«خواننده خنیاگری» که متفاوت با دیگر شاعران، شعر می‌سرود

به گزارش ایرنا از فرهنگسرای اندیشه، ویژه برنامه عود من،‌ گرامیداشت نخستین سالگرد وفات عبدالوهاب شهیدی خواننده، نوازنده و شاعر با حضور حسن ناهید، فریدون شهبازیان، محمد موسوی، مزدا انصاری، علیرضا میرعلینقی، مجید ناظم‌پور، علیرضا فریدون‌پور، خانواده استاد شهیدی به همت فرهنگسرای اندیشه و مدیریت موسیقی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در این فرهنگسرا برگزار شد. 

سیدعلیرضا میرعلینقی پژوهشگر حوزه موسیقی در این مراسم گفت: سال‌ها قبل از اینکه استاد شهیدی از بین ما بروند، مقاله‌ای مفصل درباره ایشان در مجله نگاه نو نوشتم. در آنجا سعی کردم جنبه‌های تاریخی زندگی ایشان را همراه با جنبه‌های فنی، تا جایی که برای مخاطب عام موسیقی دوست قابل درک باشد، بیان کنم.

وی افزود: خوشبختانه این مقاله به دست استاد شهیدی رسید و آن را خواند. در حالی که اصلا انتظار نداشتم، با بنده تماس گرفت و گفت: «جملاتی که دوست داشتم درباره من از زبان دیگران بیان شود را گفتید.» این اتفاق، هنوز هم یکی از مهم‌ترین اتفاقات زندگی من است. همین تشویق باعث شد که نگاه عمیق‌تری به زندگی استاد شهیدی داشته باشم و به دنبال پاسخ این پرسش بروم که چرا این استاد محبوب است؟‌

پژوهشگر عرصه موسیقی بیان کرد: به صورت تفکیکی، سه بخش را درباره زندگی ایشان می‌دانم؛ اول، شهیدی خواننده، دیگری، شهیدی عودنواز و بخش سومی هم وجود دارد که کم‌کم در حال فراموشی است و آن هم شهیدی شاعر است. دفتر شعر ایشان بیش از ۱۸۰ صفحه و شامل اشعار بعد از مهاجرت اجباری ایشان به غربت است. در حقیقت، این اشعار وصف حال او و پر از ایماژهای شاعرانه است. 

میرعلینقی با اشاره به ابعاد مختلف شعرهای عبدالوهاب شهیدی اظهارداشت: معتقدم که در این دفتر شعر، استاد شهیدی، متفاوت با تعریفی است که ما از شاعر داریم؛ چرا که اشعار او چیزی در بین شعر کلاسیک و ترانه قرار می‌گیرد. در حقیقت این اشعار قابلیت بسیار خوبی برای گذاشتن موسیقی روی آنها و تنظیم توسط خواننده دارد.

وی گفت: به نظرم از زمانی که تاریخ موسیقی ما مدون شده است، تنها خواننده خنیاگری که با این ویژگی در نسل اول داریم، استاد شهیدی و در نسل بعدی زنده‌یاد ناصر فرهنگ‌فر است. البته تقاوت شعر استاد فرهنگ‌فر با عبدالوهاب شهیدی در این است که فرهنگ‌فر زمانی که شعر می‌گوید، صرفا شاعر است و مستقل از جنبه خوانندگی خود عمل می‌کند. 

این پژوهشگر موسیقی افزود: امیدوارم که تا شهریور امسال بتوانیم دفتر استاد شهیدی را منتشر کنیم تا بتوانیم وجه نادیده استاد را هم به نمایش بگذاریم.

میرعلینقی بیان کرد: استاد شهیدی یکی از پرکارترین خوانندگان ما براساس ساعت ضبط است. نزدیک به ۲ سال پیش بود که به کمک حمید اسفندیاری مدیر نشر و موسیقی باربد، چندین DVD از آثار رسمی استاد شهیدی به دستم رسید. بیشتر آنها آواز بود و برخی دیگر آثاری بود که با ارکسترهای مختلف اجرا کرده بودند. او شناخت عمیقی از جنبه‌های عاطفی شعر و از صدای خود دارد. 

استاد حسن ناهید موسیقی‌دان و نوازنده ساز نی نیز در این آیین اظهارداشت: حدود ۶۰ سال است که با مرحوم استاد عبدالوهاب شهیدی دوست، همکار و آشنا بودم. در شیراز، تهران، تالار وحدت و همچنین کشورهای خارجی همراه ایشان بودم. 

وی گفت: استاد شهیدی خیلی مهربان بود و در این مدت دوستی ۶۰ ساله هیچ وقت ندیدم که او عصبانی شود. خاطرم هست که در خدمت ایشان به عیادت استاد هوشنگ ظریف رفته بودیم. او که جوان بسیار خوش‌تیپ و خوش‌هیکلی بود، بر اثر بیماری بسیار ضعیف و لاغر شده بود و حتی ما دو نفر را اصلا نشناخت. وقتی استاد شهیدی این صحنه را دید، گریه‌اش گرفت و بسیار ناراحت شد. 

اجرای گروه عندلیب به سرپرستی شاهو عندلیبی و آواز مهدی جهاندار و پیانونوازی مزدا انصاری بخش دیگری از این برنامه بود.

