به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از سازمان امور دانشجویان، محمدصالح لباف زاده درخصوص مأموریت اداره کل امور دانش‌آموختگان و اقدامات این سازمان برای بالابردن اعتبار مدارک دانشگاه‌های کشور و دانش‌آموختگان داخلی افزود: اعتبارسنجی مدارک دانشگاه‌ها در کشورهای مختلف براساس ملاک‌ها و سیاست‌های وزارت علوم هر کشوری انجام می‌شود و در وزارت علوم و اداره کل امور دانش‌آموختگان سازمان امور دانشجویان نیز قواعد و معیارهایی برای این امر وجود دارد.
وی ادامه داد: مدارک تحصیلی که از دانشگاه‌های خارج صادر می‌شود بر اساس سیاست‌ها و معیارهای مصوب اعتبارسنجی شده و مدارک هر دانشگاهی در هر کشوری برای ما معتبر نیست.
مدیرکل امور دانش‌آموختگان سازمان امور دانشجویان به انواع نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها اشاره و تصریح کرد: اداره کل دانش‌آموختگان امسال علاوه برشاخص‌های رتبه‌بندی دانشگاهی ARWU (شانگهای)، کیو اس QS و تایمز Times، نظام رتبه‌بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) را نیز مدنظر قرار می دهد.
لباف زاده در پاسخ به این سوال که اعتبار دانشگاه‌های فنی و مهندسی ایران در کشورهای منطقه بالاتر است یا دانشگاه‌های علوم انسانی؟، گفت: این مساله براساس شاخصی که در رتبه‌بندی در نظر گرفته می‌شود، دقیق‌تر قابل بررسی است.
در نظام‌های رتبه‌بندی، گرچه رتبه‌بندی‌های موضوعی نیز انجام می‌شود، بیشتر به صورت کلی رتبه دانشگاه مد نظر است. از آنجا که یکی از معیارهای رتبه‌بندی بین‌المللی تعداد مقالات منتشر شده در مجلات نمایه‌دار بین‌المللی است، دانشگاه‌های علوم انسانی شاید از این منظر امتیاز کمتری بگیرند. به همین دلیل باید حداقل در جهان اسلام و کشورهای منطقه، ملاک رتبه‌بندی را پایگاه استنادی علوم جهان اسلام قرار دهیم و این مؤسسه باید بیشتر تلاش کند تا این رتبه‌بندی در کشورهای جهان اسلام به ویژه کشورهای منطقه به عنوان اصلی‌ترین مؤسسه رتبه‌بندی لحاظ شود.
در مسیر ریل‌گذاری‌شده غرب حرکت نکنیم
وی ادامه داد: شاخص‌های جهت‌دار در نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی، اخیراً باعث شده برخی دانشگاه‌های چین به اعتراض خود را از این رتبه‌بندی‌ها خارج کنند و این نیز هشداری برای ما است تا در مسیر ریل‌گذاری‌شده غرب در حوزه علم و فناوری حرکت نکنیم. این مسیر قطعاً ما را به تمدن نوین اسلامی سوق نخواهد داد.
مدیرکل امور دانش‌آموختگان سازمان امور دانشجویان همچنین اظهار داشت: اگر در مقالات جست‌وجو کنیم، خواهیم دید نظام رتبه‌بندی جهانی نظیر کیو اس و تایمز منتقدان جدی در دانشگاه‌های غرب دارد و در برخی کشورها حتی کشورهای اروپایی بعضی دانشگاه‌ها حاضر به تسلیم در برابر خواسته‌های آنها نمی‌شوند و اعتبار خود را منوط به تأیید یا رد این رتبه‌بندی‌ها نمی‌کنند.
لباف زاده یادآور شد: این مؤسسات رده‌بندی، خصوصی هستند و حمایت‌های مالی دانشگاه‌ها و روابط سیاسی در جایگاه این دانشگاه‌ها تأثیر بسزایی دارد. جایگاه دانشگاه‌های ایران با رتبه آنها در سطح جهانی تطابق ندارد. یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های مدنظر این رتبه‌بندی‌ی‌ها، خوداظهاری دانش‌آموختگان و کارفرمایانی است که آنها را استخدام کرده‌اند.
تأکید بر خوداظهاری نمی‌تواند اعتبار دقیق دانشگاه‌ها را به درستی نشان دهد. پرسشنامه‌هایی که از سوی موسسات رتبه‌بندی مزبور در حال حاضر در میان دانش‌آموختگان در برخی دانشگاه‌های خارج از کشور توزیع می‌شود، عمدتاً بر مسائلی غیر از مباحث آموزشی و علمی استوار است و اصلی‌ترین شاخص‌های آن مبتنی بر سیاست‌های سند ۲۰۳۰ یونسکو است.
وی خاطرنشان کرد: به جز موارد رایج در شاخص‌های رتبه‌بندی، باید به موضوعات مهم تری از جمله دیپلماسی علمی ذیل دیپلماسی عمومی، توجه ویژه کرد. باید جهت‌گیری دیپلماسی عمومی و دیپلماسی علمی کشور هم‌راستا باشد. همسو کردن این دو دیپلماسی مهم است و در تبادلات علمی و فناوری، نقش کشورهای منطقه نباید نادیده گرفته شود.
