به گزارش ایرنا، کودکان امروز، آینده سازان فردای جامعه هستند و در صورت تربیت صحیح، نقش‌های واگذار شده را در ابعاد مختلف به خوبی ایفا کرده و در ایجاد جامعه‌ای سالم، نقش آفرین و موثر خواهند بود.
به گفته کارشناسان اجتماعی، کودک آزاری یکی از آسیب‌های اجتماعی تأثیرگذار بر روح و روان افراد است که باید بررسی و برنامه‌ریزی مناسب برای پیشگیری یا رفع و کاهش آن در جامعه مدرن امروزی صورت گیرد.
این عده معتقدند، بیشترین میزان کودک آزاری‌ها از سوی والدین صورت می‌گیرد که دلایل آن هم به مواردی از قبیل اعتیاد، مشکلات اقتصادی، فقر فرهنگی و ناآگاهی والدین از برخوردهای صحیح با کودکان بر می گردد.
روانشناسان بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، کودک آزاری را در دسته بدرفتاری فیزیکی، روحی و عاطفی، سوء استفاده جنسی و غفلت و بی‌توجهی تقسیم بندی می‌کنند.
با توجه به اهمیت این موضوع، خط تلفن ۱۲۳ و ۱۴۸۰ سازمان بهزیستی به صورت شبانه روزی پاسخگوی تماس‌های مردمی در رابطه با مسائل و آسیب‌های اجتماعی به ویژه کودک آزاری است و اورژانس اجتماعی و تیم متخصص با استقرار در خودروها خدمات مشاوره‌ای، روانشناسی و مددکاری را به صورت حضوری به افراد ارائه می‌کنند.
شایع‌ترین کودک آزاری در جامعه غفلت و سهل انگاری خانواده‌هاست
یک کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی در قزوین در این باره به ایرنا گفت: کودک آزاری انواع مختلفی دارد که شایع‌ترین آن غفلت و مسامحه محسوب می‌شود و در این موارد مراقبین و والدین کودک نسبت به مراقبت از او به خوبی انجام وظیفه نمی‌کنند.
اقدس اعرابیان افزود: والدین این کودکان تا حدی نسبت به مراقبت از کودک بی‌تفاوت هستند که گاهی شاهد ایجاد مشکلات جدی برای کودکان هستیم.
وی اظهار داشت: بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، کودک آزاری به معنی آسیب یا تهدید سلامت جسم و روان یا سعادت و رفاه و بهزیستی کودک زیر ۱۸ سال به دست والدین یا افراد مسوول نسبت به او معنی شده است.
این کارشناس روانشناسی تربیتی، کودک آزاری را شامل کودک آزاری جسمی، جنسی، عاطفی، غفلت و بی توجهی، بهره‌کشی اقتصادی و بدرفتاری آموزشی عنوان کرد و گفت: بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد ۷۰ درصد موارد اعمال خشونت و کودک آزاری در محیط خانه رخ داده است و بیشترین گروه سنی در معرض آزار، کودکان پنج تا ۹ سال و همچنین ۱۰ تا ۱۴ سال هستند.
اعرابیان تصریح کرد: کودک آزاری مربوط به طبقه خاصی نمی‌شود و فقر فرهنگی به اندازه فقر اقتصادی می‌تواند در آن خطر آفرین باشد به نحوی که مساله کودک آزاری در بین افراد تحصیلکرده و با بضاعت مالی خوب هم دیده می‌شود.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: کودک آزاری جسمی آسیبی مانند ضربه زدن، داغ کردن، آسیب رساندن به سر و شکستگی، آسیب درونی، زخمی کردن و هر شیوه دیگری از آسیب جسمانی را شامل می‌شود.
وی ادامه داد: همچنین کودک آزاری عاطفی به گونه‌ای است که کارکردهای روانشناختی، رفتار و رشد کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد مانند طرد کردن، محرومیت عاطفی، برخورد خشونت آمیز ناشی از بی ثباتی خانوادگی، انتقاد، تحقیر و انتظارات نامتناسب با توانایی‌های کودک که اصولاً این نوع بدرفتاری با بدرفتاری جسمی و کلامی همراه است.
اعرابیان در خصوص کودک آزاری جنسی تاکید کرد: این نوع آزار دامنه وسیعی را در برمی‌گیرد که وادار کردن کودک به فساد و فحشا یا استفاده از کودک در حوزه هرزه نگاری از جمله آنها است.
این روانشناس افزود: در بحث غفلت، حذف یا نادیده گرفتن کودک مطرح می شود که ممکن است با آزار بدنی همراه باشد یا نیازهای اولیه جسمی و روحی کودک مانند تغذیه، پوشاک و مراقبت پزشکی تامین نشود و ابراز عشق و علاقه به او فراموش گردد.
وی ادامه داد: همچنین در بهره‌کشی اقتصادی، والد یا مراقب برای کسب درآمد بیشتر فشار زیادی به کودک یا همسر خود تحمیل می‌کند در حالیکه در نحوه خرج کردن هیچ‌گونه اختیاری ندارند.
