سفر منطقه‌ای اردوغان؛ از آشتی با ریاض، بهبود روابط با مصر و امارات تا مذاکرات انرژی در تل آویو

به گزارش امروز (دوشنبه) ایرنا، اردوغان به زودی سفر منطقه‌ای خود را از عربستان و با حج سیاسی پیش از پایان ماه مبارک رمضان آغاز می کند؛ البته به نوشته روزنامه عربی رای الیوم چاپ لندن، پیش یا بعد از ریاض، او به امان خواهد رفت تا سفری که قرار بود ۱۴ آوریل (۲۵ فروردین) به دعوت پادشاه اردن انجام شود را به جا بیاورد.
بنا به اعلام مرکز ارتباطات ریاست جمهوری ترکیه، سفر اردوغان به امان به‌ دلیل عمل جراحی اورژانسی عبدالله دوم، پادشاه اردن به تعویق افتاد. به گفته این مرکز، در سفر اردوغان به امان، روابط ترکیه - اردن و امکانات توسعه همکاری مورد بررسی قرار خواهد گرفت. همچنین درخصوص مسایل منطقه‌ای و بین‌المللی میان طرفین تبادل‌نظر خواهد شد.
هفته گذشته، پایگاه خبری «المانیتور» نوشته بود که پس از انتقال پرونده جمال خاشقجی به ریاض، سفر اردوغان به عربستان می‌تواند منجر به تقویت روابط بین آنکارا و ریاض شود.
۱۳ فرودین (۲ آوریل) وزارت دادگستری ترکیه با انتقال محاکمه مظنونان سعودی الاصل در پرونده قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار مقتول مخالف رژیم آل‌سعود در کنسولگری عربستان در استانبول به ریاض موافقت کرد.
مهم‌ترین درخواست ریاض از آنکارا برای رونق پیدا کردن رابطه سیاسی - اقتصادی که همان بسته شدن پرونده قتل فجیع جمال خاشقچی روزنامه نگار عربستانی بود، انجام شد و با ارجاع این پرونده به عربستان و چشم پوشی آنکارا از این پرونده، در عمل رابطه ترکیه – عربستان به مرحله عادی سازی خود وارد شد.
خاشقچی که روزنامه نگار واشنگتن پست و از مخالفان رژیم سعودی به ویژه «محمد بن سلمان» ولیعهد این رژیم محسوب می‌شد، شهریور ۱۳۹۷ در کنسولگری عربستان در استانبول به طرز فجیعی قطعه قطعه و کشته شد؛ همین مساله موجب تنش شدید میان آنکارا – ریاض شد. در کنار این مساله، دخالت‌های ترکیه در موضوع لیبی و شماری دیگر از کشورهای عربی که در سال ۱۳۸۹ درگیر انقلاب شدند، مسایلی است که به اختلافات و تنش میان ریاض و آنکارا دامن زد.
اما در چند ماه اخیر آنکارا در صدد بهبود روابط خود با ریاض و سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برآمده است که انتقال پرونده جمال خاشقچی به ریاض نشان می‌دهد مقامات ترکیه سر این پرونده با مقامات سعودی به ویژه ولیعهد این کشور معامله کرده اند.
روزنامه فرامنطقه ای رای الیوم روز دوشنبه نوشت: بر اساس خبرهایی که از آنکارا می‌رسد، اردوغان قصد دارد تا پیش از پایان ماه مبارک رمضان مناسک عمره را در مکه انجام دهد. بر اساس آنچه که دیپلمات‌های وزارت خارجه ترکیه آن را سیاست آرام کردن اوضاع، تعادل مجدد منافع و تنوع طلبی به‌ویژه پس از فشارهای متعدد، بحران نظامی و بحران اوکراین که در شمال دریای سیاه و نزدیک سواحل ترکیه ایجاد شد، می‌نامند.
به نوشته این روزنامه عربی زبان، رئیس جمهوری ترکیه به دنبال حل و فصل اختلافات با عربستان است و او این کار را شروع کرده است. او همچنین به تقویت توافقات، امکانات همکاری‌های اقتصادی، سرمایه گذاری و تجاری با کشوری مانند امارات هم تمایل دارد.
آنکارا در عین حال در تلاش برای از سرگیری روابط تجاری و اقتصادی و لغو تصمیم مقامات سعودی برای جلوگیری از سفر سعودی‌ها به ترکیه است، چرا که در دو سه سال گذشته گردشگری ترکیه تا حدودی بیکار مانده است.
در این پیوند از آنجایی که اردوغان قصد از سرگیری روابط را دارد به نظر می‌رسد آمادگی دارد تا لوایحی به لحاظ سیاسی که ریاض می‌تواند از او بخواهد را ارائه کند.
