عمده توجه به صنعت، معدن و کشاورزی است

وی با بیان اینکه در استان کرمان اغلب به بخش های صنعت، معدن و کشاورزی توجه می شود تاکید کرد: با وجود هشت اثر جهانی و آثار فراوان ملی و جاذبه های گردشگری، باید به حوزه گردشگری با نگاه جدید توجه کنیم و مثل سایر استان های گردشگرپذیر این بخش ویژه دیده شود.

بهرامی ادامه داد: شرکت های صنعتی و معدنی بزرگی در استان کرمان فعالیت دارند که می توانند بخشی از درآمد خود را صرف حمایت، توسعه و معرفی ظرفیت های گردشگری استان کنند و اگر بتوانیم برنامه مدون و پشتیبانی خوبی از این بخش داشته باشیم طی ۲ تا سه سال آینده یکی از استان های مقصد گردشگری کشور خواهیم شد.

وی گفت: فضای مجازی امروز گسترش زیادی دارد و تولید محتوا برای شناساندن گردشگری استان کرمان باید در دستور کار قرار گیرد که این مساله نیاز به برنامه ریزی، بودجه و حمایت دارد.

رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تصریح کرد: رسانه ها بهتر و بیشتر می توانند به جاذبه های استان کرمان بپردازند، ضمن آنگه فرهنگ گردشگری در میان مردم کرمان نیز حتما ارتقا پیدا کند تا اقتصاد گردشگری جایگزین دیگر بخش های غیرمولد شود.

جذب گردشگر هم اولویت باشد

وی ادامه داد: زیرساخت‌های گردشگری در طول سال‌های گذشته در استان کرمان بهتر شده است، اما مهمتر از زیرساخت ها باید مساله جذب گردشگر به استان در اولویت قرار داشته باشد که راهکارهایی نظیر معرفی جاذبه ها، تبلیغات وسیع، هدفمند و ایجاد جاذبه های جنبی برای گردشگران و غیره حتما اجرا شود.

جاذبه‌های ثانویه برای ماندگاری گردشگر

سخن بر سر وضعیت گردشگری کرمان درحالی است که مراکز اقامتی بویژه هتل‌های استان کرمان روزهای شلوغی را بخصوص در ایام ابتدایی سال پشت سر گذاشتند، هر چند اقامت مستمر و طولانی مدت گردشگران هدف اصی  این صنف حوزه گردشگری است.

رییس جامعه حرفه‌ای هتلداران استان کرمان با اشاره به ماندگاری کم گردشگران در استان کرمان ادامه داد: ما نتوانسته ایم استان کرمان را به عنوان مقصد اصلی گردشگری معرفی کنیم که اگر این مساله بخوبی انجام شود حتما میزان سفر و ماندگاری گردشگر افزایش پیدا می کند.

جاوید سبحانی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه استان کرمان معبر و محور گذر مسافران از نقاط مختلف کشور است افزود: در تمامی استان ها و نقاط کشور، مساله عبور گردشگر وجود دارد اما ما باید زیرساخت ها را تقویت کنیم و مراکز اقامتی مناسب برای همه اقشار و هتل های استاندارد را در تمامی شهرستان های استان برای جذب و ماندگاری گردشگر داشته باشیم.  

توانمندسازی محیطی

وی ادامه داد: همچنین برای ماندگاری بیشتر مسافران و گردشگران در کرمان باید توانمند سازی محیطی انجام شود و در کنار بناهای ثبت جهانی و ملی، جاذبه های ثانویه و انسان‌ساخت نیز ساخته شود و برگزاری برنامه های فرهنگی و هنری نیز بویژه در ایام تعطیلات و مناسبت ها به ماندن گردشگران کمک زیادی می کند.

سبحانی تصریح کرد: با توجه به اینکه مزار شهید سلیمانی در کرمان ظرفیت جدید گردشگری تعریف شده است، باید الزامات گردشگری مقاومت و راهیان نور در کرمان ایجاد و رعایت شود.

به گزارش ایرنا شاید پس از دوره وقفه ۲ ساله حضور و اقامت مسافران  نوروزی در کرمان امیدبخش و اندکی راضی کننده باشد، اما آمارهای حجم ورودی مسافر و اقامت بسیار کمتر آنان در نوروز خود تلنگری است تا ببینیم وضعیت اقامت گردشگران یا مقصد سفر بودن در کرمان با توجه به ظرفیت های گردشگری منحصر به فرد این خطه اصلا در شان دیار کریمان نیست.

فرهنگ سازی میزبانی از گردشگری که باید در همه ادارات و صنوف جاری و ساری باشد در کنار معرفی صحیح جاذبه ها و فراهم کردن گردشگری ارزان و آسان، نه تنها در ایام اوج گردشگری بلکه حضور مسافران و گردشگران در طول سال را تضمین می کند و می تواند درآمدهای پایدار و مطمئنی را نصیب این خطه کند.

یادمان باشد توسعه گردشگری هم اشتغال و افزایش درآمدها را به دنبال دارد و هم مشکلاتی مانند آلایندگی زیست محیطی، مصرف بالای آب و دیگر گرفتاری هایی که این روزها استان کرمان را درگیر خود کرده ندارد؛ پس ضرورت دارد مدیران تصمیم گیر استان نیز به جای آنکه بیشتر تمرکز خود را بر معدن و کشاورزی بگذارند، باور کنند که راه هایی برای توسعه عملیاتی گردشگری وجود دارد.