اعرابیان، بدرفتاری آموزشی را فشار و آسیب‌های احتمالی از طریق نظام آموزشی، معلمان و شیوه تدریس اعلام کرد و افزود: تاکید والدین بر نمره گرایی، مقایسه نامعقول فرزند با یکدیگر و سایر بستگان، نادیده گرفتن تفاوت‌های فردی و بالا بودن انتظارات والدین بدون توجه به استعداد و توانایی‌های کودک از جمله این موارد است.
کودکان قربانی آزار، در بزرگسالی آزارگر دیگران می‌شوند
این روانشناس تربیتی تاکید کرد: کودکانی که در دوران کودکی قربانی آزار و بدرفتاری بوده‌اند، در بزرگسالی، خود به آزار کودکان پرداخته‌اند و این بزرگ‌ترین زیان کودک آزاری است.
وی با اشاره به علل کودک آزاری در خانواده به ویژگی‌های شخصیتی والدین و کودک پرداخت و افزود: افراد کودک آزار با پریشانی خود باعث بدرفتاری و بهره‌کشی از کودک می‌شوند و اختلالات روانی مانند روانپریشی، جامعه ستیزی، سوء مصرف مواد مخدر و الکل در میان آنها شایع‌تر است.
اعرابیان تاکید کرد: همچنین مشکلات شغلی، فقر، بیماری کودک و سطح پایین اقتصادی اجتماعی از جمله علل دیگر کودک آزاری در خانواده‌ها است.
وی با اشاره به پیامدهای کودک آزاری، افزود: آثار اولیه درازمدت کودک آزاری ممکن است شامل ترس‌های شدید، اضطراب، احساس گناه، افسردگی، مشکلات بین فردی و رفتارهای نامناسب باشد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: کودکان قربانی خشونت خانواده در برخی مشکلات رشدی مستعد بوده و از لحاظ عاطفی نیز منزوی و منفعل هستند و رفتارهای پرخاشگرانه و مخالفت آمیز از خود بروز می‌دهند.
وی یادآور شد: کودکانی که مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند ممکن است در روابط زناشویی، خانوادگی و بین فردی کارکردی معیوب داشته باشند و رفتار خود تخریبی، عزت نفس و اعتماد به نفس پایین، احساس بی ارزش بودن، ناتوانی در مدیریت هیجان‌ها و ابراز احساسات، افسردگی مزمن و ناسازگاری جنسی را تجربه کنند.
اعرابیان ادامه داد: آسیب مغزی، بیماری‌های جسمانی، ناتوانی در یادگیری، عقب ماندگی ذهنی و ثانویه، رفتارهای ضد اجتماعی، بزهکاری و رفتارهای مجرمانه در بزرگسالی از جمله آثار کودک آزاری است.
اثرات منفی کودک آزاری تا پایان عمر همراه فرد خواهد بود
معاون اجتماعی بهزیستی استان قزوین گفت: کودکانی که آزار می‌بینند ممکن است در بزرگسالی با بحران‌های روانی مواجه شوند و خود به افراد آزار رسان در جامعه تبدیل شوند.
هدی حقیقی با بیان اینکه این سازمان حامی کودکان در معرض آسیب است، اظهار داشت: بهبود وضعیت سلامت اجتماعی در بُعد کاهش آسیب‌ها و افزایش کیفیت زندگی همگانی از مهمترین دغدغه‌های حاکمیتی است و ایجاد عدالت و رفع تبعیض‌های اجتماعی، احیای کرامت انسانی و بستر سازی مناسب اجتماعی و فرهنگی برای رشد و تعالی افراد مورد توجه قرار دارد.
وی تصریح کرد: میزان بهره‌مندی اقشار مختلف جامعه از برنامه‌های اجتماعی، رفاه اقتصادی، امکانات فرهنگی و نظام سلامتی به یک اندازه نیست و بخشی از مردم به علل مختلفی در بهره‌مندی از منابع اقتصادی و اجتماعی دچار مشکل بوده و در معرض آسیب‌های گوناگون قرار دارند.
حقیقی با بیان اینکه کودک آزاری به معنی هرگونه فعل یا ترک فعلی است که باعث آزار روحی و جسمی و ایجاد آثار ماندگار در وجود یک کودک شود، افزود: برخی از این آثار می‌تواند مخفی باشد مانند ممانعت از حضور در کلاس درس، محروم کردن کودک از غذا، حبس در حمام یا زیرزمین، تنبیه بدنی و تجاوز جنسی که از انواع کودک آزاری فیزیکی است.
معاون اجتماعی بهزیستی قزوین با بیان اینکه کودک آزاری را می‌توان به چهار دسته کلی طبقه بندی کرد، افزود: آزار عاطفی مانند بی توجه به نیازهای عاطفی و خشونت کلامی، آزار فیزیکی کودک نظیر مشکلات جنسی، حمله فیزیکی و مسامحه و غفلت در خصوص نیازهای ضروری کودک نظیر بهداشت و سلامت از مهمترین انواع کودک آزادی است.
