خدایا! راهم را به سوی خودت نزدیک کن

پیامبر اکرم (ص) در بیست و هشتمین روز از ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: اَللّهُمَّ وَفِّرْ حَظِّی فِیهِ مِنَ النَّوَافِلِ وَ أَکرِمْنِی فِیهِ بِإِحْضَارِ الْمَسَائِلِ وَ قَرِّبْ فِیهِ وَسِیلَتِی إِلَیک مِنْ بَینِ الْوَسَائِلِ یا مَنْ لایشْغَلُهُ إِلْحَاحُ الْمُلِحِّینَ. خدایا بهره‌ام را در این ماه از مستحبات فراوان کن و مرا با تحقق درخواست‌ها اکرام فرما و از میان راه‌ها، راهم را به سویت نزدیک گردان، ای که پافشاری مردمان مشغولش نسازد.

حجت الاسلام حسن عامری استاد حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم (ع) گفت: اگر مراتبی که در دعاهای روزهای بیست و ششم و بیست و هفتم ماه مبارک رمضان آمده، برای انسان محقق شود، آنگاه از برکات آن مانند نوافل بهره مند خواهد شد. البته نوافل در احکام یک معنا دارد و آن عبارت از عبادت مستحب است. مثلا می گوییم نمازهای فریضه و نافله یا روزه های واجب و مستحب. لذا در دعای امروز از خدا می خواهیم که نتیجه قبولی دعای ما در روزهای بیست و ششم و بیست و هفتم این باشد که بهره ما از نوافل زیاد شود. مثلا توفیق نماز شب پیدا کنیم و بتوانیم نافله های دیگر را بجا آوریم ولی معنای دیگر نافله آن است که فضل های مضاعف الهی به بندگان خالص اختصاص پیدا کند.  

وی افزود: هر عمل انسان، در نزد پروردگار با توجه نیت، رتبه بندی می شود. یعنی اگر عمل خالصی داشته باشیم، اجر و پاداش آن نیز مراتبی دارد. چون ممکن است عمل خالص ما یک پاداش داشته باشد ولی از طرف دیگر ممکن است فضل الهی شامل حال انسان شود و پاداش اضافه و بیشتر آن در فراوانی و برکت نمایان شود.

این کارشناس مذهبی اضافه کرد: به عبارت دیگر می گوییم خدایا تو پاداش هر عملی را می دهی و اجر محسنین را ضایع نمی کنی ولی چه خوب است بهره مرا برای عملم به صورت چند برابری و مضاعف عنایت کنی. به همین دلیل گاهی یک عمل کوچک در زندگی انسان آثار و برکات فراوانی دارد که این موضوع، آثار همان نوافل است و اگر خدا به انسان عنایت کند، ممکن است آن نوافل از اجر و مزد اولیه بیشتر باشد. شاید در روایت قدسی که خدا، خودش را پاداش روزه داری قرار داده همین معنا متصور باشد. یعنی پاداش عمل روزه دار به اندازه ای است که هیچ چیز دیگری نمی تواند به عنوان اجر و مزد آن قرار داده شود.

نوافل از نگاه برخی همان نمازهای مستحب است که در این دعا آمده است: حجت الاسلام علی‌رضا شاه‌فضل قمصری گفت: در این دعا از خدا می خواهیم بهره ما را از نمازهای مستحبی زیاد کند و به ما توفیق دهد بتوانیم این نمازها را بیشتر بخوانیم. خداوند متعال در طول شبانه روز ۱۷ رکعت نماز واجب و دو برابر آن یعنی ۳۴ رکعت نماز مستحبی برای مسلمانان مقرر داشته است که به نمازهای مستحبی، نوافل نیز گفته می شود.

وی افزود: این نمازها به منظور کسب ثواب و جبران ضعف های نمازهای واجب معرفی شده است. انس گرفتن با نمازهای مستحبی آثار و برکات زیادی دارد و نماز شب از میان نمازهای مستحبی بیشتر مورد تاکید قرار گرفته و آثار فراوانی برای آن ذکر شده است. از جمله آثار نمازهای نافله می توان به بخشش گناهان، افزایش روزی و طول عمر اشاره کرد. ماه رمضان فرصت مناسبی برای خواندن این نمازها به ویژه نماز شب است. چون انسان در سحر برای صرف سحری بیدار است و می تواند بخشی از وقت سحر را به خواندن نماز شب اختصاص دهد. امید است انس با این نمازها در ماه رمضان مقدمه ای برای ادامه دادن نماز شب در بعد از ماه مبارک رمضان باشد.

وی اضافه کرد: در دومین فراز از خدا می خواهیم به ما عنایت فرموده و درخواست های ما را در این ماه اجابت کند. در اینکه خدا قادر است حاجت های انسان ها را بدهد، شکی نیست اما اینکه گاهی دعاهای ما مستجاب نمی شود، دلائل متعددی دارد. مثلا شاید آن درخواست به مصلحت ما نیست یا اینکه دعای ما به خاطر گناهانی که مرتکب شده ایم، مستجاب نمی شود.

