تفاوت روز حسن(ع) و روز حسین(ع)

چند سالی است در تقویم رسمی کشور، دو روز به عنوان سالروز شهادت امام حسن مجتبی (ع) اعلام می شود؛ یکی ۲۸ صفر و یکی هم امروز که هفتم صفر است؛ البته به روایتی. امروز ۱۳ شهریور مصادف با هفتم صفر، سالروز شهادت امام حسن مجتبی (ع) است؛ امامی که در سال سوم هجری در مدینه چشم به جهان گشود و حدود هفت سال از دوران زندگی پیامبر اکرم (ص) را درک کرد و پس از آن حضرت، حدود ۳۰ سال با پدر بزرگوارشان علی بن ابی طالب (ع) همراهی داشتند.

امام مجتبی(ع) از آغاز بیعت مردم با حضرت علی (ع) تا لحظه شهادت آن حضرت یعنی سال چهلم هجری در مقام قوی‏ترین بازوی آن حضرت عمل کردند و در سه جنگ جمل، صفین و نهروان حضور داشتند. پیش از جنگ جمل نیز به همراه عمّار یاسر و قیس بن سعد به کوفه رفته و با سرکوب کردن فتنه ابوموسی اشعری، مردم را به جنگ با مردم بصره فرا خواندند.

آن حضرت بعد از شهادت امیرمومنان (ع) ۱۰ سال عهده دار مقام امامت بودند و حکومت اموی پس از تحمیل صلح بر امام حسن (ع) گرچه به بسیاری از اهداف خود رسیده بود، ولی هم چنان وجود امام مجتبی (ع) مانع از به اجرا درآوردن نیات پلید آنان بود و از جمله اهدافی که معاویه دنبال می کرد؛ تعیین جانشین برای خود بود. معاویه از اجرای این تصمیم که برخلاف مفاد صلح نامه او با امام حسن (ع) بود، وحشت داشت و می دانست اگر در زمان حیات آن حضرت به چنین کاری دست بزند، با مخالفت شدید امام حسن (ع) روبرو خواهد شد.

بر این اساس تصمیم گرفت از هر راه ممکن امام (ع) را به شهادت برساند و در نهایت جعده همسر امام حسن (ع) که دختر اشعث بن قیس بود را مناسب ترین فرد برای تحقق بخشیدن به این هدف پلید دید. معاویه به صورت محرمانه ۱۰۰ هزار درهم برای جعده فرستاد و به او قول داد که اگر امام (ع) را به شهادت برساند او را به همسری یزید درخواهد آورد و جعده به طمع وعده معاویه آن حضرت را با ریختن زهر در آب آشامیدنی مسموم کرد و طولی نکشید بر اثر آن، کریم اهل بیت به روایتی در هفتم صفر سال ۵۰ هجری در سن ۴۷ سالگی به شهادت رسید.

زمانی که امام حسن (ع) را مسموم کردند و حال او دگرگون شد، برادرشان امام حسین (ع) به بالین آن حضرت حاضر شدند. وقتی جویای احوال او شدند، امام حسن (ع) فرمود خود را در اولین روز از روزهای آخرت و آخرین روز از روزهای دنیا می بینم. گواهی می دهم به وحدانیت خدا و این که برای او شریکی نیست و فقط او سزاوار پرستش است. هر که اطاعت او را در پیش گیرد؛ رستگار می شود و هر که نافرمانی اش کند، گمراه می شود و کسی که از گناهان و تقصیراتش به نزد او توبه کند، هدایت می شود.

امام باقر (ع) فرمود: روزی امام حسین (ع) به نزد امام حسن (ع) آمد و هنگامی که چشمشان به برادر افتاد، گریه کردند. امام حسن (ع) از برادر علت گریه را جویا شد و امام حسین(ع) فرمود گریه ام برای رفتار بدی است که با تو می‌شود و امام حسن (ع) فرمود: ظلم و ستمی که بر من می‌شود، همین زهری است که به من داده می‌شود و به سبب آن به قتل می‌رسم، ولی بدان لا یوم کیومک یا ابا عبدالله؛ هیچ روز و سرنوشتی مانند روز تو نیست.

آنگاه امام حسن (ع) فرمود: ای ابا عبدالله روزی بر تو خواهد آمد که ۳۰ هزار نفر از مردمی که خود را مسلمان می‌دانند و مدعی هستند که از امت جد ما محمد (ص) هستند، تو را محاصره کرده و برای کشتن تو، جسارت به اهل بیت تو، اسارت خاندان تو و غارت اموال آنها اقدام می‌کنند. در این هنگام است که خدا لعن خود را بر خاندان امیه فرو فرستد و از آسمان خون و خاکستر فرو ریزد.

امام مجتبی (ع) در آخرین لحظات عمرشان به برادر خود اینگونه وصیت کردند: ای حسین، پیکر مرا در کنار جدم رسول خدا (ص) دفن کن به شرط آن که کسی مانع این کار نباشد و اگر تو را از این کار باز داشتند مبادا بر آن پافشاری کنی. چون راضی نیستم به خاطر این کار قطره ای خون به زمین ریخته شود.
همانگونه شد که آن حضرت فرمود. وقتی از خاک سپاری پیکر مطهر امام حسن (ع) در کنار مرقد جد بزرگوارش جلوگیری کردند، امام حسین (ع) دستور دادند بدن مطهر آن امام را به بقیع تشییع کرده و در کنار قبر جده اش فاطمه بنت اسد در خاک نهادند.

مصیبت شهادت امام حسن مجتبی (ع) به قدری مظلومانه و دردناک بود که امام حسین (ع) پس از تشییع و خاکسپاری امام مجتبی فرمود: غارت زده کسی نیست که مالش را به غارت برده اند. بلکه غارت زده کسی است که مصیبت مرگ برادر را دیده باشد.

آنگاه سیدالشهدا (ع) اشعاری را با این مضمون بر زبان جاری کردند: حالا که بدن مطهر تو را با دست خود کفن کرده، در قبر گذاشتم، از این پس چگونه می توانم شاد باشم و خود را آراسته سازم یا از زینت ها و امکانات دنیا بهره گیرم؟ من از این به بعد همواره در سوگ تو اشک خواهم ریخت و اندوهم در فراق تو طولانی خواهد شد.