سید روح‌الله اسماعیلی روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: یکی از برنامه‌های سازمان حفاظت محیط زیست در بخش تنوع زیستی این است که عرصه‌های دارای قابلیت‌های برجسته زیستگاهی را شناسایی و ثبت کند تا در گام نخست اهداف حفاظتی در این محدوده‌ها سریع‌تر دنبال شود.
وی افزود: در این فرآیند معمولا زیستگاه‌هایی که حیات در شاخص‌هایی همچون جمعیت و تنوع گونه‌های جانوری شرایط ویژه‌ای دارند، ابتدا در دسته مناطق شکار ممنوع یا مناطق پشتوانه گونه‌های مد نظر قرار می‌گیرند و اگر در دوره‌ای مشخص اهداف حفاظتی محقق شد، این محدوده‌ها بسته به میزان اهمیت‌شان به جمع مناطق چهارگانه افزوده می‌شوند.
این مسئول خاطرنشان کرد: ما در مازندران تا امسال ۱۱ منطقه پشتوانه با مساحت مجموع ۲۵۰ هزار هکتار داشتیم که با اضافه شدن یک منطقه شکارممنوع دیگر به این مناطق در شهرستان آمل، تعدادشان به ۱۲ منطقه و مساحتشان هم به ۲۸۰ هزار هکتار رسید.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران گفت: اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آمل پس از بررسی‌های منطقه‌ای و گردآوری داده‌ها و اسناد لازم، محدوده زیستگاهی ۳۰ هزار هکتاری در مناطق نشل، اندوار، پردمه، خرم، تیران، گریوده و ورزنه را مستعد ثبت به عنوان منطقه شکارممنوع به اداره کل معرفی کرد. اداره کل نیز پس از تایید داده‌ها، پرونده را به سازمان حفاظت محیط زیست فرستاد و با تایید سازمان، این منطقه رسما به عنوان یکی از مناطق پشتوانه و شکارممنوع مازندران معرفی شد.
اسماعیلی اظهار کرد: هدف کلان این روند این است که منطقه مد نظر به عنوان یکی از مناطق چهارگانه معرفی شود. معمولا دست‌کم دو سال را برای بررسی وضعیت منطقه پشتوانه و تصمیم‌گیری برای گنجاندن آن در مناطق چهارگانه محیط زیستی در نظر می‌گیریم. اگر وضعیت جمعیت حیات وحش با اجرای برنامه‌های مربوط به منطقه پشتوانه بهبود یافت و شرایط منطقه از ابعاد گوناگون به نوعی بود که قابلیت قرار گرفتن در جمع مناطق چهارگانه را داشت، برای ارتقاء جایگاه آن اقدام می‌شود.
وی افزود: برای ارتقاء مناطق پشتوانه به مناطق چهارگانه، علاوه بر معیارهای طبیعی و زیستی، موافقت اداره کل منابع طبیعی و سازمان صنعت، معدن و تجارت نیز لازم است که خوشبختانه همراهی لازم را در چنین مواردی دارند. ما برای اعلام یک منطقه به عنوان منطقه پشتوانه نیازی به استعلام از این دو دستگاه نداریم. اما برای ارتقاء منطقه از پشتوانه به یکی از مناطق چهارگانه باید استعلام گرفته شود.
این مسئول تصریح کرد: البته معمولا در مرحله معرفی یک منطقه به عنوان منطقه شکارممنوع تلاش می‌کنیم که توجه لازم و کافی به این مسائل استعلامی و بین دستگاهی را نیز داشته باشیم. چون اگر در منطقه‌ای سازمان صمت از قبل مجوز فعالیت معدنی صادر کرده باشد عملا فعالیت حفاظتی ویژه ما مفهومی نخواهد داشت. به همین دلیل سعی می‌کنیم مناطقی را انتخاب و معرفی کنیم که کمترین تعارضات بین دستگاهی را داشته باشند.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران اظهار کرد: منطقه جدید شکارممنوع مازندران زیستگاه گونه‌های ارزشمند متعددی از جمله کل و بز، خرس و پلنگ است که جمعیت قابل توجهی از این گونه‌ها در این منطقه زندگی می‌کنند.
