عربستان و امارات در جنوب یمن چه می خواهند؟

به گزارش روز پنجشنبه ایرنا، درگیری مداوم از دو هفته پیش بین شبه نظامیان مزدور مورد حمایت امارات از یک سو با شبه نظامیان وابسته به حزب «الاصلاح» از سوی دیگر در استان شبوه در جنوب یمن وارد مرحله جدیدی شده است که به نظر می‌رسد در عین توافق ریاض و ابوظبی بر سر یک سری اهداف، خالی از تعارض منافع و اختلاف بر سر یک سری اهداف دیگر نخواهد بود.

این درگیری ها بین شبه نظامیان موسوم به "دفاع شبوه" وابسته به شورای انتقالی جنوب و مورد حمایت امارات و شبه نظامیان حزب الاصلاح نزدیک به گروه اخوان المسلمین است. در این میان، شبه نظامیان گروه سلفی موسوم به "العمالقه" نیز به نفع شبه نظامیان شورای انتقالی جنوب عمل می کنند. همین امر باعث شده که شورای انتقالی جنوب پس از شکست سه سال گذشته خود از شبه نظامیان حزب الاصلاح، اخیرا شهر عتق مرکز استان شبوه در جنوب یمن را به کنترل خود در بیاورند.

هر سه گروه با وجود رقابت های داخلی خود تاکنون به عنوان مزدور به امارات و عربستان خدمت کرده اند اما به گفته برخی از تحلیلگران امور یمن، عربستان سعودی و امارات بدنبال پاکسازی و یک دست کردن مزدوران خود (حذف شبه نظامیان حزب الاصلاح) در استان های جنوبی یمن برای مهیا کردن آنجا جهت صادرات نفت و گاز سرقتی یمن در سایه بحران انرژی جهان به دستور آمریکا هستند.

«سفیان العماری» از رهبران جنوبی یمن و دبیرکل حزب دموکرات صنعا معتقد است: این درست است که حزب الاصلاح تا حد زیادی به متجاوز خدمت کرده است، زیرا این حزب بزرگترین حزبی است که متجاوز را به کشور فراخواند و نسبت به خاک یمن هتک حرمت کرد و اولین حزبی است که کشتار یمنی‌ها را تشویق کرد، اما اکنون از اجرای آرزوهایش ناامید شده و ثمره خیانت خود را به کشور و مردم می‌بیند.  

وی با بیان اینکه ابزارها (شورای انتقالی جنوب و حزب الاصلاح) متفاوت، اما هدف آنها یکی است، افزود: هدف غارت منابع نفت و گاز یمن و تجزیه کشور است که با اعلام تجاوز آمریکا و عربستان به یمن از ۸ سال پیش شروع شد و به درگیری بین همان مزدوران یمنی که اساساً باعث اشغال استان‌های جنوبی یمن شدند، کشیده شد.

براساس برخی گزارش ها، امارات و عربستان در عین هماهنگی با یکدیگر، در رقابت بر سر تسلط در جنوب یمن نیز هستند.

در همین ارتباط، روزنامه "الاخبار" لبنان در گزارشی به قلم "احمد الحسنی" درباره اوضاع استان های جنوبی یمن در سایه درگیری های نظامی کنونی مزدوران اماراتی - سعودی آورده است که ورود اولین گروه شبه نظامیان مورد حمایت امارات به حومه استان حضرموت و به سمت مناطق نفت خیر، برای ریاض نشان دهنده تخطی از خطوط ترسیم شده نفوذ طرفین (امارات و عربستان) در استان های جنوبی است.

با وجود اصرار تشکیلات شبه نظامیان وابسته به ابوظبی به یورش گسترده به استان حضرموت و تسلط بر کل این استان بعد از تصرف استان شبوه و تمامی میادین نفتی موجود در این استان از سوی آنها، اما مخالفت و "وتوی" عربستان آنها را ناگزیر به توقف جنگ و عقب نشینی به استان شبوه و پس دادن برخی مناطق نفت خیر موجود در آن و جاده "العبر" به شبه نظامیان حزب الاصلاح کرد. این جاده به مرز عربستان منتهی می شود.

