خدایا! مرا از لغزش‌ها و گناهان دور بدار

پیامبر اکرم (ص) در هفتمین روز از ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: اَللّهُمَّ أَعِنِّی فِیهِ عَلَی صِیامِهِ وَ قِیامِهِ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ هَفَوَاتِهِ وَ آثَامِهِ وَ ارْزُقْنِی فِیهِ ذِکرَک بِدَوَامِهِ بِتَوْفِیقِک یا هَادِی الْمُضِلِّینَ یعنی خدایا مرا در این ماه بر روزه و شب زنده‌داریش یاری ده، و از لغزش‌ها و گناهان دورم بدار، و ذکرت را همواره روزی‌ام کن، به توفیقت‌ ای راهنمای گمراهان

حجت الاسلام حسن عامری استاد حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم (ع) به خبرنگار معارف ایرنا گفت: در دعای این روز از خدا می‌خواهیم تا ما را برای روزه داری و شب زنده داری توفیق دهد و در نتیجه بتوانیم توفیق صیام و قیام را در این ماه داشته باشیم ولی باید توجه کنیم که در دام لغزش‌ها و گناهان نیافتیم. چون لغزش‌ها شامل مواردی است که انسان هنوز به مرحله گناه نرسیده است. مانند مواردی که انسان حسادت می کند.

وی افزود: البته همانگونه که در روایات آمده، ممکن است در چنین مواردی برای انسان گناهی نوشته نشود ولی باید بدانیم حسادت یک لغزش‌گاه است که آدمی را به ورطه گناه می‌کشاند. کینه نیز یکی از لغزشگاه هاست که باید مورد توجه قرار داد. البته یکی از خصوصیات انسان، غضب است ولی همین غضب لغزشگاهی است که اگر موجب ظلم به دیگران شود همین لغزشگاه به گناه تبدیل می شود. لذا پیامبر اکرم (ص) در ابتدا از خدا خواسته تا او را لغزش ها حفظ و سپس از گناهان دور کند.

عامری ادامه داد: آنگاه در دعا از خدا می‌خواهیم که تداوم یاد خودش را روزی ما کند و امام صادق (ع) فرمود هر گاه خواستیم کاری انجام دهیم، بدانیم خدا حکمی دارد و لذا باید به دنبال حکم الهی برویم و مواظب باشیم که خلاف فرمان الهی کاری انجام ندهیم. در پایان دعای روز هفتم از خدا می خواهیم تا به ما توفیق عنایت کند. چون گاهی به دلیل غفلت از عظمت این عبادت ها غافل می شویم. مثلا می دانیم که خواندن سه مرتبه سوره توحید مانند آن است که تمام قرآن را خوانده باشیم ولی از همین مساله نیز غفلت می کنیم. چون توفیق نداریم و لذا توفیق را باید از خدا بخواهیم؛ خدایی که هدایتگر گمراهان است.

برخی نیز معتقدند مقدمه هر کار نیک، عنایت الهی است و به سرانجام رساندن آن کار نیک نیز به دست خداست. حجت الاسلام علی‌رضا شاه فضل قمصری به خبرنگار معارف ایرنا گفت: در این دعا از خدا می خواهیم تا به ما توفیق روزه داری و اقامه نماز عنایت فرماید. از نگاه دینی انجام هر کار خیر مقدمه ای دارد که عبارت از کمک و عنایت الهی است و تا خدا به انسان کمک نکند و اجازه عمل خیر ندهد، انسان نمی تواند وارد کار خیر شود. همچنین هنگامی که انسان وارد کار خیر می شود تا زمانی که خدا به او کمک نکند، نمی تواند آن کار را ادامه دهد و به سر انجام برساند.

وی افزود: اینکه ما گاهی کارهای خیر را حاصل تلاش و کوشش خودمان می دانیم، یک نگاه ظاهری و غیر واقعی است و حقیقت این است که بگوییم لا حول و لا قوه الا بالله یعنی هیچ نیرو و تلاشی نیست مگر اینکه متصل به خداست. بر همین اساس قبل از انجام کار خیر باید از خدا مدد بطلبیم و بعد از انجام کار خیر نیز از خدا تشکر کنیم که توفیق چنین عمل نیکی را به ما داده است. 
این کارشناس مذهبی ادامه داد: در فراز دیگر از خدا می خواهیم تا ما را از لغزش ها و گناهان در این ماه دور دارد. آنچه در انجام عمل خیر بیان شد که جز با توفیق الهی نمی توان کار خیر انجام داد در ترک گناه نیز مطرح است. یعنی اگر خدا انسان را به حال خود بگذارد، انسان به سمت گناه و فساد سوق داده می شود و شخص با تکیه بر توان خود نمی تواند از گناه اجتناب کند.

وی با استناد به آیه ۳۳ سوره یوسف گفت: حضرت یوسف به خدا می گوید اگر تو نیرنگ زنان مصر را از من بر نگردانی، من به آنها تمایل پیدا خواهم کرد. ماه رمضان فرصتی است تا ما به خدا اعلام کنیم آمادگی داریم به جرگه بندگی تو وارد شویم و اگر تو به ما عنایت کنی، هم گناه را ترک خواهیم کرد و هم عمل خیر را به انجام خواهیم رساند.
شاه فضل افزود: در سومین فراز این دعا از خدا می خواهیم توفیق ذکر دائم را به ما عنایت بفرماید. برای رسیدن به این خواسته ها با این نام خدا را صدا می زنیم که او هدایت کننده گمراهان است. ذکر دائم یکی از توفیقاتی است که در قرآن کریم به آن سفارش شده است.

این حافظ قرآن با اشاره به آیه ۱۹۱ سوره آل عمران گفت: در چند جای قرآن ذکر خدا در حالت های ایستاده، نشسته و خوابیده سفارش شده است. برخی از بزرگان به ذکر دائم توصیه داشته و تاکید می کردند گمان نکنید بدون ذکر دائم بتوانید در خودسازی به جای قابل ذکری برسید. ویژگی ماه رمضان این است که نفَس انسان در این ماه و حتی خواب انسان عبادت است.