شهید بهشتی چگونه فکر می‌کرد؟

به گزارش خبرنگار تاریخ و اندیشه ایرنا، مطلب زیر به برخی دیدگاه‌های ایشان می پردازد:

مصاحبه با روزنامه الاتحاد/ شعارهایی که می دهید باعث شده است عده ای در خارج ایران تصور کنند شما می خواهید انقلاب خود را صادر کنید. این موضوع تا چقدر اهمیت دارد؟

بهشتی: از قول من و از قول همه مسوولان انقلاب بنویسد که ما قصد نداریم و نخواهیم داشت که انقلاب خود را به صورت امپریالیستی به خارج صادر کنیم. ما تشنه توسعه طلبی یا کسب نفوذ در خارج نیستیم. ولی گناه ما چیست اگر گروه هایی در خارج با هیات حاکمه ای که به خواست ملت خود پاسخ نمی دهند، مخالفت کرده و سعی در سرنگونی آنها دارند؟ چون انقلاب ما اسلامی است اثرات و بازتاب آن حد و مرزی نمی شناسد. عده زیادی به طرف این انقلاب کشیده می شوند بدون این که ما به عنوان مسوول سعی در صدور آن کنیم. خود انقلاب خودش را صادر می کند. اگر ملت های اسلامی شیفته انقلاب شده اند دلیلش آن است که این ملت ها از روش های حکومتی شرقی و غربی و سیستم های غلط رژیم های خود نفرت پیدا کرده اند و اکنون در جستجوی سیستم تازه ای هستند و این سیستم را در انقلاب اسلامی ما یافته اند. روش ما بر اسلام، که صراطی است مستقیم و نه شرقی است و نه غربی، استوار است.

گروهک‌ها برگردند

روزنامه کیهان، ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۰/ همزمان با پیشرفت سریع در جبهه ها، گروهک ها در داخل کشور حلقه تهاجمی را در اکثر شهرها آغاز کرده اند. چرا دولت وارد عمل نمی‌شود؟

بهشتی: ما از جوان ها و نوجوان های [ این گروهک ها] می خواهیم که چشم و گوش خود را باز کنند. دستور تشکیلاتی به آن ها داده شده است که با کسی بحث نکنند. آنان باید از خود بپرسند که چرا نباید با کسی بحث کنند؟... آنها در تشکیلاتشان به یک خواهر اجازه نمی دهند که در انتخاب همسرش خود تصمیم بگیرد. این خود سمبل ارتجاع یعنی بازگرداندن جامعه آزاد شده ما به استبدادهای استالینی است. این ها هنوز آب گیرشان نیامده است والا در راه برقراری دیکتاتوری مورد قبولشان از هیچ کاری دریغ نخواهند کرد. طبق اعلامیه دادستان انقلاب، این گروه ها اگر از دشمنی با مردم و جمهوری اسلامی دست بردارند و با رعایت مقررات و قوانین اجتماعی، خواستار امکانات آزادی مشروع برای فعالیت های فرهنگی و سیاسی باشند، تامین هستند. اگر می خواهند روزنامه داشته باشند، روزنامه صاحب امتیاز و مدیرمسوول می خواهد. اگر می خواهند دفتر داشته باشند باید مسوول آنجا معلوم باشد که در آنجا توطئه ای وجود دارد یا خیر؟... اصرار آنها روی قانون شکنی ناشی از زیربنای فکری استالینی است که در ایدئولوژی آنهاست. 

تک حزبی مفید نیست

روزنامه اطلاعات، حزب در نظام اسلامی به چه معناست؟

بهشتی: حزب در نظام اسلامی یعنی گردآمدن و سازمان یافتن و سازمان پذیرفتن افرادی که همدیگر را می شناسند و به همدیگر اعتماد دارند. به اسلام معتقد هستند به عنوان یکی دین و یک نظام اجتماعی و اقتصادی و معنوی و می خواهند بر پایه حاکمیت اسلام، جامعه اسلامی را اداره کنند یا در اداره آن جامعه اسلامی سهیم شوند. این معنی حزب است... اما اگر [مثلا یک عده] گفتند ما پنجاه نفر همدیگر را می شناسیم و یک حزب به وجود آوردیم و فقط ما باید کشور را اداره کنیم و فقط ما آدم های خوبی هستیم، فقط ما هستیم که کار می کنیم و دیگران نه مومن هستند و نه کار می دانند و نه صادق، این حزب ضد اسلامی و طاغوتی است... [ در نظام تک حزبی] فقط یک حزب اجازه فعالیت دارد و اصولا احزاب دیگر حق فعالیت ندارند. این را من مفید به حال جامعه نمی دانم. این باعث می شود که آن حزب هر گونه که خواست با مردم رفتار کند.

اجازه نمی دهم کشورم به سمت سرمایه داری برود

روزنامه اطلاعات، دوم اسفند ۱۳۵۸/ سوالات متفرقه بازاریان تهران

چرا در نماز جمعه شرکت نمی‌کنید؟

من از طرفداران اقامه نماز جمعه بوده و هستم. مصالح امنیتی ایجاب می کند... اگر من بخواهم بروم برادران مراقب من می‌خواهند با اسلحه بیایند و کنار من بنشینند و من این را در خور نقشی که نماز جمعه دارد، نمی‌دانم و این با روح نماز جمعه سازگار نیست.

آیا شما سرمایه دار هستید؟

الحمدلله ثروت و سرمایه‌ای ندارم و به سهم خود هم اجازه نمی‌دهم که در آینده، جامعه‌ام به سرمایه داری کشانده شود.

اختلاف حزبتان [حزب جمهوری اسلامی] با نهضت آزادی چیست؟

حزب جمهوری اسلامی معتقد است با ابرقدرت ها باید مثل یک قدرت کامل، که از این ابرقدرت ها بی نیاز است، برخورد کرد. نهضت آزادی معتقد است که باید گام به گام و آرام آرام این مطلب را حل کرد. نهضت آزادی هیچ وقت معتقد به این نیست که ایران باید وابسته آمریکا باشد، هیچ وقت. نهضت آزادی خواهان استقلال ایران است.

آیا برای مناظره با گروه‌ها حاضرید؟

در حدی که وقت داشته باشم بلی، حاضرم.

در آموزش و پرورش چرا تصفیه نمی شود؟

کجا تصفیه شده که در آموزش و پرورش شده باشد.

علت کناره گیری روشنفکران از روحانیت مبارز چیست؟

مثل اینکه هر کس از روحانیت مبارز کناره گیری کرد می شود روشنفکر! ولی به هر حال علت دو چیز است: یکی این که روحانیت در همه جا خوب عمل نمی کند. طرز تحویل گرفتن و طرز برخوردمان. ما هم عیوبی داریم. یکی از عیوب من این است که شق و رق راه می‌روم. علت دوم این است که روحانیت مترقی در مورد مسائل اسلام و مملکت اهل سازش و تخفیف نیست و گاهی موارد هم زبان یکدیگر را نمی‌فهمیم.

برای مشاهده عکس های تاریخی ایرنا به این آدرس https://instagram.com/irna_tarikh?igshid=YmMyMTA۲M۲Y= مراجعه کنید.