به گزارش ایرنا، سفال گری از هنرهای دیرین و با قدمت ایرانیان است که با انتقال نسل به نسل آن، این هنر اگرچه به شکل کم فروغ اما همچنان پابرجا باقی مانده است.
هنرمندان این رشته با اصالت و کهن این روزها که با هنر دست خود به خلق آثار می پردازند و به خاک جان و جلا می بخشند با مسایل، مشکلات و دغدغه های مختلفی از جمله مکان اختصاصی و افزایش هزینه های مواد اولیه و همچنین نبودن سرمایه در گردش روبرو هستند و از مسوولان برای حل آنها انتظار و مطالبه دارند.
رشته سفال و سرامیک سنتی به شرط حمایت مسوولان از هنرمندان این رشته می تواند ارزآوری خوبی را نیز با خود به همراه داشته باشد، در کنار این موضوع می توان با احیای معماری ایرانی - اسلامی ضمن هویت بخشی به بافت های مسکونی و حفظ چهره تاریخی و فرهنگی شهرها رونق زیادی را به این بخش از هنرهای دستی ایجاد کرد که باید انجام این مساله مورد توجه مسوولان قرار بگیرد.
در استان قزوین ۱۵۰ هنرمند صنایع دستی در رشته سفال و سرامیک مشغول به فعالیت و تولید هستند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) قزوین در گفت و گو با چند هنرمند صنایع دستی در زمینه سفال و سرامیک، مسایل، مشکلات و مطالبات این بخش از هنرمندان هنرهای دستی را جویا شده است.
گرانی مواد اولیه و افزایش روزافزون اجاره بها چالش جدی پیش روی هنرمندان سفال و سرامیک
محمدرضا یوسفی، هنرمند صنایع دستی در رشته سفال و سرامیک که ۱۳ سال به این حرفه اشتغال دارد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به مسایل و مشکلات هنرمندان این رشته اشاره کرد و با اشاره به آسیب های کرونا به حوزه صنایع دستی، گفت: تا پیش از شیوع ویروس کرونا به شکل چمدانی به کشورهای مختلف، حتی آمریکا صادرات داشتیم اما با شیوع این ویروس منحوس رکود زیادی بر حوزه کسب و کار ما حکفرما شد و آسیب های زیادی دیدیم.
این هنرمند صنایع دستی با بیان اینکه مردم نسبت به خرید صنایع دستی اقبال خوبی از خود نشان می دهند اما مشکلات اقتصادی در این رابطه موانعی را برای آنان ایجاد می کند، خاطرنشان کرد: اگرچه طی سال های اخیر مردم به ارزش هنرهای دستی بیش از گذشته پی برده اند اما مشکلات معیشتی و اقتصادی باعث شده تا صنایع دستی در اولویت آخر آنها قرار داشته باشد.
یوسفی، تورم و افزایش هزینه های تولید از جمله گرانی مواد اولیه را نیز از موانع مهم توسعه کسب و کار خود عنوان کرد و یادآور شد: هزینه های مواد اولیه به ویژه رنگ به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرده به طوری که این مساله باعث شده تا ما درجا بزنیم، چرا که سود خود را باید صرف هزینه تهیه مواد اولیه کنیم.
این هنرمند قزوینی که توانسته زمینه ۶ فرصت شغلی را در کارگاه خود فراهم کند، خاطرنشان کرد: افزایش هزینه های تولید، گرانی مواد اولیه، مشکلات تهیه آن و مسایل و گرفتاری های دیگر در این حوزه اجازه توسعه کارگاهی را به ما نمی دهد.
وی با اشاره به رشد فزاینده هزینه اجاره بها برای فضاهای کارگاهی، اظهار داشت: فضای کارگاهی خود را از طریق مزایده میراث فرهنگی در اختیار گرفته ایم و برای ایجاد فضای مناسب تر در آن هزینه هایی انجام داده ایم اما تا چشم روی هم می گذاریم نیمه دوم سال نیز می گذرد و از پس از آن دغدغه تمدید اجاره را داشته و نگران فضای فعالیت خود می شویم.
تسهیلات ناکافی و سخت گیری بانک ها در پرداخت وام
یوسفی با بیان اینکه تسهیلات فعلی جوابگوی هنرمندان صنایع دستی نیست، گفت: بانک ها نیز در پرداخت همین مقدار تسهیلات اندک به منظور تامین سرمایه در گردش نیز سخت گیری های زیادی دارند، مثلا وام را فقط برای خرید دستگاه پرداخت می کنند در صورتی که این موضوع بخش کوچکی از هزینه های ما است.
