ترجمه دو داستان از نویسنده‌ای که یک سیارک را به افتخارش نام‌گذاری کردند

سیده‌مینا لزگی درباره جایگاه ادبیات ژانر در ایران به خبرنگار ایرنا توضیح داد: در مورد آثار ادبی تألیفی در ایران، عناوین معمول ژانرهای ادبی مانند جنایی، علمی-تخیلی نرم، علمی-تخیلی سخت، فانتزی، عاشقانه، جنایی و ... به کار گرفته نمی‎‌شود. عموماً رمان‌های ایرانی در دو دسته‌ کلی ادبی و عامه‌‎پسند طبقه‌بندی می‌شوند. البته باید اذعان کرد که توجه نویسندگان ایرانی به رمان‌های تاریخی نیز قابل توجه بوده‌است و مخاطبین زیادی هم داشته‌اند، اما این آثار نیز معمولاً در دسته‌ عامه‌پسند طبقه‌بندی می‌شوند.

این مترجم با بیان اینکه همواره آثاری در ژانرهای مختلف از ادبیات جهان در ایران ترجمه شده‌اند، افزود: میان‌سالان امروز، در کودکی و نوجوانی خود با آثار نویسندگان بزرگ گونه‌هایی مانند علمی-تخیلی، جنایی و ... آشنا شده‌اند. در دهه‌های گذشته آثار ماجراجویانه‌ ژول ورن و آثار تخیلی آسیموف حتی در مجلات کودک و نوجوان مانند کیهان بچه‌ها به سادگی در اختیار مخاطبان قرار می‌گرفت.

او با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته آثار آسیموف در مجلات کودکان و نوجوان منتشر می‎شد، ادامه داد: برخی هنوز هم تصور می‌کنند که آثار تخیلی این نویسنده مخاطب نوجوان دارد. اما در اکثر موارد آثار او برای بزرگسالان نوشته شده‌اند.

ژانر جدید در این حوزه، تلفیقی از ژانر وحشت و فانتزی است

لزگی درباره توجه به ادبیات ژانر در تالیف نسبت به ترجمه بیان کرد: در حال حاضر تلاش‌هایی هم در حوزه‌ تالیف و هم ترجمه برای آشنایی نوجوانان با ژانرهای مختلف ادبی صورت می‌گیرد. به‌عنوان مثال یکی از ژانرهای جدید در این حوزه، تلفیقی از ژانر وحشت و فانتزی است. تلفیق گونه‌ فانتزی با ژانرهایی مثل علمی-تخیلی یا وحشت، موجب آن شده که مخاطبان کودک و نوجوان به سادگی با آثار این گونه‌ها ارتباط بگیرند.

این مترجم  با بیان چند مثال، توضیح داد: مثلاً مجموعه‌ خیابان وحشت که در گونه‌ وحشت-فانتزی با ترجمه‌ سیدحبیب الله لزگی توسط انتشارات ذکر چاپ شده، یکی از موارد موفق در این حوزه بوده است. همچنین مجموعه‌ دروازه‌ مردگان که در ژانر وحشت به قلم حمیدرضا شاه‌آبادی منتشر شده، مخاطبین زیادی در میان نوجوانان پیدا کرده است.

شخصیت «وندل اورث» شباهت بسیاری به خود آسیموف دارد

لزگی درباره کتاب زنگ آهنگین و شبی که مُرد بیان کرد: این کتاب ترجمه‌ دو داستان کوتاه از آیزاک آسیموف، نویسنده‌ مشهور آمریکایی است. این دو داستان در اصل متعلق به کتاب معماهای آسیموف هستند که نخستین بار در سال ۱۹۶۸ منتشر شده‌است. ویژگی اصلی داستان‌های این مجموعه تلفیق ژانر یا گونه‌ داستانی معمایی-جنایی با گونه‌ علمی-تخیلی است.

به گفته این مترجم در این دو داستان یک شخصیت خاص به نام وندل اورث وجود دارد که متخصص علوم فرازمینی است. او به پلیس کمک می‌کند تا پرده از راز جنایاتی بردارند که مربوط به فضا هستند. بسیاری از منتقدین اعتقاد دارند که شخصیت وندل اورث شباهت بسیاری به خود آسیموف دارد. یکی از ویژگی‌های مشترک این شخصیت با آسیموف، پرهیز یا ترس از سفر به خصوص با وسایل نقلیه است. آسیموف اگرچه شیفته‌ دنیای فرای زمین بود، هرگز علاقه‌ای برای سفر به فضا یا حتی سفرهای معمول بین شهری نداشت.