همچنین مجید ناظم‌پور به عودنوازی پرداخت. ناظم‌پور قبل از عودنوازی خود در سخنانی کوتاه بیان کرد: استاد شهیدی عودنوازی در ایران را به معنای واقعی آن متحول کرد. دلیل آنهم این است که او سبک خاصی از نوازندگی داشت و در عین حال به دلیل آواز بسیار خوبی که همراه با عودنوازی می‌خواندند در دل مردم جا باز کرده بودند. همانطور که می‌دانید عموم مردم بیشتر با آوازخوانی مأنوس هستند تا سازنوازی. 

در بخش پایانی این مراسم نیز متنی از سوی امیرحسین سمیعی معاون سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران قرائت شد. در این متن آمده است: «از ابتدای پاندمی کرونا فعالیت‌های اجرایی مدیریت موسیقی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران همچون سایر نهادها لغو شد. در این مدت هموطنان و عزیزان زیادی را از دست دادیم و بنا به شرایط موجود حتی از امکان مراسم یادبود و تشییع که درخور این بزرگان باشد، محروم بودیم.

اینک پس از گذشت بیش از ۲ سال از این اتفاق‌های تلخ دگربار لطف خداوند شامل حال ما شد که در مراسم یادمان بزرگی از پیشکسوتان موسیقی ایران سعادت دیدار یابیم. امروز باید شکرگزار نعمت با هم بودن، در کنار هم بودن، در غم و شادی یکدیگر شریک بودن را بیشتر بدانیم. آنچه که امروز ما را در کنار هم قرار داده است، امید به زندگی، آینده و روزهای خوب پیش‌روست.

استاد شهیدی خنیاگر فقید موسیقی ایران نیز، سالیان سال نغمه زندگی را نواخت و سرود. یادش گرامی و جاودان ..... از خداوند منان علو درجات را برای آن استاد فقید آرزومندم. زندگی صحنه یکتای هنرمندی ماست،هر کسی نغمه خود خواند و از صحنه رود،صحنه پیوسته به جاست، خرم آن نغمه که هر دم بسپارند به یاد»

عبدالوهاب شهیدی خواننده موسیقی سنتی ایرانی و نوازنده عود (متولد یکم مهر ۱۳۰۱ میمه - درگذشته ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ تهران)، تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش و باقی را در تهران به پایان رساند و سال ۱۳۱۸ به خدمت آموزش و پرورش درآمد. شهیدی سال ۱۳۲۰ پس از پایان خدمت سربازی به‌ عنوان افزارمند در ارتش استخدام شد.

وی فعالیت هنری خود را در سال ۱۳۲۲ در گروهی که عنوان هنر دوستان داشت آغاز کرد و مدت سه سال تابلو موزیکال (مولانا، دید موسی یک شبانی را براه) و (گل و بلبل از اشعار حافظ) را اجرا و به روی پرده آورد و در کلاس جامعه باربد که زیر نظر استاد اسماعیل مهرتاش اداره می‌شد به فراگرفتن سنتور، عود و آموختن آواز پرداخت. 

شهیدی سال ۱۳۳۹ همکاری خود را در رادیو با برنامه گلها آغاز کرد و تا سال ۱۳۵۷ در بسیاری از این برنامه‌ها شرکت کرد و در این مدت آثار زیادی از خود برجای گذاشت. او هفت صفحه ۳۳ دور ساز سلو پر کرد و برای شناساندن و آشنایی موسیقی اصیل و سنتی ایران سفرهایی به فرانسه، انگلستان، آمریکا، آلمان و افغانستان کرد و برنامه‌ای در بزرگداشت مولانا جلال‌الدین در ترکیه بر مزار وی اجرا کرد که با شور و حالی خاص همراه بود. 

شهیدی، احترام زیادی برای استاد آواز و ساز خود، اسماعیل مهرتاش قائل بود و پس از آن به استادانی همچون مرتضی محجوبی، مهدی خالدی، حبیب‌الله بدیعی، علی تجویدی، پرویز یاحقی، حسین تهرانی، رضا ورزنده، فرامرز پایور، اصغر بهاری، حسن کسایی، حسن ناهید و جلیل شهناز عشق می‌ورزید. 

او از میان آهنگ‌هایی که خوانده بود، بیشتر از همه به ترانه محلی آن نگاه گرم تو که تنظیم آن از فرامرز پایور و شعر آن از هما میرافشار است علاقه داشت. شهیدی به همراه حسین قوامی و اکبر گلپایگانی، تنها خوانندگانی هستند که در همه سلسله برنامه‌های گل‌ها از جمله گلهای جاویدان، برگ سبز، گلهای رنگارنگ، یک شاخه گل، گلهای تازه و موسیقی ایرانی شرکت داشته‌اند.

وی جزو نخستین خوانندگان برنامه گل‌ها بود که به همراهی بنان، قوامی و گلپا برنامه گلهای جاویدان را با همکاری برترین نوازندگان آن دوران اجرا می‌کردند. 

شهیدی چندین بار هم در برنامه‌های جشن هنر شیراز شرکت کرده و در این برنامه‌ها اجراهایی ناب با همکاری استادان جلیل شهناز، فرامرز پایور، اصغر بهاری، حسین تهرانی، رحمت الله بدیعی، حسن ناهید و محمد اسماعیلی و… به یادگار گذاشته است. وی در اجرای آوازها و ترانه‌های محلی بختیاری تلاش ویژه‌ای داشت. شهیدی سال گذشته در ۹۹ سالگی درگذشت.