شاه فضل افزود: در ماه مبارک رمضان شرایطی برای انسان فراهم می شود که خدا دعاهای او را به استجابت نزدیک می کند. اولا در این ماه مهمان خدا هستیم، ثانیا عبادت مهمی مانند روزه باعث نزدیکی انسان به خدا می شود و زمینه را برای استجابت دعا فراهم می کند، ثالثا تلاوت قرآن در این ماه ثواب فراوانی دارد و کسانی که در این ماه توفیق تلاوت قرآن دارند، خداوند بیشتر به آنها توجه می کند. رابعا وجود شب های قدر و ارزشمندی این شب ها باعث می شود انسان به استجابت دعا نزدیک شود. علاوه بر اینها ماه رمضان ماه استجابت دعاست و دعاهای انسان ها به استجابت نزدیک است. در این فراز دعا از خدا می خواهیم دعاهای ما را اجابت نموده و به این وسیله موجبات رحمت خود را بر ما فراوان گرداند.

حجت الاسلام عامری، دومین نتیجه دعاهای روزهای بیست و ششم و بیست و هفتم را احضار مسائل دانست و گفت: این موضوع به عنوان یکی از احترام های الهی به انسان تعلق می گیرد. مثلا ما می دانیم ثواب خواندن سه بار سوره توحید به اندازه تلاوت تمام قرآن است ولی این موضوع را فراموش می کنیم یا درک محضر بعضی از اولیای الهی بسیار اثرگذار است و گاهی به محضر بزرگان می رسیم ولی درک محضر نداریم.

این استاد حوزه افزود: برخی افراد می گویند مشغول نماز می شویم ولی ناگهان متوجه می شویم که نماز تمام شده است و در واقع نماز را درک نکرده ایم. دلیل چنین مواردی این است که احضار مسائل نداریم. یعنی خدا وجود انسان را در آن مقام به معنای کامل نپذیرفته و لذا بهره ای از آن معنا نبرده است. مانند مهمانی که میزبان را ندیده است. اکنون در روزهای پایانی ضیافت الهی قرار داریم ولی شاید خدا ما را در محضرش نبیند.

وی افزود: از خدا بخواهیم ما را احترام کند و جایگاهی برای ما قائل شود تا آنچه را داشته باشیم که باید در قلب و فکر ما باشد. در مقامات ذکر مرگ و قیامت نیز این گونه است. یعنی گاهی از نظر علمی به موضوع مرگ توجه داریم ولی هنگام گناه به فکر قبر و قیامت نمی افتیم. چون احضار مسائل نداریم ولی اولیای الهی اینگونه نیستند. مثلا وقتی غیبت می کنیم ادراک خوردن گوشت برادر مرده خود را نداریم.

عامری ادامه داد: گاهی برخی افراد از نعمت وجود پدر و مادر برخوردار هستند در حالی که نه مقام های دنیوی و نه ثروتی دارند که خرج فقرا کنند و نه قدرت اجرایی دارند که بتوانند گره از کار کسی باز کنند ولی وسیله این فرد برای رسیدن به خدا همین پدر و مادر است. بنابر این کسانی که در منزل از پدر و مادر یا همسر یا فرزند بیمار خود مراقبت می کنند، باید دقت کنند همین بیماران وسیله نزدیک شدن به خدا هستند. البته گاهی مراتب سخت تری برای انسان بوجود می آید که باید به آن نیز توجه کرد. مثلا ممکن است انسان گرفتار برخی پدر یا مادر یا فرزندان یا مسئولان بداخلاقی باشند ولی همین بداخلاقی آنان برای ما به عنوان وسیله ای برای تقرب به درگاه الهی محسوب شود و لذا بیماری و فقر ممکن است کوتاهترین راه برای نزدیک شدن به خدا باشد.

حجت الاسلام شاه فضل درباره آخرین فراز از دعای امروز گفت: از خدا می خواهیم هر آن چیزی را برای ما فراهم کند تا به او نزدیک شویم. در آیه ۳۵ سوره مائده خدا دستور می دهد «تقوی پیشه کنید و برای تقرب به من دنبال وسیله باشید». در روایات بسیاری آمده اهل بیت علیهم السلام یکی از مهمترین وسایل نزدیک شدن به خدا هستند. علاوه بر وجود ذی‌جود اهل بیت، قرآن کریم، نماز، انفاق و دیگر کارهای خوب می توانند موجبات تقرب به خدا را برای ما فراهم کند.

وی تاکید کرد: آنچه در این دعا از خدا می خواهیم این است که این وسایل به ما نزدیک شود و ما بتوانیم آنها را انجام دهیم. اینکه شرایطی در زندگی ما پیش آید تا بتوانیم کارهای خیری را انجام دهیم که ما را به خدا نزدیک کند، اولین گام تقرب به خداست. کسانی که این فرصت ها را مغتنم شمرده و از آنها استفاده می کنند، گام‌های بعدی و وسیله های بعدی برایشان فراهم می شود و به همین شکل اگر گام های بعدی را بردارند، گام های دیگر نیز فراهم می شود و فرد می تواند پله های عروج را پی در پی طی نماید.
این حافظ قرآن افزود: در پایان این دعا خدا به عنوان وجودی معرفی می شود که اصرار عده ای او را از توجه به دیگران باز نمی دارد. به همین دلیل بندگان خدا نباید نسبت به غفلت خدا از خود نگران باشند و باید بدانند که در آن واحد خدا می تواند ندای تمامی بندگان خود را بشنود و به درخواست آنها پاسخ دهد.