جدیت دولت سیزدهم بر ابطال مصوبه ضد محیط‌زیستی در میانکاله

به نظر می رسد بالاخره بعد از یک ماه کش و قوس های فراوان میانکاله آرام گرفته است، سازمان حفاظت محیط زیست روزگذشته در نامه ای به مدیر عامل شرکت پتروشیمی امیرآباد مازندران، توقف اجرای پروژه پتروشیمی در تالاب بین المللی میانکاله را اعلام کرد، البته در این نامه آمده که اگر قرار است مجوزی برای این طرح صادر شود باید مطالعات تکمیلی انجام و مورد تایید این سازمان قرار گیرد.

دقیقا ۲۳ اسفندماه سال گذشته بود خبری شوک برانگیز منتشر شد که دوستدران محیط زیست را شگفت زده کرد، خبر کوتاه اما پرسروصدا بود؛ کلنگ پتروشیمی در میانکاله به زمین زده شد، صدای به زمین خوردن این کلنگ به حدی بلند بود که تا به امروز هنوز زنگ آن در گوش ها شنیده ها می شود، این صدا دوستداران محیط زیست و برخی از هنرمندان را به منطقه کشاند و در حمایت از نفس کشیدن تالاب بین المللی میانکاله و توقف پروژه پتروشیمی پلاکارد به دست گرفتند و با توقف اجرای این طرح، حفظ حیات تالاب را خواهان شدند.

در واقع سرعت عمل در آغاز کار به ویژه در روزهای تعطیلات نوروز، باعث شد تا جامعه محلی و دوستداران محیط زیست در سراسر کشور دست به کار شوند به طوری که کارزاری با عنوان درخواست توقف احداث پتروشیمی در تالاب بین‌المللی میانکاله و  هشتگ #پروژه پتروشیمی میانکاله رامتوقف_کنید راه افتاد که در آن از وزیر نفت و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خواسته شد که از ساخت پتروشیمی در حریم میانکاله جلوگیری کنند.

دو روز پیش رییس جمهوری به رئیس سازمان محیط زیست دستور توقف پروژه احداث پتروشیمی در میانکاله را داد، از این رو ابطال مصوبه دولت قبل درباره این پروژه در دستور کار هیات وزیران قرار گرفته و به زودی پرونده آن برای همیشه بسته خواهد شد.

همچنین علی سلاجقه رییس سازمان حفاظت محیط زیست در نامه ای به استانداران از آنها خواست در سفرهای استانی از کلنگ زنی و افتتاح پروژه‌های بدون مجوز ارزیابی محیط‌زیستی جلوگیری شود. 

سلاجقه در این نامه‌ از استانداران خواست با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری که فرمودند: مسأله محیط‌زیست یا حفظ منابع طبیعی برای ما مسأله ای تجملاتی و درجه‌ دو نیست، یک مسأله حیاتی است، در تلاش ما برای توسعه کشور، اولویت باید در این بخش باشد و همچنین ضمن تأکید ریاست جمهوری که بیان داشت؛ توسعه فرع بر محیط‌زیست است و آثار و پیامدهای زیست‌محیطی از فعالیت پروژه‌های بزرگ عمرانی و کلان اقتصادی کشور بدون اخذ مجوز زیست‌محیطی جلوگیری شود.

رییس جمهوری به رئیس سازمان محیط زیست دستور توقف پروژه احداث پتروشیمی در میانکاله را داد، از این رو ابطال مصوبه دولت قبل درباره این پروژه در دستور کار هیات وزیران قرار گرفته و به زودی پرونده آن برای همیشه بسته خواهد شدوی افزود: در سنوات قبل و با فشارهای نامتعارف و بخشی نگری محض اجرایی شده، نه‌تنها منجر به تحقق آمایش سرزمین و توسعه پایدار نگردید، بلکه به دلیل آلودگی‌ها و تخریب‌های غیر قابل‌ جبران، به پدیده ضد توسعه تبدیل و نیز اثرات زیانبار آن در تشدید بحران‌های زیست‌ محیطی و نارضایتی عمومی جامعه را برانگیخته است.