این تصمیم شبه نظامیان "العمالقه"، "دفاع شبوه" و حتی خود حزب الاصلاح را متعجب کرد، زیرا شبه نظامیان مورد حمایت امارات پیش از این وقعی به آتش بس اعلام شده توسط کمیته نظامی تابع شورای دست نشانده موسوم به "شورای ریاستی یمن" نگذاشته بودند.

در واقع، تصمیم تعلیق حمله پس از آن گرفته شد که ریاض و ابوظبی توافق کردند که یک تشکیلات مورد حمایت ریاض، جایگزین شبه نظامیان وابسته به حزب الاصلاح در منطقه نظامی در سیئون در استان حضرموت شوند و در مقابل، سیطره بر کل استان ابین به امارات اعطا شود که از نظر ابوظبی، سپر جدا کننده شبه نظامیانش در عدن با شبه نظامیان در شبوه به شمار می رود.

با تسلط شبه نظامیان مورد حمایت امارات بر استان ابین، توزیع کیک استان های جنوبی کامل می شود؛ به گونه ای که نفوذ امارات از عدن و ابین به شبوه گسترش می یابد و در مقابل، استان های حضرموت و المهره زیر سلطه و غارت عربستان باقی می ماند.

در پی تفاهمات بدست آمده برای توقف پیشروی به سمت استان حضرموت، امارات به سرعت اقدام به گسیل نیرو به سمت منطقه شقره کرد که یکی از نقاط تماس (گروه های مزدور سعودی - اماراتی) از سال ۲۰۱۹ به شمار می رود و در سال های گذشته و تا پیش از "توافق ریاض"، صحنه درگیری های بسیاری بود. این توافق بر لزوم پایان درگیری ها و تشکیل دولتی به طور مساوی بین دو طرف درگیر (دولت دست نشانده در جنوب یمن) و ساختارسازی نیروهای نظامی و امنیتی در قالب وزارت های دفاع و کشور (این دولت دست نشانده) تاکید داشت. این توافق گرچه به درگیری های طرفین پایان داد ولی هر یک از دو طرف همچنان در مواضع خود باقی ماندند.

"شورای انتقالی جنوب" وابسته به ابوظبی اخیرا از عملیات "پیکان شرق" خبر داد و گفت که این عملیات با هدف کنترل استان ابین و ایمن سازی آن در برابر "گروه های تروریستی" صورت می گیرد، اما به گفته ناظران، هدف واقعی این عملیات بدست گرفتن کنترل کل استان و اخراج "شبه نظامیان محور ابین" از جمله تیپ های حفاظتی عبد ربه منصور هادی رئیس جمهورd مستعفی و فراری یمن از آنجا بود که عملا نیز دوشنبه شب گذشته با ورود بدون درگیری شبه نظامیان "شورای انتقالی جنوب" به مواضع این شبه نظامیان - براساس توافق ماندن شبه‌نظامیان وابسته به حزب الاصلاح در مواضع خود و مستقر شدن شبه نظامیان وابسته به شورای انتقالی جنوب در امتداد خط ساحلی و خط ارتباطی استان های ابین و شبوه و عدن صورت گرفت.

بنظر می رسد نتایج این تحولاتِ پرشتابِ خارج از اراده طرف‌های محلی درگیر در جنوب یمن، تنها در جهت منافع ریاض و ابوظبی است و به رغم واکنش نظامی و سیاسی حزب الاصلاح برای جلوگیری از پایان اجتناب ناپذیر عمرش، اما شبه نظامیان این حزب نتوانسته اند که از این طوفان در امان بمانند زیرا پایان درگیری ها در حضرموت لزوماً به معنای تایید باقی ماندن آنها در دشت حضرموت نیست زیرا عربستان و امارات هر دو برای خارج کردن این گروه از میدان در یمن اتفاق نظر دارند ولی امارات ترجیح می‌دهد این گروه را از طریق مقابله نظامی دفعی، از میدان بیرون براند؛ حال آنکه عربستان از ترس تغییر ائتلاف های داخلی و خارجی خود یا احتمال باقی ماندن این گروه در قالب یک گروه مقاوم و نه به صورت تشکیلات منظم نظامی تلاش می کند به حضور نظامی آنها به صورت مرحله ای و روش دیگر پایان دهد و از این رو است که نبردی که به دروازه های آخرین دژ  حزب الاصلاح در حضرموت رسیده، اکنون متوقف شده است.