تحولات جهانی از بروز بحرانی جدید در نظم نوین جهانی حکایت دارد. تا مدت زمان زیادی آمریکا به عنوان قدرت هژمون نظم بین‌الملل را بر اساس نظم تک قطبی شکل داده بود.
اکنون جهان با وقایعی رو به رو شده است که این نظم تک قطبی و به معنایی دیگر هژمونی آمریکا را به چالش کشانده است. ایالات‌متحده به دلیل سیاست‌های یکجانبه گرایانه‌ای که در دهه‌های اخیر داشته و از طرف دیگر ظهور قدرت‌های بزرگی مانند چین و همچنین بحران کووید ۱۹ در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، نظامی و فرهنگی رو به ضعف گذاشته و قدرت هژمونیک این کشور رو به افول است.
در سال‌های پیشتر، ایالات‌متحده به عنوان یک قدرت هژمون که به لحاظ سیاسی، اقتصادی و نظامی توان استیلا بر جهان را داشته، شناخته شده بود. قدرت هژمونیک آمریکا در تعامل و همکاری با دیگر قدرت‌های جهانی و به‌خصوص متحدان خود در اروپا و پای‌بندی به مقررات بین‌المللی شکل گرفته بود. در واقع یکی از شاخص‌های هژمونی آمریکا، حضور فعال در عرصه بین‌الملل و همکاری با دیگر بازیگران جهانی معرفی شده است.
قدرت هژمونیک آمریکا با همکاری متحدان اروپایی شکل گرفته است
خروج آمریکا از پیمان‌های بین‌المللی مانند پیمان حفظ محیط زیست و سازمان علمی فرهنگی یونسکو در کنار خروج از برجام و انتقال سفارت به بیت‌المقدس که مصداق عدم پای‌بندی به تعهدات بین‌المللی است، سبب شده تا کشورهای اروپایی بر مخالفت با استیلای آمریکا اصرار ورزندقدرت هژمونیک آمریکا در تعامل و همکاری با دیگر قدرت‌های جهانی و به‌خصوص متحدان خود در اروپا و پای‌بندی به مقررات بین‌المللی شکل گرفته بود. اما امروز خروج آمریکا از پیمان‌های بین‌المللی مانند پیمان حفظ محیط زیست و سازمان علمی فرهنگی یونسکو در کنار خروج از برجام و انتقال سفارت به بیت‌المقدس که مصداق عدم پای‌بندی به تعهدات بین‌المللی است، سبب شده تا کشورهای اروپایی بر مخالفت با استیلای آمریکا اصرار ورزند.
کارشناسان روابط بین‌الملل می‌گویند: با توجه به سیاست‌های مستکبرانه و غیرمنطقی کاخ سفید، هرگونه برخورد انفعالی و عقب‌نشینی سیاسی موجب تقویت مهاجم و ترغیب نومحافظه‌کاران به ادامه سیاست‌های استکباری و تقویت قدرت هژمونیک آمریکا خواهد شد.
شکست سیاست واشنگتن در آمریکای لاتین
گلوبال تایمز در گزارشی به تحلیل شکست سیاست واشنگتن در آمریکای لاتین پرداخت.
این تارنمای تحلیلی در گزارشی نوشت: نشست کشورهای آمریکایی که در لس آنجلس برگزار شد شرایط بدی را برای بسیاری از کشورها در منطقه به دلیل ممانعت آمریکا از دعوت رهبران کوبا، ونزوئلا و نیکاراگوئه به نشست به دلایل مرتبط با «دیپلماسی» از حضور در این رویداد امتناع کرده‌اند، رقم زده است. آمریکای لاتین دیگر مکان مناسبی برای گسترش نفوذ آمریکا نیست و در قیاس با آخرین باری که ایالات‌متحده چنین نشستی را در سال ۱۹۹۴ برگزار کرد، کاهش هژمونی کنونی آن بدین شکل تلقی می‌شود که واشنگتن دیگر نمی‌تواند از رسیدن قاره به خودمختاری و پیشرفت بر مبنای منافع خود کشورهای آمریکای لاتین جلوگیری کند.
اجلاس سران کشورهای قاره آمریکا یا کشورهای نیمکره غربی هشتم ژوئن (۱۸ خرداد۱۴۰۱ ) در لس‌آنجلس در حالی برگزار شد که دعوت نکردن از روسای جمهوری سه کشور کوبا، ونزوئلا و نیکاراگوئه برای شرکت در آن واکنش‌های زیادی را در میان کشورهای منطقه و بحث‌های زیادی را در میان کارشناسان رقم زد.
آمریکا از دیپلماسی به عنوان ابزاری برای دخالت و تفرقه‌افکنی استفاده می‌کند
دعوت نکردن از کوبا، ونزوئلا و نیکاراگوئه برای شرکت در اجلاس کشورهای آمریکایی توسط واشنگتن با واکنش انتقادی چند دولت چپگرای قاره آمریکا روبرو شد. «امانوئل لوپز اوبرادور رئیس جمهوری مکزیک، لوئیس آرسه همتای بولیوی و شیمورا کاسترو رئیس جمهوری هندوراس» در اعتراض و همبستگی با سه کشور دعوت نشده از حضور در اجلاس قاره آمریکا خودداری کردند.
ایالات متحده از «دیپلماسی» به عنوان ابزاری برای دخالت و تفرقه‌افکنی در کشورهایی که در قاره آمریکاجایی ندارند، استفاده می‌کند. دولت‌های آمریکای لاتین از وانشگتن می خواهند تا به تمامی رویکرد هژمونیک خود پایان دهددولت بایدن باوجود تهدید رئیس‌جمهوری مکزیک مبنی بر اینکه درصورت دعوت نشدن تمامی کشورهای نیمکره غربی به نشست کشورهای آمریکایی از شرکت در این نشست خودداری خواهد کرد، تصمیم نهایی مبنی بر جلوگیری از شرکت دول کوبا، ونزوئلا و نیکاراگوئه در نشست را گرفت.