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست خاطرنشان کرد: برای پرهیز از بروز مشکلات آتی و قطع زنجیره شروع پروژه بدون مجوزهای قانونی از جمله مجوز سازمان حفاظت محیط‌زیست تحت عنوان مجوز ارزیابی زیست‌محیطی، از کلنگ زنی و افتتاح پروژه‌ها توسط مقامات ارشد کشوری که عموماً در سفرهای استانی اتفاق می‌افتد، قویاً اجتناب شود.

این نامه یعنی خط بطلانی بر زیاده خواهی برخی مسوولان و نمایندگان در بخش های مختلف که شاید برای جمع آوری رای و آسوده خاطر بودن از پیروزی در دوره های بعدی دست به اقداماتی می زنند که نه فقط به ضرر محیط زیست است بلکه در آینده نه چندان دور دود آن به چشم خودمان و فرزندانمان می رود.

علی سلاجقه بعد از کلنگ زنی این طرح گفته بود که آن را قبول ندارد و چون گزارش ارزیابی محیط زیستی ندارد از این رو به نظر ما کلنگی هم به زمین زده نشده است، وی به ایرنا گفته بود که گاهی فشار نمایندگان مجلس برای ما عجیب است، مجوز محیط زیستی این طرح گرفته نشده، اما نماینده محترم از من می‌خواهد که کلنگ‌زنی انجام شود، به هر شکل کلنگ زده شد، اما از دید ما کلنگی که برای این پروژه به زمین زده شد مورد تایید نیست در واقع معتقدیم کلنگی به زمین زده نشده است.

در ۱۸ دی ماه سال ۱۴۰۰ جلسه ای با عنوان  بررسی مشکلات تاسیس پتروشیمی در میانکاله تشکیل شد که خروجی آن در ۴ بند خلاصه می شود، اول اینکه از نظر سازمان حفاظت محیط زیست تخصیص زمین، آب و خوراک برای این پتروشیمی بلامانع بوده، مجوز اولیه صادر می‌شود، دوم پس از اخذ زمین، همزمان با آغاز عملیات احداث پتروشیمی جزییات مطالعه مشاوره های پروژه در حوزه زیست محیطی جهت بررسی و اعلام نظر به سازمان محیط زیست تحویل می شود، سوم سازمان محیط زیست مشاوران ذیصلاح برای مطالعه و اعلام نظر درباره مسائل زیست محیطی این پروژه را حداکثر تا ۱۰ روز به شرکت پتروشیمی و سرمایه گذار معرفی خواهد کرد و چهارم بلافاصله پس از آمادگی پروژه برای شروع جلسه ای جهت ادامه مراحل در مجلس شورای اسلامی تشکیل خواهد شد.

این صورتجلسه به امضای نیکزاد، باقرزاده نماینده بابلسر، شریعتی نماینده بهشهر و سعادتی نماینده بابل رسیده بود، این در حالی است که حتی علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت در جلسه ۱۶ فروردین ۱۴۰۱ دراین باره گفته بود: در دولت مردمی شروع هرگونه توسعه‌یافتگی و فعالیت‌های عمرانی، صنعتی و معدنی منوط و مشروط به اخذ مجوزهای قانونی لازم از جمله مجوزهای زیست‌ محیطی است و توسعه عمرانی فرع بر صیانت از محیط زیست است.

سخنگوی دولت ضمن قدردانی از حساسیت افکار عمومی در این زمینه گفت: مصوبه احداث پتروشیمی میانکاله مربوط به هیئت وزیران در دولت گذشته یعنی اسفندماه سال ۹۹ بوده و  اجرای این پروژه منوط به دریافت مجوز محیط زیستی خواهد بود.

