به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت ایرنا، تا قبل از انقلاب اسلامی، تنها دو دانشکده دندانپزشکی تهران و ملی ایران فقط در ۵ رشته ارتودنسی، پریودنتولوژی، بیماریهای دهان و تشخیص، پروتز و جراحی فک و دهان و صورت دوره‌های تخصصی ایجاد شده بود و پس از انقلاب تعداد رشته‌های تخصصی به ۱۱ رشته رسید که هر ساله ازطریق آزمون پذیرش دستیاری، تعدادی دستیار تخصصی می‌پذیرند. وظیفه تربیت و آموزش کادر درمانی دندانپزشکی (دندانپزشک، بهداشتکار دهان و دندان و تکنسین پروتز دندان) تا سال ۱۳۶۴ به عهده وزارت فرهنگ و آموزش عالی و از آن پس به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گذاشته شد.
پس از پیروزی انقلاب تاکنون دوره‌های مختلفی توسط دبیرخانه شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی کشور برای گزینش دانشجوی دوره دستیاری انجام گرفته، همچنین به منظور رسمی شدن درجه تخصصی دانشجویان فارغ التحصیل رشته‌های مختلف تخصصی تا کنون امتحانات بورد تخصصی بصورت متمرکز نیز برگزار شده است.
هم اکنون مراکز آموزش دندانپزشکی شامل ۴۸ دانشکده دندانپزشکی زیر نظر وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی است، آموزش دندانپزشکی عمومی در سالهای قبل از انقلاب، تنها در پنج دانشکده تهران، ملی، مشهد، شیراز و تبریز بصورت سالی ترمی و واحدی با گذراندن ۲۴۰ واحد درسی شامل علوم پایه، پره کلینیک و کلینیک انجام می شد. اولین امتحان تخصصی در سال ۱۳۵۳ در دانشگاه تهران بطور داخلی انجام گرفت. اولین امتحان سراسری در دانشگاه ملی در سال ۱۳۵۴ انجام شد و سپس یک دوره دیگر امتحان در سال ۵۶ - ۱۳۵۵ برگزار شد.
در حال حاضر دانشجویان با گذراندن دوروس عمومی، وارد دوره بالینی (پره کلینیک و کلینیک) می‌شوند و آموزش خود را با حضور بیماران ادامه می‌دهند در انتهای دوره ۶ ساله و پایان یافتن واحدها و ارائه پایان نامه به ارزش ۶ واحد، فارغ التحصیل می‌شوند.
رشته‌های وابسته به دندانپزشکی، دوره دو ساله (کاردانی) بهداشت دهان و دندان (پرستاری دندانپزشکی) و تکنسین ساخت پروتز دندانی است، ادامه تحصیل و دریافت درجه تخصصی پس از فارغ التحصیل شدن در رشته دندانپزشکی عمومی در ۱۰ رشته (ارتودنسی، اطفال، اندودنتیکس، پاتولوژی، پروتز، پریودنتیکس، ترمیمی، تشخیص بیماریهای دهان، جراحی دهان و فک و صورت و رادیولوژی دهان) در داخل کشور امکان پذیر است.
منصور کبگانیان دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی هفته گذشته از مصوبه یکصد و شصت و سومین جلسه شورای راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور در خصوص افزایش ۱۰ تا ۳۰ درصدی ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته دندانپزشکی طی سه سال آتی خبر داد و گفت: در کنکور سال جاری ما ۱۰ درصد افزایش ظرفیت در رشته دندانپزشکی خواهیم داشت که این آمار در سال آینده ۲۰ و در سال ۱۴۰۳ به ۳۰ درصد افزایش پیدا خواهد کرد.
این مصوبه از سوی مسوولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مورد واکنش قرار گرفت، آنها بر این باورند که برای افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی دندانپزشکی باید زیر ساخت های مناسبی هم فراهم شود تا با مشکل آموزش مواجه نشویم.
سید امیر پاشا طبائیان مشاور معاون آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزشی پزشکی در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: مخالف افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان دندانپزشکی نیستیم در صورتی که زیرساخت های آموزشی و امکانات در این زمینه وجود داشته باشد.