حقیقی خاطرنشان کرد: کودک آزاری جسمی شامل شلاق زدن، هل دادن، لگد زدن، پرت کردن، مجروح کردن، حمله فیزیکی، بریدگی، کبودی و شکستگی استخوان است که برای کودک قبل از سن ۱۸ سال توسط افراد بزرگسال ایجاد شود.
وی اضافه کرد: همچنین کودک آزاری عاطفی شامل بی‌توجهی به نیازهای عاطفی کودک، طرد کردن، اعمال خشونت خانوادگی در حضور کودک، تشویق نکردن و خوردن الکل توسط والدین در حضور کودک است و نوع مسامحه و غفلت نیز شامل بی‌توجهی به کودک، فراهم نکردن مراقبت های بهداشتی، شرایط تحصیل و مسکن کودک است.
این کارشناس اجتماعی با بیان اینکه کودک آزاری جنسی شامل هرگونه آزار جنسی کودک است، افزود:فقدان اعتماد به نفس، انحرافات جنسی، بدبینی، شکست تحصیلی، استفاده از انواع مشروبات الکلی و اعتیاد، غمگینی و افسردگی، نگرانی و ترس، خود آزاری، خشم و عصبانیت، بروز رفتارهای انزواگرایانه و گرایش به خودکشی از مهمترین اثرات منفی کودک آزاری بوده که حتی تا سن بالاتر در روح و روان فرد باقی مانده است.
معاون اجتماعی بهزیستی قزوین در ادامه با اشاره به علل عمده وقوع کودک آزاری در جامعه، گفت: اختلالات روانی و عاطفی والدین نقشی مهم در اختلالات کودک دارد و اغلب خانواده‌هایی که تجربه خشونت خانگی یا سوء مصرف مواد یا الکل دارند یا اینکه بیماری‌های روانشناختی درمان نشده نظیر افسردگی، اضطراب یا دوقطبی داشته و تحت شرایط پراسترس باشند بیشتر در معرض کودک آزاری قرار دارند.
وی تاکید کرد: برای از بین بردن این چرخه باید یادگیری مهارت‌های فرزند پروری، مدیریت عاطفی و رفتارهای طبیعی برای هر سن از کودکان مورد توجه والدین قرار گیرد و از افراد متخصص در این زمینه استفاده شود.
کودک آزاری هفت درصد از آسیب‌های اجتماعی شایع در قزوین است
معاون اجتماعی بهزیستی قزوین گفت: امسال در بین آسیب‌های اجتماعی شایع در جامعه هفت درصد شامل کودک آزاری است که از بین تمامی کودک آزاری‌های اعلام شده به بهزیستی استان قزوین، پسران با ۵۳ درصد بیشتر مورد کودک آزاری قرا گرفته‌اند و بیشترین بازه سنی تمامی کودکان آزار دیده نیز بین هشت تا ۱۰ سال بوده است.
وی اظهار داشت: این در حالی است که بیشترین کودک آزاری حادث شده بر روی اطفال از نوع" غفلت و مسامحه " بوده و این نکته نیز حائز اهمیت است که از بین دلایل اقدام به کودک آزاری، اعتیاد والدین با ۷۹ درصد در رتبه نخست بوده و تندخویی و پرخاشگری نیز با ۴۷ درصد در رتبه بعدی قرار دارد.
حقیقی افزود: با توجه به اینکه هرچقدر مدت زمان آزار، کوتاه‌تر باشد، تبعات جسمی و روانی کودک کاهش می‌یابد، لزوم اطلاع رسانی به موقع توسط شهروندان، خانواده‌ها و سایر افرادی که شاهد کودک آزاری هستند حائز اهمیت است.
وی یادآور شد: بررسی‌های صورت گرفته در مورد کودک آزاری‌های حادث شده بیانگر این مهم است که خط ۱۲۳ به عنوان یک خط اورژانسی برای عموم جامعه جهت اعلام کودک آزاری، شناخته شده و کاملاً در دسترس است به صورتی که بسیاری از موقعیت‌های کودک آزاری توسط خط ۱۲۳ گزارش شده که نقطه عطفی جهت در دسترس بودن خدمات اورژانس اجتماعی است.
برآیند:
کودک‌آزاری از آن نوع، آسیب‌های اجتماعی است که تمامی ابعاد آن باید مورد واکاوی و بررسی قرار گیرد، شاید بهتر باشد خانواده ها در کنار نگرانی‌های خود بابت کم شدن نمرات ریاضی و زبان کودکان، کمی هم دلواپس جسم و روح لطیف آنها باشند تا از کودک آزاری و فجایع دیگری که تکرارشان باعث ناراحتی خانواده ها و جامعه می شود پیشگیری به عمل آید.
نظر شما