فرش دستباف یکی از هنرهای اصیل ایرانی و میراثی است که طی هزاران سال به نسل کنونی رسیده است و به خاطر اصالت و کیفیتش در جهان مشتریان بسیاری دارد.
این صنعت دستی در برخی مناطق هرمزگان هم رواج دارد و صنعتگران صنایع دستی به بافت آن مشغول هستند تا هم خودشان امرار معاش کرده و هم دیگران بتوانند از این هنر اصیل بهره ببرند و طی سال‌های گذشته تاکنون به دلیل مشکلات اقتصادی با کمبود بازار مواجه شده‌اند.
برخی از فعالان فرش هرمزگان به خبرنگار ایرنا گفتند: با توجه به شرایط اقتصادی، بسیاری از مردم توان خرید کالاهای گران‌قیمت را ندارند و همین مسأله دشواری‌هایی ایجاد کرده است و تولید به قصد فروش داخلی، صرفه اقتصادی ندارد.
آنان افزودند: فعالان واقعی این صنعت دستی در زمینه بیمه‌ها هم دچار مشکل هستند و تأمین اجتماعی زیر بار هزینه‌های بیمه فرش دستباف نمی‌رود و از سوی دیگر بسیاری از افرادی که از این بیمه استفاده می‌کنند تولید کننده نیستند.
خریداران فرش دستباف کم شده‌اند
آخرین رییس اتحادیه فرش حاجی آباد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: اتحادیه فرش در شهرستان حاجی آباد با توجه به اقتصادی نبودن فعالیت در این زمینه به کار خود پایان داده و با اتحادیه فرش بندرعباس ادغام شده است.
جمیله دره‌شیری ادامه داد: اکنون فعالان فرشی که بخواهند در این صنعت از صنایع دستی فعالیت داشته باشند بایستی برای گرفتن مجوز به بندرعباس مراجعه کنند.
وی ادامه داد: شرکت تعاونی فرش دستباف شیوا داشتیم که بنا به شرایط گفته شده ۲ سال است به فعالیت خود به طور کامل خاتمه داده است و خودم هم پس از ۳۰ سال کار در این زمینه دیگر فعالیتی در این بخش ندارم چراکه فرش تولیدی در این شرایط اقتصادی کمتر خریداری دارد.
تابلو فرش‌ها، مشتری بیشتری دارند
مدیرعامل شرکت تعاونی هزر رنگ رودان هم به خبرنگار ایرنا گفت: درحال حاضر تولید فرش نداریم و بیشتر فعالیت خود را بر آموزش افراد متمرکز کرده‌ایم و کسانی که آموزش می‌بینند هم بیشتر تابلو فرش تولید می‌کنند.
زهرا قاسمی بیان کرد: تابلو فرش‌هایی نظیر آیه‌های قرآنی هم علاقه‌مندان بیشتر برای تولید دارد که در خانه خود استفاده کرده و یا به دوستان‌شان هدیه می‌دهند.
وی ادامه داد: تولید فرش به قصد فروش داخلی صرفه اقتصادی نداشته و به سختی فروش می‌رود، از طرفی هم خانه‌های مردم کوچک شده و مهارت آموزان می‌گویند در صورت بافت فرش نمی‌توانند آن را استفاده کنند.
دلالان و صادر کنندگان بیشترین سود را می‌برند
مدیرعامل شرکت تعاونی سپهر نقش هرمزگان هم گفت: بیشتر تولید را تابلو فرش تشکیل می‌دهد و عموم بافنده‌های این استان مهاجران هستند یا بافنده های بومی که بیشتر در شمال این استان سکونت دارند.
زینب بازگیر افزود: عمده تولید هرمزگان به صورت بومی یک نوع گلیمی است که به نام یکی از شهرستان‌های استان دیگری ثبت جهانی شده و تولید فرش به لحاظ اقتصادی برای بافنده و تولید کننده بدون صرفه اقتصادی بوده و عایدی این کار بیشتر به جیب دلالان و صادر کنندگان می‌رود.
وی ادامه داد: برای رساندن منافع تولید فرش به بافندگان هرمزگان تلاش کردیم بازارهای خارجی را به‌دست آوریم اما این کار به داشتن روابط سیاسی قوی با سایر کشورها نیاز دارد و چنانچه وزارت خارجه به این موضوع بپردازد می‌تواند بسیار موثر باشد.
مدیرعامل شرکت تعاونی سپهر نقش هرمزگان اشاره کرد: در حال رایزنی با آلمان هستیم تا شاید بتوانیم تولیدات این استان را به صورت مستقیم صادر کنیم و درآمد آن هم مستقیم به جیب تولید کننده برود.