این هنرمند صنایع دستی افزود: معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی قزوین در حد بضاعت خود از هنرمندان حمایت می کند اما این حمایت ها کافی نبوده و حلال مشکلات ریز و درشت فعالان این عرصه نیست و باید در سطح ملی شاهد یک سازوکار جامع و اصولی برای حمایت از صنایع دستی و فعالان این عرصه که در خدمت فرهنگ، هنر و حفظ هویت تاریخی این سرزمین تلاش می کنند، تدوین و اجرایی شود.
واردات، تهدید جدی برای کسب و کار هنرمندان سفال و سرامیک
حسین یزدان شناس، دیگر هنرمند صنایع دستی در زمینه سفال با ۱۲ سال سابقه کار در این حرفه، به خبرنگار ایرنا گفت: در حال حاضر یکی از آسیب ها و تهدیدات جدی در رابطه با کار ما، حضور محصولات مشابه چینی در بازار است.
او ادامه داد: برای خرید گل های مصنوعی به همراه گلدان های سفالی به بازار تهران مراجعه کردیم، یکی از فروشندگان گل باور نمی کرد که گلدان های ما کار دست است و اظهار داشت که مشابه همین محصول را با هزینه گزاف از چین وارد می کند و بخشی از کار نیز حین انتقال دچار شکستگی و خرابی می شود.
این هنرمند با بیان اینکه فضای کارگاهی خود را با ۱۲۰ میلیون تومان رهن کرده، از نبود فضای اختصاصی برای استقرار هنرمندان و کارگاه های صنایع دستی در قزوین گلایه کرد و افزود: اگر میراث فرهنگی فضاهای خود را در اختیار ما می گذاشت این هزینه صرف تولید می شد.
یزدان شناس خاطرنشان کرد: کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین به یک بازار صنایع دستی مطرح در کشور تبدیل شده اما تمرکز این فضا به عرضه برخی محصولات معطوف شده و جای کمتری به هنرمندان اختصاص یافته و حتی بخش های بزرگی از آن نیز به فعالیت های غیرهنری مانند کافه ها تخصیص پیدا کرده است.
کمبود فضای اختصاصی برای هنرمندان صنایع دستی قزوین از جمله سفال
این هنرمند صنایع دستی در رشته سفال اضافه کرد: قزوین بناهای تاریخی متعدد و بزرگی مانند مسجد جامع یا دولتخانه صفوی دارد که میراث فرهنگی می تواند بخشی از این فضاها را اختیار هنرمندان صنایع دستی قرار دهد اما تاکنون چنین اتفاقی رقم نخورده است.
بزدان شناس با انتقاد از رویه واگذاری فضاهای تاریخی به هنرمندان صنایع دستی قزوین به منظور استقرار و راه اندازی کارگاه های صنایع دستی،گفت: در گذشته درخواستی در این رابطه داده می شد و در صورت وجود فضا از آن استفاده می شد اما در حال حاضر برگزاری مزایده ها باعث تحمیل هزینه های اضافی شده و دغدغه تهیه مکان و حضور در مزایده ها ذهن هنرمندان صنایع دستی را درگیر خود ساخته است.
این هنرمند سفال گر قزوینی همچنین گفت: داشتن فضای اختصاصی یا شهرک تخصصی صنایع دستی مطالبه مهم ماست و تحقق آن ضمن ایجاد اشتغال، حرکتی در جهت حفظ میراث فرهنگی و هویت تاریخی جامعه ماست.
جای خالی خوشه های رشته های مرتبط با صنایع دستی
محمد یزدان شناس دیگر هنرمند صنایع دستی رشته سفال در قزوین هم به خبرنگار ایرنا گفت: حمایت ها از صنایع دستی و رشته سفال باید تقویت شود، فعالان این حوزه در خدمت فرهنگ و هنر جامعه هستند و به حفظ میراث فرهنگی کمک می کنند و باید بیش از پیش مورد پشتیبانی قرار بگیرند.
این هنرمند عرصه صنایع دستی با بیان اینکه هنر سفال و سرامیک را با فرهنگ سازی و حمایت جدی و عملی مسوولان می توان احیا کرد، گفت: ما مردمانی فرهنگ از تهی نیستند و پیشینه درخشانی داریم، ما معماری ایرانی-اسلامی داریم اما اکنون نماهای رومی و انگلیسی چهره ساختمان ها در شهرها را پوشانده، در صورتی که می توان با استفاده از سرامیک و کاشی های سنتی چهره زیبا و دل نوازی را به خانه های خود ببخشیم و این موضوع نیازمند فرهنگ سازی است.
او ادامه داد: از طریق آموزش و همکاری دستگاه هایی نظیر آموزش و پرورش نیز می توان در این رابطه گام های بلندی برداشت اما هنرمندان به تنهایی نمی توانند در این زمینه ورود کنند و باید مسوولان راه را باز کنند.