یک سیارک را به افتخار آسیمف نامگذاری کردند

لزگی درباره طیف مخاطبان کتاب زنگ آهنگین و شبی که مُرد بیان کرد: این کتاب برای مخاطب‌هایی جذاب خواهدبود که علاقمند به داستان‌های جنایی و در عین حال اهل مطالعه‌ داستان‎های علمی و تخیلی هستند. البته آیزاک آسیموف که به خاطر تبار روسی‌اش در ایران به نام اسحاق عاصم‌اُف نیز شناخته می‌شود، طرفداران خاص خود را در کشور ما دارد. دو مجموعه‌ رمان ربات و بنیاد از آسیموف، در دنیا و در ایران بسیار شناخته شده هستند. همچنین در سینمای جهان به‌خصوص در ژانر علمی-تخیلی، فیلم‌ها و سریال‌های زیادی با اقتباس از آثار آسیموف ساخته شده‌اند.

این مترجم با بیان اینکه آسیموف دکترای شیمی داشته و در دانشگاه بوستون آمریکا بیوشیمی تدریس می‌کرد، درباره نویسنده کتاب زنگ آهنگین و شبی که مُرد توضیح کتاب توضیح داد: آسیموف نویسندگی را از ۱۱ سالگی شروع و چاپ آثارش را از ۱۸ سالگی تجربه کرده‌است. از او  بیش از ۵۰۰ جلد کتاب و ۳۸۰ داستان کوتاه به جا مانده‌است و اگرچه شهرتش را از طریق آثار علمی-تخیلی خود به دست آورده‌است، آثاری در حوزه‌های آموزشی، کودک و نوجوان، نقد ادبی و پژوهشی نیز دارد. می‌‎گویند آثار اصلی آسیموف در ژانر «علمی-تخیلی سخت» می‌گنجند، این یعنی اگرچه آثار او تخیلی محسوب می‌شوند، اما در بسیاری از موارد رد پای مسائل علمی بسیار پررنگ است.

او افزود: آسیموف چنان شهرتی در دنیای علوم فضایی داشت که یک سیارک را به افتخارش نامگذاری کرده‌اند. واژه‌هایی مانند رباتیک، پوزیترونیک و روان‌تاریخ از لغاتی هستند که آسیموف خلق کرده و از دل آثارش به دنیای علم راه پیدا کرده‌اند.

قیمت این کتاب‌ها به آشنایی خوانندگان نوجوان با آثار ادبی کمک می‌کند

لزگی با اشاره به اینکه کتاب زنگ آهنگین و شبی که مُرد در اصل متعلق به مجموعه‌ی Folio ۲ انتشارات فرانسوی گالیمار است، ادامه داد: کتاب‌های این مجموعه در قطع پالتویی و تنها با قیمت ۲ یورو به فروش می‌رسند. انتشارات ققنوس نیز در ایران مجموعه‌ای مشابه، تحت عنوان پانوراما منتشر کرده است و زنگ آهنگین و شبی که مُرد هجدهمین کتاب این مجموعه است. هدف از انتشار مجموعه‌ پانوراما، دسترسی ساده‌تر خوانندگان به آثار نویسندگان بزرگ است. این کتاب‌ها همگی در قطع پالتویی و با قیمت اندک چاپ شده‌اند و متون ادبی شناخته شده‌ دنیا یا به صورت خلاصه یا برگزیده در آن‌ها گردآوری شده است.

این نویسنده درباره تاثیر قیمت بر خرید کتاب توسط مخاطب‌ها در شرایط سخت بازار گفت: تصور می‌کنم قیمت پایین این کتاب‌ها به‌خصوص به آشنایی خوانندگان نوجوان یا جوان با آثار ادبی کمک می‌کند تا با بزرگان ادبیات جهان بیشتر آشنا شوند. بسیار پیش می‌آید که خواننده‌ جوانی با خواندن یکی از کتاب‌های مجموعه‌هایی مانند پانوراما متوجه علاقه‌ خود به یک ژانر ادبی یا نویسنده‌ خاص می‌شود و ترغیب می‌شود تا آثار کامل آن نویسنده یا گونه‌ ادبی را تهیه و مطالعه کند.

کتاب زنگ آهنگین و شبی که مُرد نوشته آیزاک آسیموف و ترجمه سیده‌مینا لزگی با ۸۴ صفحه، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۲۸ هزار تومان توسط نشر ققنوس منتشر شده‌است.