رسانه‌های آمریکای لاتین نوشتند: ایالات‌متحده از «دیپلماسی» به عنوان ابزاری برای دخالت و تفرقه‌افکنی در کشورهایی که در این قاره جایی ندارند، استفاده می‌کند. آمریکا باید به تمامی رویکرد هژمونیک خود پایان دهد، به کشورهای آمریکای لاتین و کشورهای حوزه دریای کارائیب احترام بگذارد، به صدای عدالت از سوی اکثریت قاره گوش فرا دهد، تمرکز نشست را بر روی نگرانی‌های مشترک قاره بگذارد، همکاری و یکپارچگی را توسعه و شادی میان مردم را افزایش دهد. این گزارش‌های حاکی است: کشورهای منطقه آمریکای لاتین در رها کردن قاره از کنترل آمریکا متحد هستند و تصمیمات بیشتری بر اساس منافع خودشان می‌گیرند. در حال حاضر نه تنها مکزیک و آرژانتین بلکه برزیل نیز احتمال دارد که در انتخابات امسال رویه خود را تغییر دهد و حتی کلمبیا - که روابط بسیار نزدیکی با آمریکا داشت - ممکن است با رهبران چپ‌گرا دیدار کند.
این مساله ثابت می‌کند که سیاست واشنگتن در آمریکای لاتین نتوانسته منافع کشورهای منطقه را فراهم کند و تنها باعث شده که این کشورها احساس کنند تحت فشار و زورگویی قرار گرفته‌اند.
موج آمریکاستیزی در آمریکای لاتین
واشنگتن تمامیت ارضی کشورهای آمریکای لاتین را نادیده می‌گرفت و به تهاجم، انقلاب‌های رنگی و ترور برای ساقط کردن رژیم‌هایی که از آن‌ها خوشش نمی‌آمد متوسل شده است
تقریبا تمامی کشورهای آمریکای لاتین از هژمونی آمریکا خاطره‌ای بد دارند زیرا واشنگتن به طور مستقیم یا غیرمستقیم از قاچاق مواد، تسلیحات و اشغال بسیاری از کشورها در منطقه حمایت کرده و تا زمانی که ایالات متحده به اندازه کافی قدرتمند بود، تمامیت ارضی دیگر کشورها را نادیده می‌گرفت و به تهاجم، انقلاب‌های رنگی و ترور برای ساقط کردن رژیم‌هایی که از آن‌ها خوشش نمی‌آمد متوسل می‌شد.
با کاهش هژمونی، کشورها متحد می‌شوند و به دنبال خودمختاری می‌روند. دولت بایدن نیز گام اول در تلاش‌ها برای بازآرایی روابط با آمریکای لاتین را اشتباه برداشته و با کشورهای این منطقه بر اساس تمایلاتش به شکل‌های گوناگون رفتار کرده است.
آمریکا سال گذشته به این امید میزبان نشست کشورهای آمریکایی در سال ۲۰۲۲ (۱۴۰۰-۱۴۰۱) شد که این رویداد بتواند به تعمیر آسیب‌های دوره پساترامپ در روابط بپردازد و برتری آمریکا بر نفوذ روزافزون چین در آمریکای لاتین را تثبیت کند.
به گزارش برخی رسانه‌های غربی به جز ۶ کشور غایب ، سران و رهبران چند کشور قاره آمریکا از جمله اوروگوئه، الساوادور و گواتمالا نیز به دلایل مختلف در نهمین دوره اجلاس کشورهای نیمکره غربی حضور نیافتند.
قاره آمریکا شامل ۳۵ کشور و ۲۳ ناحیه با حدود یک میلیارد نفر از جمعیت دارد.
رئیس جمهوری ایالات متحده قصد داشت در فرصت سه روزه این اجلاس به روابط کشورهای شمال، جنوب و مرکز آمریکا خون تازه‌ای بدمد، اما حضور نیافتن تعداد زیادی از روسای جمهور کشورهای آمریکای لاتین و موضع‌گیری آن‌ها علیه واشنگتن این تلاش بایدن را ناکام گذاشت.
دولت بایدن همچنین در تلاش است تا با تنظیم دوباره روابط با آمریکای لاتین که در زمان دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا آسیب دیده است بازسازی و نفوذ آمریکا در این کشورها را بار دیگر تقویت و با چین مقابله کند.
ارائه ابتکارات تازه در زمینه‌های مختلف، مانند مهاجرت، انرژی و مقابله با تغییرات اقلیمی از جمله محورهای اصلی این اجلاس بین‌المللی بود.
«نیکلاس مادورو» رئیس جمهوری ونزوئلا با ستایش از تصمیم رئیس جمهوری مکزیک برای شرکت نکردن در اجلاس سران کشورهای آمریکایی در لس آنجلس، اقدام آمریکا را در دعوت نکردن از ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوا، تبعیض آمیز دانست.
به گزارش برخی رسانه‌های منطقه، این تصمیم واشنگتن فراتر از سخنان انتقاد آمیز سران آمریکای لاتین، به حدی در آمریکای لاتین سر و صدا به پا کرده که قرار شده به عنوان اقدامی عملی، نشست «جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب» (Celac) در آرژانتین برگزار شود.
منابع :
https://b۲n.ir/j۵۴۹۹۸
https://b۲n.ir/g۰۷۸۹۷
https://b۲n.ir/x۶۴۲۳۱
https://b۲n.ir/s۱۱۵۵۴
https://b۲n.ir/b۶۰۷۹۳
نظر شما