وی می افزاید: وزارت بهداشت مخالف افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی دندانپزشکی نیست، اما باید برای این افزایش ظرفیت بودجه، امکانات آموزشی، رفاهی و تجهیزات مورد نیاز وجود داشته باشد که از الزامات اساسی افزایش ظرفیت است . به عنوان مثال ظرفیت پذیرش دانشجوی رشته پزشکی ۲۰ درصد افزایش یافت اما هنوز بودجه و زیرساخت آن فراهم نشده است.
وی توضیح می دهد: ما باید دندانپزشکانی با مهارت کافی و در فضای آموزشی با استانداردهای لازم تربیت کنیم زیرا با سلامت دهان و دندان مردم کار دارند و اگر امکانات آموزشی و بودجه مناسب در این زمینه فراهم نشود، سلامت جامعه به خطر می افتد.
طبائیان ادامه می دهد: اکنون حدود ۴۰ هزار دندانپزشک فعال در کشور داریم که متاسفانه شورای راهبردی نقشه جامعه علمی کشور این تعداد را ۳۰ هزار نفر بیان می کند، در آمار ستاد راهبردی، اساتید دندانپزشکی که مشغول به فعالیت علمی- پژوهشی هستند و نیروهای طرحی شاغل در مراکز درمانی را در آمار خود نمی‌آورند.
وی می گوید: اکنون در کشور آمریکا ۶۱ دندانپزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت وجود دارد و این رقم در کشور ما حدود ۴۵ به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است، برای سلامت دهان و دندان افراد جامعه باید برنامه های پیشگیری تدوین و اجرایی شود که وزارت بهداشت برای آن نیزبرنامه‌ریزی کرده است.
در برنامه ی ما در حال حاضر هم افزایش ظرفیت دندانپزشکی وجود دارد و برنامه داریم تا سال ۱۴۰۸ به سرانه ۱/۶ که شاخص کشورهای پیشرفته است برسیم.
طبائیان با بیان اینکه سالانه هزار و ۸۰۰ دانشجوی دندانپزشکی در کشور فارغ التحصیل می شوند، تصریح می کند: در ابتدای پیروزی انقلاب، پنج دانشکده با هزار دانشجوی دندانپزشکی در کشور وجود داشت اکنون این رقم به ۴۸ دانشکده با ۱۶ هزار دانشجو ارتقا یافته است که نشان از اهمیت وزارت بهداشت به موضوع دندانپزشکی و افزایش ظرفیت دارد.
مشاور معاون آموزشی وزارت بهداشت تاکید می کند: در حال حاضر تعداد دندانپزشک به نسبت جمعیت کشور کم نیست ولی خدمات و مواد مصرفی دندانپزشکی گران است و با افزایش دندانپزشک نمی توانیم باعث کاهش قیمت ها شویم، باید در این زمینه پوشش حمایتی سازمانهای بیمه گر فعال شود تا خدمات بهتری برای مردم ما ارائه شود و افزایش ظرفیت پزشکی کمکی به کاهش هزینه‌ها نمی‌کند.بلکه کیفیت آموزش پزشکی که هم‌اکنون در جایگاه مناسبی از این نظر در منطقه داریم را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
طرح افزایش پذیرش دانشجوی دندانپزشکی دسترسی مردم را به خدمات بیشتر می نکند و سلامت دهان آنها ارتقا نمی یابد
محمدرضا خامی دبیر بورد تخصصی دندانپزشکی اجتماعی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: طراحان طرح افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی دندانپزشکی بر این باورند که با این کار دسترسی مردم به خدمات دندانپزشکی بیشتر خواهد شد و سلامت دهان مردم ارتقا خواهد یافت و به همین دلیل این طرح را ارائه کرده اند. اما باید توجه داشت که مطابق تجربیات جهانی و اصول علم سلامت جامعه هیچ کدام از این دو اتفاق نخواهد افتاد؛ یعنی نه دسترسی مردم به خدمات دندانپزشکی بیشتر می شود و نه سلامت دهان مردم ارتقا خواهد یافت.
