جنگل‌های زاگرس در مخاطره آفت پروانه برگ‌خوار / نگاه ویژه دولت برای کاهش خسارت‌ها

به گزارش ایرنا، بر اساس آخرین ارزیابی ها بخش زیادی از جنگل های باشت، منطقه چاروسا و دشمن زیاری در شهرستان کهگیلویه و لنده مبتلا به آفت برگخوار و بخشی هم در شهرستان بویراحمد و دنا عمدتا در منطقه لوداب در چالش آفت پروانه جوانه خوار بلوط گرفتار است.

به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد از سال ۹۰ تاکنون بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از جنگل های بلوط کهگیلویه و بویراحمد دچار خشکیدگی شده اند که این آسیب در کوه های خاییز، لنده و بوستان بیش از بقیه نقاط استان خودنمایی می کند.

دولت سیزدهم در راستای نگاه ویژه ای که برای صیانت از منابع جنگلی زاگرس دارد، طرح توسعه جنگل های زاگرس به ریاست استانداران زاگرس نشین  را طراحی و تعریف کرده و منابع اعتباری  لازم در این زمینه دیده شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت : دولت بمنظور صیانت از جنگل های بلوط در حوزه کهگیلویه و بویراحمد که ۲۰درصد پوشش جنگلی زاگرس را در بر می گیرد مرکز تحقیقات بلوط با توجه به سرانه بالای جنگل های بلوط در این  استان را پیش بینی کرده که  کار اجرایی آن در حال انجام است.

سعید جاوید بخت افزود: دولت مردمی سیزدهم به منابع طبیعی نگاه حفاظتی و حمایتی دارد و با توجه به سفرهای مدیران کشوری در این حوزه به استان و تخصیص های اعتباری اهمیت موضوع به خوبی نمایان است و در حوزه جنگل، آب، خاک و آبخیزداری گام های موثری برداشته است.

قصه آفت های زاگرس چه بوده است؟

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: زاگرس با آسیب های زیادی مواجه است که شامل خشکیدگی بلوط ها،آفت بلوط، مسائل و مشکلات درگیری با بیماری های مختلف و موارد دیگر در سطح این عرصه است و  سال گذشته آفت بلوط در این استان بیشتر نمایان شد.

به گفته جاوید بخت پروانه برگ خوار و جوانه خوار بلوط از سال ۱۳۵۱ در کشور شناسایی شد و تاکنون این افت نزدیک به ۶ بار طغیان کرده و عمدتا در حوزه زاگرس اتفاق افتاده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: هدف این آفت ها فقط برگ درختان است و در حال حاضر جنگل های استان با دو نوع آفت برگ خوار سفید بلوط و جوانه خوار درگیر هستند.

وی ادامه داد: آفت جوانه خوار تک نسلی است و از اواسط اسفند ما تا اواسط فروردین ماه فعالیت دارد.

جاوید بخت ابراز داشت: آفت برگ خوار سفید بلوط چند نسلی است و عمدتا تا ارتفاعات یک هزار و ۱۰۰ متر و عمدتا در مناطق گرمسیری شایع است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: در این استان افت  از سال ۹۷ جنگل های استان شروع شده و سال به سال افزایش پیدا کرده است.

وی عنوان کرد: این آفت ها در سال های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ در استان خیلی فعال بوده و در سال ۱۴۰۱ طغیان داشته و این طغیان بیشتر بوده است.

علت این آفت و طغیان ها چیست؟

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد افزود: این طغیان آفت ها شناسایی شده و دقیق هستند و توسط کارشناسان مورد تایید قرار گرفته است.

وی تاکید کرد: یکی از این علت ها بحث زیراشکوب جنگل هاست که تمامی زیر درختان استان اکثرا به وسیله کشت غیر اصولی به وسیله مردم انجام‌شده است.

جاوید بخت ابراز داشت: وقتی که کشت صورت گرفته مردم از سموم دفع آفات برای مبارزه با آفاتی که زیراشکوب هست انجام می دهند.این سم و آفت کش یکی از عوامل بروز افت است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: کشت و توسعه باغات در عرصه های مجاور درختان بلوط که انجام شده و آفت زدایی که مردم برای این باغات انجام می دهند از دیگر زمینه سازی برای تخریب درختان بلوط است .

وی بیان کرد: از طرفی گرد و خاکی که به استان می آید و کانون آن عراق و سوریه و کشورهای همجوار است و کانون ریزگردها روی برگ می نشیند و فتوسنتز برگ را دچار اختلال می کند.

جاوید بخت عنوان کرد: از همه چیز مهمتر بحث خشکسالی های اخیر است که باز مزید بر علت شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد ادامه داد: در خشکسالی ها وقتی تنش آبی به درخت وارد می شود این تنش آبی باعث می گردد که درخت ضعیف شود و برای اینکه درخت به مقاومت خود ادامه دهد شیره آبی که در ریشه است را تحویل برگ می دهد .

وی ابراز داشت: غلظت شیرابه در برگ بالا می رود و زمانی که غلظت بالا برود برای آفت شیرابه ای دلچسپ خواهد بود که از آن تغذیه کند.

جاوید بخت گفت: در نتیجه درخت ضعیف می شود و آفت راحت تر می تواند بر درخت غلبه کند و  آفت برگ خوار سفید هم برگ درخت را از بین می برد و باعث می شود که برخی ها گمان کنند درخت خشک شده است.

وی افزود: گرچه درخت آسیب دیده ولی خشک نشده اما برگ آسیب دیده و خسارت دیده است.

چه کارهایی برای مقابله با آفات انجام شد؟

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: یکی از روش هایی که مورد وثوق کارشناسان و گیاه پزشکان بوده روش محلول پاشی (محلول بی تی) است که کمترین خسارت را به درختان جنگل وارد می کند.