بازگیر در خصوص بازارهای داخلی هم گفت: فرش دستباف و تابلو فرش دستباف جزو کالاهایی است که بسیاری از خانواده‌ها قدرت خرید آن را ندارند و این کالا هر چه کهنه‌تر شود ارزش بیشتری پیدا می‌کند، معیشت مردم سخت شده و فعلا به دنبال کالاهای لوکس نیستند.
وی با بیان اینکه بازار داخلی حدودا از سال ۹۷ دچار مشکل شده است، گفت: تا قبل از آن زمان، بسیاری در هرمزگان سفارش بافت فرش می‌دادند اما اکنون این سفارش ها کاهش یافته و به دنبال آن متقاضایان یادگیری این رشته که بسیار بودند نیز کم شده‌اند چراکه با این کار نمی‌توان هزینه‌های زندگی را تامین کرد.
مدیرعامل شرکت تعاونی سپهر نقش هرمزگان در بحث بیمه فرش‌بافان نیز خاطر نشان کرد: متأسفانه این موضوع بارها به مسوولان گفته شده است و از تأمین اجتماعی هرمزگان تقاضا شده تولید کننده واقعی را شناسایی و بیمه کند که این کارِ چندان سختی نیست و حتی از نحوه به دست گرفتن ابزار، مشخص می‌شود.
بازگیر ابراز داشت: بافنده حرفه‌ای فرش حداقل سالانه بایستی ۶ متر مربع فرش و گلیم فرش ببافد، اگر فردی تولید کننده است باید مشخص شود این حجم تولید کجاست و کجا فروش می‌رود و اسناد آن را داشته باشد که این ها وجود ندارد و کسی نمی‌تواند آن را اثبات کند.بازگیر ابراز داشت: بافنده حرفه‌ای فرش حداقل سالانه بایستی ۶ متر مربع فرش و گلیم فرش ببافد، اگر فردی تولید کننده است باید مشخص شود این حجم تولید کجاست و کجا فروش می‌رود و اسناد آن را داشته باشد که این ها وجود ندارد و کسی نمی‌تواند آن را اثبات کند.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر فرش یک صنعت دستی است و بهتر بود زیر نظر اداره صنایع دستی باقی می‌ماند و امورات آن به سازمان صنعت معدن و تجارت محول نمی‌شد.
سه هزار بافنده فرش در هرمزگان فعال هستند
رییس اتحادیه فرش دستباف شهرستان بندرعباس هم گفت: سه هزار بافنده انواع فرش مانند تابلوفرش، قالیچه و گلیم فرش در این استان فعال هستند که ۹۵۰ بافنده در بندرعباس فعالیت می‌کنند و تولیدشان هم به صورت سفارشی بوده و زیر پوشش بیمه تأمین اجتماعی و صندوق بیمه روستاییان عشایر قرار دارند.
مژگان دادی پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: مواد اولیه همچون ابریشم، پشم و مرینوس با قیمت تولیدی توسط نمایندگان شرکت‌های تولید کننده در بندرعباس عرضه می‌شود و مشکلی از این بابت وجود ندارد اما با توجه به شرایط اقتصادی که مردم توان خرید کالاهای گران را ندارند، دشواری‌هایی ایجاد شده که باید مرتفع شوند.
وی اضافه کرد: در حال حاضر هم امکان صادرات به خاطر تحریم‌ها برای فرش دستباف ایرانی وجود ندارد و همین مساله سبب شده تولید کنندگان این استان در بازارهای خارجی چندان حضوری فعال نداشته باشند.
فعالان فرش دستباف مراجعه‌ای به نمایندگی وزارت خارجه در هرمزگان نداشته‌اند
رییس نمایندگی وزارت امور خارجه در بندرعباس هم در خصوص فرش گفت: فعالان فرش هرمزگان تا کنون مراجعه‌ای به این نمایندگی نداشته‌اند و در صورتی که در قالب شخص حقوقی به این دفتر مراجعه کنند کمک‌ها و راهنمایی‌های لازم برای صادرات محصول‌شان به آنها داده می‌شود.
سعید شعبان افزود: این به نفع فعالان صنعت فرش بوده و وزارت خارجه بهتر می‌تواند آنها را در بازارهای خارجی پشتیبانی کند.
امید می‌رود با هم افزایی بین تولید کنندگان فرش دستباف هرمزگان با نمایندگی وزارت خارجه شاهد گشایشی در صادرات این صنعت اصیل و معیشت فعالان این عرصه باشیم.
