سید ابوالحسن عمرانی، پژوهشگر تعزیه و مدرس دانشگاه با اشاره به گسترده‌ترین مراسم آیینی دهه اول محرم در مناطق جنوب فارس، روز سه شنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا گفت: تعزیه جنوب فارس با پیشینه یک و نیم قرن با تصویرگری نمادین، حادثه کربلا را برای مخاطبان بازگو نموده و از آن تاریخ به این سو رفته‌رفته گسترش یافته و به سیر تکاملی خودپرداخته است.
این پژوهشگر حوزه هنر و رسانه یادآور شد: تعزیه این مناطق به رغم اینکه به عنوان رسانه ای قوی در جهت تبیین تاریخ مصور کربلا و انتقال فرهنگ عاشورا در قالب هنری دینی، تأثیر زیادی بر مخاطبان داشته، خالی و عاری از ایرادات و اشکالاتی در حوزه تاریخ، ادبیات و شیوه اجرا نبوده که آسیب‌زدایی از این هنر دینی در حوزه‌های یاد شده، از اولویت‌های فرهنگی دوره اخیر به شمار می‌آید. در عین حال بیشتر تعزیه نامه های جنوب فارس نسبت به برخی مناطق دیگر از لحاظ تاریخی و ادبی از اتقان و استحکام بیشتری برخوردار بوده که در برخی از پژوهش‌های تعزیه‌شناسی از جمله «تعزیه، منابع روایی و مستندات تاریخی» و نیز «ادبیات تعزیه» به آن پرداخته‌ایم.
وی درباره نسخه های تعزیه خاطرنشان کرد: در تعزیه نامه‌های منطقه لامرد و مهر، همانند بسیاری از مناطق کشور اشعار و متون منظوم، سروده شخص واحدی نیست. اشعار تعزیه تلفیقی است و سرایندگان، علاوه بر اشعار خود از شاعران معروف و برخی از شاعران غیر مشهور دیگر که سراینده اشعار تعزیه در مناطق مختلف کشور بوده‌اند، نیز استفاده کرده‌اند. در نسخه های مجالس تعزیه جنوب فارس آثاری از شعرای نامدار همانند ابن حسام قهستانی، جوهری مروزی ، جودی خراسانی، بیدل قزوینی، مقبل کاشانی و... وجود دارد.
این نویسنده درباره پیشینه اجرای تعزیه در مناطق یادشده افزود: در پی گسترش تعزیه‌ها در زمان ناصرالدین شاه قاجار به شهرهای مختلف، اندک اندک برخی نسخه‌های تعزیه به روستاهای دور دست ایران نیز رسید. در همین دوره است که در مناطق جنوب فارس نیز برخی از مجالس تعزیه برگزار شد و استمرار یافت. البته تعدادی از نسخه‌ها بوسیله سادات اهل علم منطقه که دارای طبع شعر بودند، اصلاح یا تکمیل و برخی نیز با همان فرایند تلفیقی، افزوده شد. بر این اساس دهه پایانی قرن سیزدهم را می‌توان زمان آغاز تعزیه در منطقه لامرد برشمرد.
قدیمی‌ترین تعزیه‌های منطقه لامرد و مهر پیشینه‌ای در حدود ۱۵۰سال دارند. تاریخچه مستند قدیمی‌تر از این زمان هنوز به دست نیامده و محله‌های برگزارکننده مجالس تعزیه با قدمت بیش از یک قرن که در طول دهه عاشورا و همه ساله به طور مرتب اجرا می‌شده انگشت شماراست و بقیه مراکز و روستاهای محل برگزاری تعزیه، کمتر از یک قرن، سابقه اجرا دارند. برخی نیز در چند دهه اخیر بنیان‌گذاری شده‌اند.
وی تاکید کرد: اظهارنظرهای غیرمستند با انتساب سابقه ۲۰۰ تا ۳۰۰ سال و گاه بیشتر از این برای تعزیه روستاهای جنوب فارس، فرض‌ها و نظرهای مبتنی بر حدس و گمان و قیاس است و این گمان‌ها بدون ارائه مستندات، نه تنها در اثبات یک رویداد تاریخی و فرهنگی کارایی ندارد که موجب ایجاد خدشه در اصالت تاریخچه تعزیه این منطقه نیز خواهد شد.
این مستندساز خاطرنشان ساخت یکی از ویژگیهای تعزیه مناطق جنوب فارس، آهنگ و نوا وبه تعبیری موسیقی آوازی این تعزیه‌هاست. نوای اشعار تعزیه منطقه لامرد و توابع با ابتکار پیشینیان و پیشکسوتان تعزیه این منطقه شکل گرفته و می‌توان ساختار موسیقیایی تعزیه منطقه لامرد را ابداع نوعی ردیف آوازی خاص برشمرد که به وسیله نسل‌های پیشین تعزیه این منطقه، طراحی شده و با تکرار و تجربه در نسل‌های بعدی استمرار یافته است. لذا در تعزیه این مناطق از دستگاه‌های متداول موسیقی آوازی همانند سه‌گاه، چهارگاه، بیات ترک، دشتی و... استفاده نشده است.
از این نویسنده، پژوهشگر و مدرس حوزه و دانشگاه تاکنون آثار تعزیه‌پژوهی متعددی چاپ و منتشر شده یا آماده انتشاراست.
شهرستان لامرد در فاصله ۳۶۵ کیلومتری جنوب شیراز قرار دارد.
نظر شما