سفر به اردن هم از حیث سیاسی و نیز اقتصادی برای اردوغان در این تور منطقه ای حائز اهمیت است؛ رئیس جمهوری ترکیه پس از بهمن ماه سال گذشته به امان سفر کرد؛ جایی که بیش از ۲۲ موافقت نامه تجاری، اقتصادی و سرمایه گذاری بین آنکارا و امان امضا شده و تجارت‌های بزرگ، عظیم و بی‌سابقه در این توافقات وجود دارد.
در ادامه سفر، اردوغان به قاهره می‌رود تا با عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر دیدار و گفت وگو کند؛ جایی که تمامی سرفصل‌ها برای آشتی رادیکال میان دو کشور پیشنهاد خواهد شد.
پیش از سفر به قاهره، اردوغان تصمیماتی اتخاذ کرد که بر اساس آن، پول رسانه‌های وابسته به اخوان المسلمین را در داخل خاک ترکیه محدود می‌کند.
هفته گذشته مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه گفته بود که کشورش ظرف چند روز آینده گام‌هایی در جهت بهبود روابط با مصر برخواهد داشت.
ترکیه و مصر به دنبال اصلاح روابط دوجانبه هستند. این روابط پس از کودتای ۲۰۱۳ در مصر و سرنگون شدن محمد مرسی رئیس جمهور سابق وابسته به جنبش اخوان المسلمین و مخالفت آنکارا با به رسمیت شناختن «عبدالفتاح السیسی» به عنوان رئیس جمهور مصر قطع شد.
 اردوغان از سرسخت‌ترین منتقدان عبدالفتاح السیسی است و دولت وی را به نقض حقوق بشر رهبران و اعضای اخوان المسلمین در سرکوب‌های پس از کودتا متهم کرده است. این اختلافات با حمایت مصر و ترکیه از طرف‌های مخالف در درگیری لیبی تشدید یافت.
در سال گذشته میلادی ترکیه و مصر دو دور مذاکرات با هدف اصلاح و بهبود روابط دوجانبه برگزار کردند.
به نوشته رای الیوم، اردوغان تور خود را با سفر به تل آویو به پایان می‌رساند؛ سفری برای نزدیکی آنکارا و تل آویو که نه تنها بازتاب منافع اقتصادی ترکیه و منافع آن در پرونده انرژی در مدیترانه خواهد بود که آنکارا به دنبال بهره مندی از روابط با رژیم صهیونیستی نیز می باشد.
ترکیه که در طول ماه‌های اخیر روابط خود با رژیم صهیونیستی را تحکیم بخشیده، به تازگی میزبان رئیس این رژیم نیز بود.
«اسحاق هرتزوگ» رئیس رژیم صهیونیستی نهم مارس (۱۸ اسفند) به دعوت رسمی «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه وارد این کشور شد و با اردوغان دیدار و گفت وگو کرد. ۲۴ بهمن نیز منابع خبری رژیم صهیونیستی از سفر مخفیانه رئیس دستگاه جاسوسی رژیم صهیونیستی (موساد) به ترکیه خبر دادند.
رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه در اظهار نظری که نشان از تمایل بیش از حد وی برای نزدیکی به تل آویو دارد، گفت که ترکیه و اسرائیل می‌توانند به صورت مشترک گاز را به اروپا برسانند.

تقویت روابط میان ترکیه و امارات و دیگر کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس همانگونه که برای آنکارا از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و می تواند نجات بخش اقتصاد ترکیه در شرایط بغرنج فعلی باشد، همچنین می تواند ابوظبی و ریاض را در دستیابی به هژمونی عربی یاری کند، اقدامی که مقامات عربستان و امارات برای دستیابی به آن حاضر هستند از طناب پوسیده رژیم صهیونیستی نیز آویزان شوند.

به اعتقاد کارشناسان مسایل منطقه، نکته مهم در سیاست خارجی آنکارا این است که مقامات این کشور حاضر هستند برای کسب منافع مادی به راحتی پا روی اعتقادات خود بگذارند، همچنان که در موضوع فلسطین، ترکیه رابطه با رژیم صهیونیستی و انعقاد دهها قرارداد اقتصادی را به سرانجام رساند و هم اکنون نیز قرار است با ریاض و ابوظبی همین مسیر را ادامه دهد.