وی افزود: مسئله این است که بهره مندی مردم از خدمات دندانپزشکی تابع عوامل متعددی است که وجود دندانپزشک و کلینیک دندانپزشکی فقط یکی از آن عوامل بوده، تا موانع دیگر مثل موانع مالی و هزینه خدمات و همچنین مسائل فرهنگی و اجتماعی حل نشود مردم نمی‌توانند به دندانپزشکی مراجعه کنند.
خامی ادامه داد: بهترین دلیل این ادعا اینکه در شهری مثل تهران که نسبت دندانپزشکی جمعیت آن از همه نقاط کشور بالاتر است و همینطور از خیلی از کشورهای پیشرفته دیگر بالاتر است مشکل بهره مندی مردم از خدمات دندانپزشکی کماکان وجود دارد.
دبیر بورد تخصصی دندانپزشکی وزارت بهداشت تصریح کرد: نسبت دندانپزشک به جمعیت در حال حاضر ۵ دندانپزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت ایران است و این نسبت مناسبی محسوب می‌شود اما مسئله مهم این است که توضیح این دندانپزشکان مناسب نیست و درصد زیادی از آنها در شهرهای بزرگ و مراکز استان مشغول ارائه خدمات هستند بنابراین مسئله ما مسئله تعداد دندانپزشک نیست بلکه مسئله توزیع نامناسب است.
خامی گفت: با توجه به اینکه افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی دندانپزشکی قطعاً به اهداف مورد نظر طراحان این طرح نخواهد رسید و همچنین مسئله که در حال حاضر هم دانشکده‌های دندانپزشکی ما برای همین تعداد دانشجوی فعلی زیرساخت، امکانات کافی و هیئت علمی لازم را ندارند و قطعاً افزایش ظرفیت بدون فراهم آوردن این زیرساخت‌ها منجر به افت کیفیت آموزش خواهد شد. من قطعا با این مصوبه مخالف هستم و امیدوارم هرچه زودتر لغو شود چرا که به نوعی هدر رفت منابع کشور است.
وی تصریح کرد: زیاد شدن تعداد دندانپزشک بدون اینکه فکری به حال توزیع دندانپزشک شود منجر به دو مسئله خواهد شد یکی انجام درمان های غیرضروری و القایی و دوم مهاجرت دندانپزشکان که در سال های اخیر تشدید شده است.
از دولت انتظار می رود در زمینه درمان و پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان اقداماتی انجام دهد و برای این کار می توان از ظرفیت شبکه نظام سلامت کمک گرفت
خامی افزود: از دولت انتظار می رود در دو زمینه درمان و پیشگیری اقداماتی انجام دهند. در حوزه درمان باید بسته خدمات پایه دندانپزشکی برای همه مردم فراهم شود. برای این کار می‌توان از ظرفیت شبکه بهداشت و درمان کشور کمک گرفت. در حوزه پیشگیری، نیاز به اقداماتی در سطوح بالاتر در سطح جامعه مثلاً اقداماتی برای بهبود تغذیه و کاهش مصرف شکر، افزایش دسترسی به فلوراید، آموزش موثر به گروههای هدف در جامعه و توانمندسازی مردم برای حفظ سلامت دهان خود است.
وی اظهارداشت: در مورد دانشجویان دندانپزشکی هم به جای افزایش ظرفیت که زیر ساخت آن فراهم نیست و منجر به افت کیفیت آموزش خواهد شد، بهتر است درصدی از ظرفیت فعلی به دانشجویان سهمیه بومی با اخذ تعهد از آنها اختصاص یابد تا از اینکه بعد از اتمام تحصیل در مناطق محروم مشغول به کار خواهند شد اطمینان حاصل کنیم. این کار در حال حاضر از طرف معاونت آموزشی وزارت بهداشت در حال پیگیری و انجام است و نیاز به ابزارهای نظارتی دارد تا به طور کامل و صحیح انجام شود.
نظر شما