این هنرمند صنایع دستی با بیان اینکه تشکیلات مربوط به هر رشته از هنرهای دستی مانند آنچه در کسب و کارهای کوچک مانند خوشه های صنعتی باید راه اندازی و هنرمندان برای توسعه کار و هم افزایی به یکدیگر متصل شوند،گفت: دهها کارگاه سفال در قزوین وجود دارد اما کسی از فعالیت و کار همکاران خود اطلاعی ندارد و کارها به شکل جزیره ای دنبال می شود در صورتی که با هم افزایی می توان هزینه های تولید و تامین مواد اولیه را کاهش داد و فرصت بازاریابی و صادرات صنایع دستی را ایجاد کند.
توضیحات معاون اداره کل میراث فرهنگی قزوین در خصوص مطالبات هنرمندان رشته سفال
میثم حصاری، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان قزوین در گفت و گو با خبرنگار پیرامون مسایل و مشکلات هنرمندان رشته سفال و سرامیک حصاری با بیان اینکه حدود ۱۵۰ هنرمند صنایع دستی در قزوین در رشته سفال و سرامیک سنتی فعالیت دارند، افزود: وضعیت این رشته نسب به سایر هنرها مناسب بوده و شاهد صادرات محصولات خلق شده از سوی هنرمندان قزوینی به خارج از کشور هستیم.
وی با بیان اینکه بسیاری از بناهای متعلق به میراث فرهنگی به هنرمندان صنایع دستی واگذار شده است،افزود: نحوه واگذاری به شکل مزایده بوده و با طی کردن تشریفات قانونی است و دخل و تصرفی در آن نداریم.
این مسوول تصریح کرد: قیمتی که برای واگذاری غرفه های صنایع دستی در خانه داعی گذاشته شده بسیار مناسب بوده و نرخ کارشناس دادگستری با توجه توصیه میراث فرهنگی و به دلیل فعالیت فرهنگی و هنری برای این غرفه ها پایین درنظر گرفته شده است.
حصاری در خصوص گلایه هنرمندان رشته سفال در خصوص قیمت بالای اجاره بها در کاروانسرای سعدالسلطنه، یادآور شد: این مجموعه در اختیار سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری قزوین است و میراث فرهنگی دخل و تصرفی در آن و اجاره بهای واحدهای آن ندارد.
این مسوول ادامه داد: ۶ باب مغازه در عمارت دائی و همچنین یک واحد جنب درب عالی قاپو و زیر زمین خانه داعی از جمله بناهای در اختیار اداره کل میراث فرهنگی قزوین است که به شکل مزایده در اختیار هنرمندان صنایع دستی قرار می گیرد و هنرمندان رشته سفال نیز می توانند درخواست فعالیت در آنها را داشته باشند.
بیشتر هنرمندان صنایع دستی کار انفرادی را ترجیح می دهند که مانع تشکیل خوشه است
حصاری در رابطه با درخواست هنرمندان رشته سفال برای تشکیل یک انجمن یا خوشه به منظور تسهیل در تهیه مواد اولیه و بازاریابی محصولات نیز گفت: اداره کل میراث فرهنگی از این مساله استقبال می کند و حتی گام هایی را نیز در این رابطه برداشته اما هنرمندان رشته ها در این خصوص اتفاق نظر ندارد و کار انفرادی را بیشتر می پسندند.
این مسوول همچنین با بیان اینکه تسهیلات مورد نیاز در اختیار هنرمندان از جمله در رشته سفال و سرامیک قرار می گیرد، افزود: برای هنرمندانی که به شکل انفرادی مجوز دارند بابت هر اشتغالزایی تسهیلات مشخصی پرداخت می شود که مقررات و قوانین آنها را تعیین کرده اند.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان قزوین اضافه کرد: هنرمندان صنایع دستی در رشته سفال در صورت نیاز می توانند از تسهیلات تبصره ۱۸ قانون بودجه که در راستای توسعه اشتغال و حمایت از تولید داخلی پرداخت می شود، استفاده کنند اما باید مانند سایر متقاضیان مدارک و وثایق لازم را در اختیار داشته باشند.
رهاورد:
حمایت از هنرمندان عرصه صنایع دستی در واقع با یک تیر دو نشان زدن است، چرا که می تواند ضمن اشتغالزیی برای جوانان علاقه مند به عرصه هنر و درآمدزایی و ارزآوری، به حفظ هویت فرهنگی و تاریخی جامعه کهن ما نیز کمک کند.
به نظر می رسد سازوکارهای فعلی مربوط به حمایت از هنرمندان صنایع دستی از جمله در رشته اصیل سفال و سرامیک نیازمند تجدید نظر و بازنگری است و باید حمایت های بیشتری را از فعالان این عرصه به عمل آورد.
نظر شما