با وجود این نامه ها و تاکیدات بر توقف چنین طرح هایی حال باید دید که علت پافشاری بر اجرای طرح پتروشیمی میانکاله چیست و منافع چه کسانی در میان است؟ در واقع طرح پتروشیمی میانکاله در دولت دوازدهم و در جلسه ۱۷ اسفند ۱۳۹۹ به پیشنهاد وزارت نفت و با ادعای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای رفع نیاز صنایع پایین دستی پتروشیمی، ایجاد اشتغال پایدار و با رویکرد آمایش سرزمینی از طریق اجرای طرح‌های پیشبران صنعت پتروشیمی و نیز با تأکید بر تکمیل زنجیره ارزش متانول - پروپیلن به استناد اصل ۱۳۸ قانون اساسی، مصوب شد. در واقع بهانه آنها برای اجرای این طرح ایجاد اشتغال است.

این در حالی است که کارشناسان معتقدند این طرح نه تنها اشتغالی ایجاد نمی کند بلکه دامداران آن منطقه را که برای چرای دام های خود از مراتع حسین آباد استفاده می کنند را هم بیکار و دچار مشکل می کند. کارشناسان معتقدند که صنعت پتروشیمی یک صنعت فرایندی است و انسان در آن نقش کمی ایفا می کند، بنابراین ظرفیت اشتغال زایی بالایی ندارد، سرانه ایجاد هر شغل در صنعت پتروشیمی به طور میانگین بالای ۵ میلیارد تومان است این در حالی است که در صنایع دیگر در حال حاضر این رقم کمتر از ۳۰۰ میلیون تومان و در صنایع کوچک و خرد کمتر از ۱۵۰ میلیون تومان است.

صنعت پتروشیمی یک صنعت فرایندی است و انسان در آن نقش کمی ایفا می کند، بنابراین ظرفیت اشتغال زایی بالایی نداردهمچنین تجربه واحدهای پتروشیمی در کشور نشان داده است که افراد جذب شده در پروژه های ایجاد واحد پتروشیمی و همین طور نیروی کار جذب شده در مرحله استقرار معمولا از نیروی بومی نیستند، بنابراین ایجاد واحد مورد نظر در میانکاله در بهترین حالت هم تاثیری بر وضعیت اشتغال منطقه ندارد، تجربه واحدهای پتروشیمی در مناطق مختلف کشور نشان می دهد که استقرار این واحدها به طور مستقیم و غیرمستقیم سبب تخریب و اضمحلال برخی کسب و کارهای سنتی موجود در مناطق می شود، به عنوان مثال آلودگی آبهای ساحلی در ماهشهر تاثیر جدی بر صنعت ماهیگیری سنتی در سواحل آن داشته است بنابراین چنین سرنوشتی برای اهالی بومی منطقه میانکاله در صورت ایجاد این پتروشیمی دور از انتظار نیست.

با تمام اینها حتی برخی رسانه ها خواستند این مساله را به گردن دولت سیزدهم بیندازند که بر این اساس از قول محمد درویش یکی از فعالان محیط زیست اجرای این طرح را به رییس جمهوری منتسب کرده بودند که درویش در گفت و گو با خبرنگار ایرنا آنرا تکذیب کرد و گفت: من هرگز نگفتم که رییس جمهور دستور ساخت پتروشیمی را در منطقه میانکاله داده است و اخبار منتشر شده در این خصوص از قول من در برخی رسانه‌ها کذب است. این در حالی است که رییس جمهوری در هیات دولت مخالفت خود را با این طرح اعلام کرده بود و گفته بود اگر خلاف است چرا کلنگ آن به زمین زده شد و به سازمان محیط زیست دستور داده بود تا موضوع را پیگیری کند.

حال با تمام این فراز و نشیب ها و دستورات اکید بر متوقف شدن این طرح باید دید چه کسانی و چرا بر اجرای این طرح اصرار دارند؟

۹۰۱۴