گیلان برای حوادثی همچون پلنگ قائمشهر چقدر آمادگی دارد؟

به گزارش ایرنا، حدود ساعت ۵:۳۰ صبح پنجم اردیبهشت ماه حضور یک قلاده پلنگ بر بالای ساختمان بانک صادرات خیابان ساری شهرستان قائمشهر مشاهده شد و مراتب ابتدا به آتش نشانی و سپس به محیط زیست قائمشهر و عوامل انتظامی و فرمانداری اطلاع رسانی شد و با این حال تردد مردمی در منطقه همچنان تداوم داشت.

در نامه محیط زیست مازندران آمده است، پس از اندک زمانی، تجمعات مردمی در محل حضور پلنگ زیاد شد و با ازدیاد رفت و آمد مردم، این حیوان دچار استرس و اضطراب شد و حوالی ساعت ٧ صبح از ساختمان بانک صادرات به داخل خیابان متواری و متاسفانه مردم و خودروها نیز به همراه آن حرکت کردند. پلنگ در حین فرار یک نفر از پرسنل نیروی انتظامی را از ناحیه کتف زخمی کرد و در ادامه «...» تا اینکه در فقدان ادوات بیهوش کننده محیط زیست برای دور کردن پلنگ ابتدا اقدام به تیراندازی هوایی می کند اما با توجه به بن بست بودن کوچه، پلنگ به سمت وی یورش و خیز برداشته و آماده حمله به وی بوده است که در این لحظه و در فاصله حدود ۲ متری اقدام به شلیک به سمت پلنگ می کند و در پایان نیز همین مسئله منجر به مرگ حیوان می‌شد.

این کلیت ماجرا بود و در نهایت اظهار نظرهای متعدد و بار انتقادات از دیر رسیدن تا نداشتن دارت بیهوشی و نبود پزشک مجرب و در نهایت طبق همیشه پیکان همه این نداشتن ها و ناهماهنگی ها و کمبودها سوی مردم نشانه رفت و تجمع و ازدحام مردمی کفه سنگین انتقادات را در برگرفت که البته این موضوع هم قابل چشم پوشی نیست و در جای خود به آن پرداخته می شود.

اما با تمام این تفاسیر چنین اتفاقاتی در گیلان با طبیعتی مشابه با استان مازندران و در زیستگاه مشترک دور از انتظار نیست، چه بسا که طی سالیان گذشته بارها رخ داده است. اما سوال مهم این است که در بروز چنین حوادثی گیلان چقدر آمادگی دارد؟

زنده گیری موفق پلنگ در رودسر

تجربه گیلان در چنین حوادثی تاکنون هرچند اندک اما موفق بوده است. یکم اردیبهشت ۱۴۰۰ که پس از انتشار اخبار متعدد از انقراض پلنگ تا تلف شدن گاه گاه این گربه سان عظیم، خبر رسید که محیط بانان گیلانی در ارتفاعات کوهستانی رودسر، پلنگ گرفتار در تله سیمی را نجات داده و در طبیعت رها کردند.

یک قلاده پلنگ نر بالغ در تله مچ گیر افراد ناشناس در منطقه اشکورات رودسر گرفتار شده بود که پس از اطلاع بموقع نجات یافت. ماموران یگان حفاظت محیط زیست رودسر پس از اطلاع بموقع از گرفتار شدن یک قلاده پلنگ در تله سیمی افراد ناشناس، بلافاصله به همراه دامپزشک و اکیپ یگان و کارشناسی حیات وحش استان و شهرستان به منطقه مورد نظر اعزام شدند.

گروه اعزامی پس از چند ساعت راهپیمایی در نقاط کوهستانی، این پلنگ گرفتار در تله را با استفاده از تزریق مواد بیهوش کننده از تله آزاد و پس از معاینه، بیومتری(آنالیز مشخصات) و اطمینان از سلامتی کامل و بعلت آسیب ندیدن پس از به هوش آمدن در همان منطقه رهاسازی کردند.

اگرچه گویا موضوع زنده گیری پلنگ بارها در گیلان تکرار شده اما تجربه ناموفق زنده گیری نیز در گیلان تجربه شد که چندی پیش این اتفاق در رودبار روی داد. در عملیات زنده گیری یک خرس دلایلی چون اثر نکردن داروی بیهوشی بدلایل بافت زیاد چربی حیوان و همچنین فلش انداختن موبایل مردمان بومی در چشم خرس منجر به وحشی تر شدن حیوان و حمله و زخمی نمودن چند نفر از افراد محلی می شود که نیروهای یگان حفاظت محیط زیست میان جان حیوان و جان مردم بومی ناچار به کشتن خرس می شوند؛ و چه بسیار حوادث دیگر که مجالی دیگر می طلبد.

پلنگ قائمشهر در قاب سلیبریتی

بروز حادثه ای چون اتفاق پلنگ قائمشهر موجب شد تا خبرنگار ایرنا با حسین علی نژاد رییس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان به گفت و گو بنشیند تا مشخص شود استان گیلان در چنین حوادثی تا چه میزان توانایی و آمادگی دارد.

رییس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان اتفاق پلنگ قائمشهر را اتفاقی کم سابقه توصیف کرد و توضیح داد: متاسفانه بدلایل زیادی چون تخریب زیستگاه‌های حیات وحش، جنگل زدایی، چرای دام، توسعه صنعت، عبور جاده‌های مواصلاتی، عبور راه‌آهن، عدم مدیریت پسماند و چه بسیار دیگر، حیوانات برای تامین نیازهای غذایی مجبور شدند در حاشیه شهرها و حتی قلب مناطق مسکونی حضور یابند.