اسماعیلی خاطرنشان کرد: مناطق شکارممنوع پس از ارزیابی‌های لازم بسته به معیارهای مختلف زیستگاهی و جانوری ممکن است به عنوان منطقه حفاظت شده، پناهگاه حیات وحش یا حتی پارک ملی نیز معرفی شوند.
به گفته این مسئول با هدف معرفی منطقه شکارممنوع جدید مازندران به مردم منطقه و مسافران و طبیعت‌گردان، هفت تابلو نیز در بخش‌های مختلف این منطقه نصب شد.
تعریف مناطق شکارممنوع و حفاظت شده
مناطق شکار ممنوع، مناطق مستعدی هستند که در صورت ایجاد شرایط لازم قادرند به صورت یک اکوسیستم (زیست‌بوم) طبیعی فعال مطرح شده و به عنوان پشتوانه‌ای برای حفاظت از ذخایر طبیعی کشور در ردیف مناطق تحت حفاظت قرار گیرند. چنین مناطقی به طور موقت به مدت دو تا پنج سال شکار ممنوع اعلام می‌شوند. در واقع گاهی این دوره آزمونی برای سنجش قابلیت‌های آن‌ها برای ورود به شبکه مناطق حفاظت شده است. در صورت طی موفقیت‌آمیز این دوره می‌توانند یکی از عناوین مناطق حفاظت شده را احراز کنند.
در ایران مناطق چهارگانه محیط زیست شامل محدوده‌های طبیعی با ارزش زیست‌محیطی هستند که همه آن‌ها تحت نظر سازمان حفاظت محیط زیست اداره می‌شوند. این مناطق شامل پارک ملی، اثر طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده هستند.
پارک ملی: پارک ملی که در تمام کشورهای جهان موجود است، به محدوده‌ای از منابع طبیعی گفته می‌شود که شامل جنگل، بیشه، دشت، مناطق آبی، مناطق خشکی، کوهستان و سایر مناطق طببیعی می‌شود. پارک‌های ملی تحت نظر سازمان حفاظت محیط زیست بوده و محل‌های خوبی برای فعالیت‌های پژوهشی، گردشگری و آموزشی هستند. بهره‌برداری‌های مصرفی و همچنین مسکونی در پارک‌های ملی مجاز نیست.
اثر طبیعی ملی: به پدیده‌ها یا مجموعه‌هایی از گیاهان و جانوارنی که کم‌نظیر، استثنایی، کوچک، جالب، غیرمتعارف و غیرقابل جایگزین هستند گفته می‌شود. این پدیده یا مجموعه‌ها دارای ارزش‌های علمی، تاریخی، حفاظتی و طبیعی هستند و اقدامات حفاظتی مختلفی روی آن‌ها صورت می‌گیرد که باید این مورد را تضمین کنند که در طول زمان پایداری بهره‌برداری غیر مصرفی از آن‌ها صورت گیرد.
پناهگاه حیات وحش به این دلیل جزو مناطق چهارگانه محیط زیست قرار می‌گیرد که محدوده وسیعی از منابع طبیعی کشور است و در آن زیستگاه‌های طبیعی نمونه و شرایط خاص اقلیمی برای جانواران وحشی متفاوت فراهم می‌شود. این پناهگاه‌ها تحت حفاظت هستند و محیط مناسبی برای فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی بویژه در ارتباط با جانوارن وحشی به حساب می‌آیند. این پناهگاه‌ها باید به قدری وسعت داشته باشند که نیاز گونه‌های جانوری، پیوستگی و ارتباط متقابل آن‌ها را تضمین کنند.
منطقه حفاظت شده به محدوده‌هایی از منابع طبیعی گفته می‌شود که از نظر ضرورت حفظ، تکثیر و احیای نسل جانوران ایجاد می‌شود و برای این فعالیت‌ها حقوق جوامع محلی در نظر گرفته خواهد شد. فعالیت‌های گردشگری و بهره‌برداری‌های مصرفی بر اساس قانون و طرح جامع مدیریت مناطق در این منطه‌ها مجاز است. این مناطق می‌توانند شامل جنگل، مرتع، دشت، مناطق آبی، کوهستان و … باشند که مقررات مربوط به آن‌ها تاحدودی شبیه پناهگاه حیات وحش است.
نظر شما