مدیرکل امور دانش‌آموختگان سازمان امور دانشجویان ادامه داد: نظام دانشگاهی کشور برای نیل به قله‌های تعالی و توسعه همه‌جانبه، ناگزیر باید در جست‌وجوی الگوی کارآمد از دانشگاه فعّال، سرآمد و تمدن‌ساز باشد که بتواند با تعمیق باورها و اعتقادات دینی و توجه به گذشته باستانی و اسلامی، توسعه علمی، پژوهشی و فناوری مناسب داشته باشد، مهندسی و مدیریت دانش کند؛ بینش‌ها، باورها و فرهنگ جامعه را در مسیر درست محقق و بتواند نسلی دین‌دار و دانش‌پژوه، معنوی، اخلاقی، علمی و تمدن‌ساز را به درستی تربیت کند.
اینجا نقش هدایتی دانشگاه در انتخاب مسیر دوگانه تمدن نوین اسلامی و سراب توسعه غربی به وضوح مشخص خواهد شد؛ نقشی مهم و تعیین کننده در جهت‌گیری جامعه دارد. فعالیت‌های دانشگاه با الگوی متداول غربی، ناخودآگاه جامعه را به سمت سراب توسعه غربی خواهد کشاند.
لباف زاده افزود: درست است که برخی شاخص‌های نظام‌های رتبه‌بندی، بر اساس تولید علم است، ولی این همه واقعیت نیست. اگر دانشگاه‌های ایران بخواهند خود را فقط با شاخص‌های ارائه شده توسط این مؤسسات خصوصی و انتفاعی که تحت حمایت و هدایت بنگاه‌های سرمایه‌داری بین‌المللی هستند، تطابق دهند، قطعا از مسیر تمدن نوین اسلامی دور می شویم.
وی ادامه داد: از سوی دیگر، اگر سیاست‌های اعزام و هدایت تحصیلی دانش‌آموختگان ایرانی جهت ادامه تحصیل در سایر کشورها تنها مبتنی بر رتبه‌بندی‌های مطرح جهانی باشد، بسیاری دانشگاه‌های خوب دنیا خصوصا در رشته‌های مورد نیاز کشور، گرایش‌های مختلف هنر و دانشگاه‌های فنی و حرف‌های در سایر کشورها به دلیل تعریف شاخص‌های رتبه‌بندی که مبتنی بر تولید مقالات در نشریات نمایه‌دار با زبان انگلیسی و نگرش‌های فرهنگی اجتماعی مد نظر یونسکوست، حذف خواهند شد.
مدیرکل امور دانش‌آموختگان سازمان امور دانشجویان تاکید کرد: رتبه‌بندی دانشگاه‌های خارج از کشور از وظایف مهم اداره کل امور دانش‌آموختگان است و باید همه موارد اشاره شده و سیاست‌ها و راهبردهای کلان جمهوری اسلامی در حوزه علم و فناوری مدنظر قرار گیرد.
در همین راستا، پژوهشی با همکاری دانشگاه‌های معتبر در حال انجام است و تا پایان سال، ملاک اعتبارسنجی دانشگاه‌های خارجی علمی و منطقی خواهد شد. براساس آن با روندی معتبر، دانشجوهای خارجی جذب می شوند و دانشجویان ما نیز به سمت دانشگاه‌ها و کشورهایی سوق داده می‌شوند که علاوه بر رفع نیاز داخلی به دانش و فناوری آنها، از سطح علمی و اعتبار خوبی برخوردار باشند.
کشورهای منطقه باید اولویت ایران در مبادلات علمی باشند
لباف زاده به قرابت کشور ایران با کشورهای همسایه اشاره کرد و افزود: در روند جذب دانشجویان خارجی، اهداف جمهوری اسلامی ایران فقط محدود به جغرافیای کشور خودمان نیست و از نظر فرهنگی و مذهبی نزدیکی با کشورهای منطقه بیشتر از کشورهای اروپایی است.
وی ادامه داد: کشورهای منطقه چه در مبادلات اقتصادی و چه در مبادلات علمی باید اولویت ما باشد. ایران هنوز در بازار منطقه سهم زیادی ندارد و می توان به واسطه جذب و دانشجویان بین‌المللی از کشورهای همسایه و هدایت تحصیلی هدفمند دانش‌آموختگان خود به این کشورها، تبادلاتی موثر و سازنده با این کشورها داشته باشد.
این مسوول در سازمان امور دانشجویان تصریح کرد: البته زمانی همه نگاه‌ها به اروپا و غرب بود که آورده مناسبی برای ما نداشت اما امروز باید بی‌توجهی هشت‌ساله اخیر به کشورهای منطقه را در همه زمینه‌ها به ویژه تبادلات علمی و فناوری جبران کرد و با تمرکز جدی بر این کشورها علاوه بر بازار اقتصادی همکاری‌های علمی و فناوری را گسترش دهیم.
لباف زاده گفت: قطعا با توسعه همکاری علمی و فناوری بین دانشگاه‌ها و دانش‌آموختگان کشورهای منطقه و همسایه، می توان ضمن ایجاد ارزش افزوده به دانش تولید شده در داخل کشور، در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی نیز گام‌های اساسی برداریم.
نظر شما