افزایش تاثیرگذاری مونسون در ایران به دلیل تغییرات اقلیمی و افزایش دما

به گزارش روز دوشنبه ایرنا از سازمان حفاظت محیط زیست، سیده الهام عزیزی در خصوص سامانه بارشی مونسون و تاثیر آن بر شرایط اقلیمی و آب و هوایی کشور اظهار داشت: هر ساله در یک بازه زمانی مشخص، یک اتفاق خاص آب و هوایی در جنوب شرق آسیا اتفاق می افتد که حیات میلیون ها انسان به آن گره خورده است.

وی افزود: جریان مونسون  (Monsoon) که در ایران به نام باران های موسمی هم شناخته می شود از اواخر اردیبهشت ماه از سریلانکا و بخش های جنوبی هند شروع می شود و به تدریج به سمت عرض های جغرافیایی بالاتر حرکت کرده و سپس در اوایل تیرماه به پاکستان و نهایتا از حدود نیمه تیر، بخش ضعیف شده آن به جنوب شرق ایران هم می رسد و بارندگی های مناسبی را در استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان، شرق فارس و جنوب کرمان باعث می شود.

رییس گروه تغییر اقلیم و حفاظت از اتمسفر سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه شدت و ضعف این سیستم در سال های مختلف، متفاوت است، گفت: بیشترین اثر آن در ایران، از قدیم الایام همان بادهای معروف به ۱۲۰ روزه است که سیستان و بلوچستان و جنوب خراسان را درگیر طوفان های شن می کند.

عزیزی خاطرنشان کرد: مونسون حجم بسیار عظیمی از رطوبت را از روی اقیانوس هند به شبه قاره هند و نواحی مجاور انتقال می دهد، برخورد این حجم از رطوبت به رشته کوه های هیمالیا باعث بارندگی هایی در مقیاس بسیار بالا می شود که مردمان آن مناطق از گذشته روش زندگی و فعالیت های اقتصادی خود مخصوصاً در زمینه کشاورزی و دامداری را بر اساس آن تنظیم کرده اند و از این اتفاقات حداکثر استفاده را به عمل آورده اند.

وی تصریح کرد: با تغییرات اقلیمی و افزایش سالانه میانگین های دما، به نظر می رسد کشور ما هم سال به سال بیشتر در معرض فعالیت مونسون قرار می گیرد و به عنوان یک پدافند غیرعامل در برابر خسارات ناشی از فعالیت این پدیده، از حالا باید چاره اندیشی کرد که قطعاً در آینده خیلی دیر خواهد بود.

عزیزی با اشاره به احتمال تشدید این پیشروی در سال های آینده، گفت: جریان مونسون یک حرکت رفت و برگشتی است و از اواخر مرداد شروع به عقب نشینی به سمت جنوب می کند و در نهایت، اواخر آبان بخش های جنوبی هند هم از حوزه فعالیت آن خارج و فصل خشکی برای آن مناطق شروع می شود.

مونسون (Monsoon) برگرفته از واژه موسم از زبان عربی به معنای فصل است (نامی برای بادهای فصلی). علت اصلی شکل گیری مونسون، تغییر سالانه بسیار زیاد دما در مناطق بزرگ خشکی در مقایسه با سطوح اقیانوس‌های همسایه است.

ناحیه اقیانوسی حاره ای، به ویژه دریای عرب، خلیج بنگال و اقیانوس هند مهم ترین منبع دمایی و رطوبتی هستند که انرژی لازم برای ادامه گردش بزرگ مقیاس مونسون و فعالیت پیوسته آن برروی شبه قاره هند را فراهم می کنند.

امسال سیستم مونسونی هند بسیار فعال بوده و از رطوبت خیلی زیادی برخوردار است که با متمایل شدن به عرض های شمالی و غربی تر، در استان های مرکزی ایران نیز سبب بروز بارندگی شده است اما در مواقعی که رطوبت انتقالی کم باشد، در این نواحی با ایجاد ابرهای جوششی کم ضخامت تر، طوفان گرد و خاک و افزایش نسبی دما پدید می آید.

با چاشنی گرمایش زمین و تغییر اقلیم، رفتار مونسون امسال به شکل تقریبا استثنایی تغییر کرده و موجب بارش های فراسنگین در قسمت های وسیعی از نیمه جنوبی کشور شده است. با توجه به خشکی بیش از حد زمین و عدم وجود پوشش گیاهی مناسب در این مناطق، بارش های رگباری شدید  منجر به جاری شدن روانآب و حتی سیلاب در برخی نقاط شده است.