جاوید بخت ادامه داد: در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۴ هزار و ۹۰۰ هکتار محلول پاشی عرصه های جنگلی برای مقابله با آفات برگ خوار و جوانه خوار انجام گرفت.

وی تاکید کرد: امسال هم ۶۰۰ هکتار محلوم پاشی انجام شد که در مجموع ۱۵ هزار و ۵۰۰ هکتار در نواحی مختلف محلول پاشی انجام شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: محدودیت هایی پیش روی منابع طبیعی استان برای استفاده از این محلول بود که برای نمونه باید درجه حرارت در نظر گرفته می شد.

جاوید بخت افزود: ۶ میلیارد تومان برای مبارزه با آفت بلوط در استان از سال ۱۴۰۰ تاکنون هزینه شده است.

وی تصریح کرد: ۳۵۰ هزار هکتار پایش جنگل های استان صورت گرفته که ۲۲۰ هزار هکتار ان در منطقه گرمسیری بوده است و ۲۶ هزار هکتار آفت برگ خوار سفید بلوط است.

نگاه دولت به جنگل های زاگرس چگونه بوده است؟

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: دولت نگاه ویژه ای به جنگل های زاگرس دارد و در مدت یک ساله دولت سیزدهم و عدالت محور صدای جنگل های زاگرس را به خوبی شنیده است.

وی ادامه داد: طرح توسعه جنگل های زاگرس به ریاست استانداران زاگرس نشین در دست اقدام است و منابع اعتباری در این زمینه دیده شده است.

جاوید بخت تاکید کرد: همچنین مرکز تحقیقات بلوط با توجه به سرانه بالای جنگل های بلوط استان در کهگیلویه و بویراحمد اجرایی می شود.

وی تصریح کرد: تاکنون ۳۵ میلیارد تومان برای مبارزه با آفات جنگل های کهگیلویه و بویراحمد مصوب شده که امید است هر چه زودتر تخصیص یابند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: دولت قول مساعد داده این اعتبارات را تخصیص دهند تا در زمان مناسب محلول پاشی جنگل ها صورت گیرد.

برنامه های پیش رو برای مقابله با آفات بلوط کدامند؟ 

جاوید بخت گفت: برنامه ریزی شده که در یک پایلوت ۲۶ هزار هکتاری چنانچه ۱۰۵ میلیارد تومان به استان تخصیص یابد و برنامه های مختلفی صورت گیرد و جوان سازی جنگل هم صورت گیرد.

وی افزود: انسان با تولید نسل فرایند  طبیعی خود را سپری می کند و درخت هم یک موجود زنده است و سیکل طبیعی دارد و نیاز به زادآوری دارد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: زادآوری جنگل در بسیاری از مناطق استان با رفتار های نامناسب و تخریب های نابه جا از بین رفته است.

جاوید بخت ابراز داشت: پیش بینی شده جوان سازی جنگل شامل بذرکاری، تغییر معیشت زیراشکوب درختان با مشارکت مردم و دیگر مردم کشت نکنند و دیگر موارد را اجرایی کنیم.

بیماری بلوط همچون بیماری آنفوآنزا وجود دارد و در آینده هم وجود خواهد داشت و در فصل خاصی اتفاق می افتد.

آینده هم روش های مقابله ای اثر گذار است ولی اینکه بگوییم قطعا ریشه کن می شود ممکن است به وسیله یک سری عوامل طبیعی ریشه کن شود.

برخی عوامل همچون سم پاشی و کشت ها و باغات باعث شده اند دشمنان طبیعی این آفت بلوط از بین برود.

سال گذشته یکهزار و ۵۵۰ هکتار از جنگل ها و مراتع مناطق مختلف استان طعمه حریق شد.

این روزها که عوامل انسانی و طبیعی دست به دست هم داده تا درختان بلوط را به ورطه نابودی کشاند برای حفظ محیط زیست و جوابگو بودن در قبال نسل آینده با عزمی ملی از وقوع فاجعه زیست محیطی جلوگیری کنیم.

پروانه برگ خوار آفتی است که به درختان بلوط و گیاهان گوناگونی مانند مرکبات، پسته، بادام و بسیاری دیگر از گیاهان حمله می کنند؛ این آفت به پنج نسل در طبیعت می تواند خسارت وارد کند.

پروانه جوانه خوار بلوط (Tortrix viridana L) که در چند دهه اخیر، گونه‌های مختلف بلوط را مورد حمله قرار داده آفتی بسیار مخرب است که باعث کاهش رویش چوب، زوال جنگل، تغییر در زادآوری و توالی شده و حتی باعث مرگ و میر درختان می‌شوند.

این آفت با آغاز فصل بهار در سطح جنگل‌های بلوط در ناحیه رویشی زاگرس شروع به فعالیت کرده و خسارات زیادی را به عرصه‌های طبیعی وارد می‌کند. این حشره با تغذیه بی‌رویه از جوانه‌ها و برگ‌های درختان، ظاهر درخت را عاری از برگ می‌کند و همین باعث می‌شود بسیاری از مردم با گمان بر خشکیدگی درخت، به قطع آن در عرصه اقدام کنند.

استان کهگیلویه و بویراحمد با ۳۱۲ هزار و ۵۰۰ هکتار منطقه حفاظت شده و موقعیت اکولوژیکی و توپوگرافی خاص خود دارای پوشش گیاهی، جانوری و منابع حیاتی متنوعی است به گونه‌ای که افزون بر ۲۰ درصد پوشش جنگلی زاگرس و حدود ۴۰ درصد گونه‌های دارویی کشور را در خود جای داده است.