علی نژاد ادامه داد: عدم مدیریت پسماند و باقی گذاردن پس مانده مواد غذایی گردشگران از سر ترحم در حاشیه جاده‌ها و مناطق گردشگری برای حیوانات و یا به بهانه اینکه جذب طبیعت می‌شود متاسفانه گونه هایی چون خرس، راسوسانان، شغال، گرگ ،گراز و حیوانات حیات وحش را جذب زباله کرده است و آنها را به سمت شهرها می‌کشاند.

وی با اشاره به حادثه پلنگ قائمشهر از نگاه یک اکولوژیست که سابقه زنده گیری پلنگ را داشته است گفت: نباید فقط نیروهای حفاظت محیط زیست را مورد تاخت و تاز قرار داد؛ بگذریم که مردم با پلنگ چون یک سلبریتی برخورد کردند و فضا را برای حیوان ناامن کردند اما فضا هم خوب مدیریت نشد و راه های تردد بسته نشد .

رییس اداره نظارت بر حیات وحش گیلان اظهار داشت: رفتار طبیعی پلنگ بگونه ای است که به سمت شخصی که تیر را شلیک کرده حمله می کند. معمولاً زدن پلنگ آزاد بسیار سخت‌تر است و مردم هم باید بدانند الان لذت عکس گرفتن از پلنگ بیشتر بود یا بازگشت پلنگ به زندگی؟

علی نژاد ادامه داد: به هر روی هر کدام از این پدیده‌ها قابل واکاوی است و باید به آن پرداخته شود، اما در رابطه با وضعیت گیلان در زمان حاضر امکانات مهیا شده است اما در آن لحظه همه چیز به هماهنگی نیروها با آتش نشانی، نیروی انتظامی و نحوه آرام کردن و دور نگهداشتن مردم بستگی دارد.

آمادگی گیلان برای حوادث وحش؛ شرط شرایط

وی با تاکید بر آمادگی محیط زیست گیلان گفت: ۶ نوع سلاح بیهوشی و ۱۴ نوع تجهیزات سبک بیهوشی در استان موجود است که تجهیزات بیهوشی و دارو به ۶ شهرستان از جمله شهرستان های رودسر، املش، سیاهکل و رودبار ارسال شده و به بقیه شهرستانها تا روزهای آینده تحویل می‌شود.

علی نژاد افزود: مازندران هم مشکل نداشت در این خصوص مشکل را مردم عادی درست کردند و عدم مدیریت نظامی اگر آن حیوان قصد حمله داشت زودتر حمله می کرد؛ شلوغی انسان ها حیوان را حساس و عصبانی کرد اگر مدیریت می شد خیابان را می بستند شاید عملیات زنده گیری پلنگ به نحو مطلوب مدیریت می شد.

این اکولوژیست آموزش مسئولیت اجتماعی را مقوله همگانی دانست که می بایست رسانه ها بویژه رسانه ملی نقش بیشتری در این خصوص ایفا کنند و در خصوص آموزش نیروهای متخصص افزود: دوره های متعدد زنده گیری حیوانات وحشی برای محیط بانان وآتش نشانان برگزار شده است اما اینکه در آن لحظه این آموزش ها چقدر موثر باشد به عوامل دیگری نیز بستگی دارد.

علی نژاد از مردم خواست در زمان برخورد با حوادث زیست محیطی یا مواجه شدن با حیوانات وحشی در وهله نخست محیط را آرام نگه دارند و از هرگونه استرس وارد کردن ،غذا دادن و متواری کردن به حیوان خودداری کنند و بلافاصله با آتش نشانی و یا شماره شبانه روزی اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان  ۳۳۸۲۴۶۲۶ با پیش شماره ۰۱۳ تماس بگیرند.

رییس اداره نظارت بر حیات وحش گیلان تاکید کرد شماره ۱۵۴۰ شماره رسیدگی به شکایات است و شاید زمان ببرد اما در صورت فوریت و نیاز به رسیدگی فوری با شماره اداره کل حفاظت محیط زیست تماس گرفته شود.

محیط زیست استان درحال حاضر با ۱۷۰ نفر محیط بان محافظت می شود که با توجه به حساسیت و تنوع بی نظیر و مناطق گسترده تحت مدیریت اگر حمایت همه مردم و همکاری دستگاه قضایی و نیروی خدوم و زحمتکش انتظامی همراه نباشد بی شک محیط بانان استان در این راه مقدس با مشکلات فراوانی مواجه خواهند شد که ۱۴۱ شهید ۳۰۰ جانباز در کشور گواه آن است.

گیلان یکی از کوچکترین استان های ایران است،همین استان کوچک سومین استان پر تراکم بعد از تهران و البرز است ؛ ۳۴ درصد استان جلگه و مابقی کوهپایه یا کوهستان است بخش اعظم جمعیت در جلگه سکونت دارند ؛گیلان دارای پتانسیل های ملی و جهانی است ؛۶۰ گونه پستاندار چون پلنگ،شوکا (گوزن مینیاتوری ) خرس قهوه ای و فک بخشی از تنوع زیستی استان است؛ پرندگان یکی از مهمترین شاخص های حیات وحش در دنیاست تعداد ۵۳۳ گونه پرنده در ایران داریم ۶۰ درصد از پرندگان کشور در گیلان مشاهده می شود و ۲۰ ایستگاه تالابی و سه تالاب مهم بین المللی تالاب انزلی ،پارک ملی بوجاق و امیرکلایه در استان وجود دارد.